จตุคาม VS จตุคำ และวิธีสอนของพระพุทธเจ้า
จตุคาม vs จตุคำ และวิธีสอนของพระพุทธเจ้า
เมื่อคืนผมดูข่าว หลวงพ่อพยอม(ขออนุญาตไม่เรียกสมณศักดิ์) วัดสวนแก้วท่านออกของขำ(ไม่ใช่ของขลัง) เป็นคุกกี้ จตุคำ ทำรูปแบบ คล้ายจตุคามรามเทพ พิมพ์มาจากบล็อก อย่างสวยงาม ด้านหลังเป็นยันต์ มีคาถา หัวใจเศรษฐี อุ. อา. กะ. สะ.กำกับ ท่านบอกออกมาเพื่อเตือนสติชาวพุทธไม่ให้หลงในวัตถุ แต่ให้หันมาพิจารณาคำสอนของพระพุทธเจ้า
หัวใจเศรษฐีกับทิฏฐธัมมิกัตถประโยชน์ น่าจะเรื่องเดียวกันคือ
๑. ความหมั่นขยันในการประกอบกิจการงาน (เพื่อหาทรัพย์นั่นเอง)(อุ)
๒. การรักษาทรัพย์ รักษางานให้สุจริต หาทรัพย์เพิ่มอยู่เสมอ(อา)
๓. การคบคนดี(คบพาลพาลพาไปหาผิด คบบัณฑิต บัณฑิตพาไปหาผล)(กะ.)
๔. การเลี้ยงชีวิตพอสมควรแก่ทรัพย์ที่หามาได้ ไม่ใช้จ่ายสุรุ่ยสุร่าย(สะ.)
ถึงไม่ห้อย องค์จตุคาม หากยึดมั่นในคำสอนทั้ง ๔ ข้อ(ท่านเรียกจตุคำ) ของพระพุทธเจ้าที่เรียกว่าหัวใจเศรษฐี ก็จะร่ำรวยไม่รู้จบ ได้ หลวงพ่อพยอมท่านไม่ชอบคำว่ารวยอย่างไม่มีเหตุผล เพราะคนจะรวยต้องมีเหตุผล ทั้งนั้นแม้แต่ถูกหวย ก็ต้องมีเหตุผลถ้าไม่ซื้อ ถ้าไม่มีโชค มีลาภ ก็รวยไม่ได้
ผมเป็นคนที่มีพระเครื่องมากคนหนึ่ง เพราะพ่อผมเป็นนักเลงพระ และภรรยาผมก็ลูกหลานวัดหลวงพ่อเปิ่น จตุคามผมก็มีหลายองค์ แต่ผมไม่ชอบห้อยพระเพราะรู้สึกว่าเป็นภาระที่จะต้องดูแล ระวัง จะไปลอดราวตากกางเกงลิง ก็ไม่ได้เดี๋ยวเสื่อม บางทีเผลอลอดราวตากผ้ากลัวเสื่อมเลยลอดกลับแก้เคล็ด แต่ท่านเชื่อไหมผมท่องคาถาได้ มากมายหลายบทเช่น ชินบัญชร ยอดพระกัณฑ์ไตรปิฎก คาถาบูชาเจ้าแม่กวนอิม (นำโม ไต่ชื้อ ไต่ ปุย กิว โค่ว กิว ลั้ง กวง ไต๋ เล่ง ก้ำ กวง สี่ อิม ผู่ สัก)หัวใจต่างๆ
ผมดูข่าวจบแล้วรีบวิ่งไปคว้าหนังสือ วิธีสอนของพระพุทธเจ้า ของศาสตราจารย์เกียรติคุณ แสง จันทร์งาม มาอ่านหนังสือเล่มนี้มีอะไรน่าสนใจมากมายผมจะทยอยนำมาเผยแพร่ต่อไป
ในวันนี้ขอสรุปวิธีสอนของพระพุทธเจ้าอย่างกว้างๆ มี ๓ วิธีแต่ละวิธีเราเรียกว่าปาฏิหาริย์ดังนี้
๑. อิทธิปาฏิหาริย์ เป็นการสอนด้วยการใช้ความสามารถพิเศษ เพื่อปราบคนร้ายๆที่ไม่ยอมรับคำสอนง่ายๆให้สิ้นพยศ มีตัวอย่างเช่น - การปราบชฎิล ๓ พี่น้อง- การสอนองค์คุลีมาล
๒. อาเทสนาปาฏิหาริย์ เป็นการสอนโดยวิธีดักใจ วิธีนี้พระองค์ทรงใช้กับบุคคลทีมีสติปัญญาดี หรือผู้ที่จะเรียนรู้ได้ไม่ยาก ถ้าเปรียบกับบัว ๔ เหล่าก็เป็นพวกบัวพ้นน้ำ(อุคฆฏิตัญญู)และบัวปริ่มน้ำ(วิปจิตัญญู) มีวิธีการเช่น–การสอนด้วยคำพูดสั้นๆแต่ประทับใจหรือกินใจ– การสอนด้วยการไม่พูด แต่ให้ลงมือกระทำการอย่างใดอย่างหนึ่ง จนเกิดความรู้ด้วยตนเอง
๓. อนุสานีปาฏิหาริย์ เป็นการสอนด้วยการบรรยายองค์เดียว หรือการบรรยายโต้ตอบสนทนา ทรงใช้วิธีนี้กับคนประเภทบัวใต้ผิวน้ำ(เนยยะ)คือต้องอธิบายกันละเอียด ทบทวนกันจึงจะเข้าใจ เทคนิคที่ทำให้การสอนของพระองค์ประสบความสำเร็จเพราะ
๓.๑ ทรงตรวจดูสัตว์โลกด้วยพุทธจักขุ
๓.๒ ทรงเลือกสอนคนประเภทต่างๆ
๓.๓ ทรงสอนตามจริตของคน
๓.๔ ทรงสอนตามภูมิสติปัญญาของคนฟัง
๓.๕ ทรงสอนตามภูมิหลังของผู้ฟัง
๓.๖ ทรงระมัดระวังในการใช้ภาษา ทรงใช้ภาษาง่ายๆ ทรงใช้ภาษาของคนฟัง
๓.๗ ทรงลำดับขั้นตอนของการสอน
๓.๘ ทรงทำนามธรรมให้เป็นรูปธรรม
๓.๙ ทรงใช้อุปมาอุปไมย
๓.๑๐ ทรงใช้นิทานต่างๆ
๓.๑๑ ทรงใช้เหตุการณ์ปัจจุบัน
๓.๑๒ ทรงใช้อุปกรณ์(สื่อการสอน)ประเภทของจริงประกอบการสอน
นอกจากนี้พระพุทธเจ้ายังทรงใช้เทคนิคต่างๆอีกดังนี้
๑. ทรงใช้อารมณ์ขัน
๒. ทรงเร้าให้เกิดความกลัว
๓. ทรงเร่งเร้าให้รีบปฏิบัติ
๔. ทรงใช้วิธีรุนแรงในการสอน ให้เกิดสำนึก
๕. ทรงใช้ปฏิภาณไหวพริบในการโต้ตอบ
๖. ไม่ทรงก้าวร้าวใคร
พระพุทธองค์ทรงมีเทคนิคในการจัดการกับการตอบปัญหาดังนี้
๑. ปัญหาบางปัญหาต้องตอบทันที
๒. ปัญหาบางปัญหาต้องตอบอย่างมีเงื่อนไข
๓. ปัญหาบางปัญหาต้องย้อนถามก่อนแล้วจึงตอบ
๔. ปัญหาบางปัญหาไม่ควรตอบ
วันนี้แลกเปลี่ยนเรียนรู้กันพอสมควรทีเดียว
ความเห็น (6)
สวัสดีค่ะอ.พิสูจน์
ได้เห็นข่าวจตุคำเมื่อวานเหมือนกันค่ะ ตอนนี้จะสอนธรรมะก็ต้องมีเทคนิคมากเหมือนกันนะคะ...
อาจารย์คะ ข้อความอ่านค่อนข้างยากค่ะ เพราะคง copy มาจากโปรแกรม MS Word ทำให้เว้นวรรค ย่อหน้าเพี้ยนไป
อาจารย์ลองแก้โดยนำข้อความทั้งหมดที่สำเนามาจาก MS Word ไปวาง (Paste) ในโปรแกรม Note Pad (อยู่ใต้เมนู Accessories ในวินโดวส์) ก่อนนะคะ แล้วค่อยสำเนาจาก Note Pad มาวางในบันทึกอีกทีค่ะ...
- ขอบคุณท่าน ดร.กมลวัลย์ ที่แนะนำเป็นประโยชน์แก่ผมมาก
- ผมกำลังจัดวรรคอยู่ อาจารย์ลองอ่านใหม่อีกทีนะครับ ชัดหรือยัง
- ซาบซึ้งใจมากครับ พอลงปุ๊บอาจารย์ก็มาเยี่ยมปั๊บ
ตอนนี้ชัดแล้วค่ะ..
พอดีจังหวะเพิ่งเข้ามาออนไลน์ได้ไม่นาน เห็นของอาจารย์พอดี แล้วเป็นเรื่องที่ชอบและอยากอ่านด้วยค่ะ เลยเข้ามาเร็วเป็นพิเศษ
ขอบคุณที่เขียนให้อ่านนะคะ ดิฉันว่าพระพุทธองค์ท่านมีแนวทางสอนดีค่ะ พวกเราเป็นครูกันสามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้ค่ะ ^ ^
- ขอบคุณอีกครั้งครับ ผมได้เรียนรู้วิธีแก้ปัญหาจากอาจารย์อีกเรื่องแล้ว ขอฝากตัวเป็นลูกศิษย์ด้านนี้สักคนนะครับ
^ ^ เรื่องเป็นลูกศิษย์เนี่ย ไม่กล้ารับจริงๆ ค่ะ 5555 รู้สึกว่ามิบังอาจค่ะ ดิฉันก็เป็นลูกศิษย์อาจารย์เรื่องภาษาไทย เรื่องเพลงพื้นบ้านต่างๆ เรื่องธรรมะด้วย..
เราต่างเรียนรู้ไปพร้อมๆ กันดีไหมคะ ^ ^ มีอะไรก็แลกเปลี่ยนกันตามประสบการณ์ที่มี .... คิดแค่นี้ก็รู้สึกยินดีมากๆ แล้วค่ะ
- เป็นอันว่าเป็นกัลยาณมิตร ประเภทมิตรแนะประโยชน์
- มิตรผู้ชี้ขุมทรัพย์อันมีค่าทางปัญญาให้กันและกันก็แล้วกันนะครับ
- ขอบคุณอีกครั้งครับ