(ถ้ารักต้นไม้เท่าน้องภรรยา ดีแน่ๆ)  

ผมอ่านบทความอาจารย์ใหญ่นายแพทย์ประเวศ วะสี สะท้อนคิดเรื่อง “จะออกจากมิคสัญญีกลียุคได้อย่างไร” ก็แอบตอบคำถามในใจว่าว่ามันออกไม่ถูกเพราะปัญญามืดบอด ซึ่งมันเหมือนกับไฟฟ้าดับทั้งเมือง จึงเป็นห่วงที่รัก ถามว่า..”เธออยู่ไหนเมื่อไฟดับ” อาจารย์เปิดประเด็นว่า ทำไมพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ท่านอาจารย์พุทธทาส ท่านพระพรมคุณาภรณ์(ป.อ.ปยุตโต) ทุ่มเทสอนเรื่องศีลธรรมอย่างแข็งขันตลอดมา แต่บ้านเมืองก็ไม่เกิดความดีงามเป็นปกติสุข นับวันจะมีความขัดแย้งรุนแรงมากขึ้นในสังคม แตกแยกเป็นก๊กเป็นเหล่า

อาจารย์บอกว่าถ้าระบอบประชาธิปไตยไม่ลงตัว ทุกฝ่ายทุกสถาบันจะลำบากและอลเวงหมด สุดท้ายก็ไม่รู้จะยึดอะไรเป็นหลักชัยของชาติ ในเมื่อสำนึกไทยเหมือนไม้หลักปักขี้เลนอย่างนี้ ผมเห็นตามด้วยในประเด็นประชาธิปไตยแบบไทยๆ  มันก็จะสร้างระบบแบบแผนไทยๆอย่างที่เห็น ในสภา..ท่านประธานที่เคารพ ผมเคารพท่านประธาน แต่พอประธานสั่งให้นั่ง ดื้อดึงยิ่งกว่าช้างตกมัน ปากจัดระรานประธานจนเหลืออด ลืมกระทั่งคำพูดเกริ่นนำของตนเอง 

ขณะนี้ทุกคนจะลุกฮือเรียกร้องหาสิทธิอย่างบ้าคลั่ง แต่พอให้เลือกตั้งกลับขายสิทธิเฉยเลย เอาสิทธิมาขายกินตั้งแต่แรกแล้วยังจะแหกกระเชอหาสิทธิ์อะไรอีกเล่า กระเหี้ยนกระหือกันเหลือเกินที่จะได้สิทธิ ใช้สิทธิ แสวงหาสิทธิ พวกลิงได้แก้วแท้ๆ ผลจากประชาธิปไตยเปลี่ยนไปเป็นประชาธิปตาย มันจะนำไปสู่การตายนึ่งตายหมู่ทั้งบาง 

สาเหตุหลักอีกประการหนึ่ง ผมเข้าใจว่าน่าจะมาจากการศึกษา พูดถึงการศึกษาผมไม่ได้หมายถึงเฉพาะที่มีอยู่ในโรงเรียนหรือสถานศึกษาเท่านั้น แต่หมายถึงการศึกษาทั้งระบบของสังคม ถ้าระบบการศึกษาไม่ได้สร้างคนแต่ละรุ่นขึ้นมาสร้างบ้านแปงเมือง ให้มีคุณภาพเพียงพอที่จะพัฒนาสังคมให้เจริญรุ่งเรื่องตามที่ควรจะเป็น สังคมก็เน่าบูดเกิดวิกฤติโยงใยกันไปทั่ว ใครจะวัดประเมินการศึกษาในแง่มุมไหนก็ทำไปเถิด ผมอาจจะคิดผิดก็ได้ที่มองว่า การศึกษาเราไม่มีคุณภาพและศักยภาพพอที่จะปกป้องสังคมให้อยู่ดีมีสุขได้ สำนึกไทย คุณธรรมไทย ถูกเบียดไปไว้ข้างหลัง ไปหยิบยกเอาของตะวันตกมายกย่องเชิดชู มาดมมาหอมไปเสียทุกเรื่อง โดยเฉพาะเรื่องของวัฒนธรรม ประเพณี ค่านิยม มันผิดตัวผิดฝาไปหมด การถูกกลืนวัฒนธรรมมันก็เหมือนการถูกเด็ดขั้วยิ่งกว่าเป็นเมืองข้าทาสบริวารเสียอีก 

ผมคิดว่าถ้าคนไทยไม่ทำ2หน้าที่ประเทศนี้เละแน่ นอกจากจะทำหน้าที่การงานตามปกติให้ดีแล้ว ทุกท่านควรทำหน้าทีดูแลสังคมด้วย ไม่ใช่ตั้งหน้าตั้งตากอบโกยผลประโยชน์ เอาตำแหน่งหน้าที่มาหากินแบบเถื่อนๆ ถ้าคนในชาติไม่เห็นคุณของแผ่นดิน ไม่ตระหนักในหน้าที่พลเมือง ความเหลวไหลของคนในชาตินี้เองที่จะบั่นทอนความมั่นคงไปเรื่อยๆ ตอนนี้ยังมองไม่เห็นทางออกจริงๆ เพราะทุกคนช่วยกันปิดประตูลงกลอนอย่างแข็งแรง แถมยังกำลังโบกปูนทับประตูเข้าไปอีก

 ความคิดอ่านที่ถูกธรรมนองคลองธรรมจะมาจากไหน ถ้าไม่มาจากการศึกษา การนำประชาคมไปสู่สังคมแห่งการเรียนรู้น่าจะเป็นคำตอบสุดท้าย เราจะไปคาดคั้นให้คนไม่รู้ทำนั่นทำนี่ได้อย่างที่ควรจะเป็นมันตลก เรื่องใหญ่ที่ควรจะผ่าตัดก็คือคุณภาพของการศึกษา ผมเห็นแต่ภาคเอกชนระดับใหญ่ๆ เช่น บริษัทปูนซิเมนต์ไทยเป็นต้น ที่ให้พนักงานเว้นวรรคงาน6เดือน เข้าค่ายตามขั้นตอนของการพัฒนาทรัพยากรบุคคล จัดลำดับเป็นขั้นเป็นตอน อบรมดูงานฝึกฝนกระบวนการสร้างสำนึกที่ดีกันอย่างเป็นรูปธรรม ลงไปกินกลางดอนนอนกลางป่าช้า เข้าไปศึกษาวิถีไทยในหมู่บ้าน เรียนรู้งานรากหญ้าไปจนถึงรากแก้วรากฝอย  

ถ้าทุกสถาบันช่วยกันพัฒนาองค์กรของตน ก็จะเป็นการช่วยชาติได้อย่างตรงเป้าหมายที่สุด เพียงแต่อย่าทำแบบลิงหลอกเจ้า เหมือนที่ในระบบราชการบางแห่งทำจนนิสัยเสีย พวกสันดานเสียนี่แหละที่เป็นปัญหาพอกหางหมูระดับประชาชาติ น่ากลัวกว่าพวกม๊อบที่ไปเย๊วๆเสียอีก ที่พูดนี่ก็ใช่ว่าผมจะดีวิเศษวิโสอะไรนะครับ เพราะผมก็เป็นพวกดีแต่ปากแถมยังปากไม่เอื้ออาทรเสียอีก