เมื่อวานนี้ ไปพบเพื่อนๆ กัลยาณมิตรชมรมชีวันตารักษ์ (ที่กำลังจะกลายเป็นมูลนิธิชีวันตารักษ์ในอีกวันสองวันนี้ NB: = ชีว = ชีวิต; อันตะ = สิ้นสุด; อารักษ์ = ปกป้อง บริบาล ดูแล; = ชีวันตารักษ์ คือ การดูแลเอาใจใส่ผู้ทุกข์ยากจนกว่าชีวิตจะถึงที่สุด) ณ กองการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข นัยว่าจะไปกราบนมัสการพระอาจารย์อลงกต (ดร.พระครูอาทรประชานาถ) เจ้าอาวาสวัดพระบาทน้ำพุ ลพบุรี ออกเดินทางจากกระทรวงประมาณ 7 โมงเกือบครึ่งได้ ใช้เวลาเดินทางประมาณสองชั่วโมงครึ่ง เรียกว่าขับอย่างไปเรื่อยๆมาเรียงๆ

จริงๆผมควรจะมาวัดพระบาทน้ำพุก่อนหน้านี้นานแล้ว คลาดโอกาสไปทุกที ครั้งนี้เนื่องจากพระอาจารย์อลงกตท่านเป็นทั้งที่ปรึกษาชมรมฝ่ายสงฆ์ เป็นทั้งองค์อุปถัมป์ และเป็นแรงผลักดันให้กำลังใจและให้ข้อแนะนำในด้านกิจกรรมต่างๆมาโดยตลอด พอจะถึงวาระที่เราจะเปลี่ยนจากชรมรมมาเป็นมูลนิธิ ก็เป็นเรื่องอันควรที่จะมากราบนมัสการและศึกษา ขอความคิดเห็นจากพระอาจารย์

พอมาถึงวัด ก็เห็นการตกแต่งที่แตกต่างจากวัดทั่วๆไป เริ่มจากที่ประตูมียาม มี barrier เหล็กขวางรถ เพื่อให้ยามได้ตรวจสอบและถามไถ่ว่าใครมาใครไป หลังจากนั้นรถที่เดินทางไปก็เคลื่อนตัวไปจอด ณ หน้ากุฎิเจ้าอาวาส พระอาจารย์กำลังมีอุบาสก อุบาสิกามาเยี่ยมพอดี จังหวะที่เราเลือกก็นับว่าเฉียดฉิว เพราะพอถึงเทศกาลสงกรานต์ จะเป็นช่วงที่ญาติโยมนับพัน จะมาสรงน้ำพระอาจารย์กันไม่ขาดสาย พอได้เขาพบ กราบนมัสการท่านเสร็จ ท่านก็บอกให้ไปเดินๆดูรอบๆสถานที่ของวัดเสียก่อนจะดีไหม แล้วจะเตรียมจัดห้องประชุมเพื่อสนทนาให้ ปรากฏว่าก็มีนักศึกษาคณะนิเทศศาสตร์ ของราชภัต ลพบุรี มาทำหน้าที่เป็นมัคคุเทศน์ให้กลุ่มเรา

ที่แรกที่ไปชมเลยก็คือ หอผู้ป่วยระยะสุดท้าย (ไม่ทราบตั้งใจรึเปล่า) ครับ เป็น หอผู้ป่วยจริง จะรับคนไข้ได้ประมาณ 30 คน และเกือบจะเต็มตลอดเวลา เป็นผู้ป่วยโรค AIDS ระยะสุดท้าย และเกือบทั้งหมดจะไม่มีญาติมานอนอยู่เกือบเต็ม ward ส่วนใหญ่ผป.ระยะนี้ก็จะมีอาการท้องร่วงไม่หยุด ผอมมากจนหนังท้องแทบจะติดกระดูกสันหลัง เห็นเป็นโครงกระดูกจากภายนอกเลยทีเดียว บางคนก็มีดีซ่านจากตับวาย บางคนก็จะมีเชื้อราระบาดทั้วทุกระบบ และมีกลุ่มหนึ่งที่นอนในห้องแยก เพราะเชื้อที่พบบ่อยมากในผป.เอดส์ระยะนี้ก็คือวัณโรค ชนิดไม่เพียงแต่ในปอด แต่เกิดได้ทุกที่เลย

คนดูแลเป็นผุ้ช่วยพยาบาล ที่คอยให้ยาเล็กๆน้อยๆ ตอนที่เราไปเยี่ยม ก็พบอาสาสมัครชาวต่างชาติ เป็นสุภาพสตรีสองท่านกำลังทำแผลให้คนไข้ที่มี bedsore หรือแผลกดทับที่หลัง ดูเขาทำอย่างมีสมาธิและไม่มีรังเกียจอะไร เพียงแค่ใส่ถุงมือเวลาทำแผลเท่านั้น คนไข้ใน ward นี้ขยับเขยื้อนร่างกายก็แทบจะไม่ค่อยไหวแล้ว มักจะอยู่จนถึงวาระสุดท้าย ณ ที่นี้เอง

เดินออกจากหอผู้ป่วยระยะสุดท้าย เราก็เดินผ่านไปยังพิพิธภัณฑ์มนุษย์ เขียนชื่อตอนแรกเราก็สงสัยว่าเป็นอย่างไร ปรากฏว่าพอเข้าไป ก็เห็นเป็นโถงกว้างขวาง หลังคาสูง มี booth คล้ายๆกับพิพิธภัณฑ์สถาน กระจายอยู่ทั้วไป บน booth มี jar ใส่น้ำยาดอง และปรากฏว่ามีอวัยวะต่างๆของมนุษย์ใส่ในขวดน้ำยานี้ทุกขวดเลย มีมือ แขน เท้า อวัยวะภายในเช่น ลำไส้เล็ก ลำไส้ใหญ่ ตับ ไต ไส้ติ่ง ม้าม อวัยวะเพสชาย ผิวหนังคนผืนใหญ่ และมีโครงกระดูกเต็มตัว 1 โครง  ของทุกอย่างเป็นสิ่งที่คนไข้ที่เสียชีวิตที่นี่บริจาค เพื่อให้คนมาเข้าชมได้ทำมรณานุสติ หรือทำอะไรกฌตามใจ ที่จะปลงว่ารูปร่างหน้าตา อวัยวะสวยงามแค่ไหนตอนเป็น พอแยกออกมาแล้วก็เป็นแค่นี้เท่านั้นเอง ผมถามน้องช่างภาพจากกระทรวงที่มาด้วยว่าเป็นไง เห็นหน้าเซียวๆ เธอก็กระซิบตอบว่าน่ากลัวดีค่ะ (ตรงคำว่า "ดี" เสียงเบาแทบจะไม่ได้ยิน)

ออกจากอาคารนี้ก็เลยไปเยี่ยมศาลากระดูก เป็นศาลาเปิด หลังคาสูง มีพระประธานปางสมาธินั่งอยู่หนึ่งองค์แวดล้อมด้วยถุงกระดูกเป็นกองภูเขา นับพันๆใบ มัคคุเทศน์ของเราก็บอกว่าแต่ละถุงก็คือกระดูกของคนไข้หนึ่งคน ที่เขาบริจาค และให้เอามาวาง ณ ศาลานี้ วันสงกรานต์นี้ก็จะถึงเวลาทำบุญ และสรงน้ำ จากญาติโยมอีกครั้งหนึ่ง

เสร็จแล้วเราก็เดินไปอีกอาคารหนึ่ง เป็นอาคารรวบรวมศพที่บริจาคแบบทั้งร่าง และได้ดองรักษาไว้ ตั้งเป็นตู้ๆ หรือยืนตามมุมต่างๆ มีทั้งศพเด็กอายุ 3 ปี 5 ปี ศพผู้ใหญ่ที่เป็นผู้หญิงบ้าง ผู้ชายบ้าง หรือที่แปลงเพศบ้าง ทุกคนตายจากโรคเอดส์ และจะมีประวัติสั้นๆมาเป็นใคร มาจากไหน ติดเอดส์ได้อย่างไร มีคำสะท้อน หรือคำสั่งเสียว่าอย่างไรบ้าง จัดเป็นทั้งท่ายืน ท่านอน ต่างๆมากมาย

เราเดินทัศนาจรอยู่ประมาณเกือบชั่วโมงก็กลับมาที่ห้องประชุม สักพัดพระอาจารย์อลงกตก็ตามเข้ามาคุย

พระอาจารย์เล่าถึงโครงการต่างๆที่ท่านกำลังทำอยู่ มีโครงการบ้างพักคนชรา คนไม่มีที่อยู่อาศัย ท่านก็ปลูกให้ ในเนื้อที่ที่มีคนบริจาค หรือท่านหามาไว้ให้ กำลังจะเสร็จสิ้น เมือ่เสร็จก็จะมีคนจำนวนมากที่จะได้มีบ้าน มีที่อยู่เป็นของตนเองเป็นครั้งแรก ท่านเล่าให้ฟังถึงเรื่องการดูแลผป.โรคเอดส์ ที่บางคนก้ไม่มีญาติ หรือบางคนมีญาติก็จริงแต่ก็ไม่มีใครมาเยี่ยม เพราะไม่ทราบว่าจะดูแลอย่างไร มีกลุ่มคนมาเยี่ยมมาศึกษาที่วัดทุกวัน วันละหลายๆกลุ่ม หลายๆคน มาทั้งทำบุญบ้าง บริจาคบ้าง และที่น่าชื่นใจก็คือมีมาเป็นอาสาสมัครที่มาช่วยดูแลบ้าง บางคนไม่ถนัดทางการดูแล แต่ถนัดทางประชาสัมพันธ์ สร้างสือ ก็ไปช่วยกันทางนั้น มีคนมาจัดสวนกระดูก โดยเอาเถ้าเศษกระดูกผู้ป่วยที่เขาบริจาค มาทำเป็น sculpture สวนศิลป หน้ากุฎีท่านเจ้าอาวาส

ท่านได้ให้กำลังใจ และแนะนำการคิดกิจกรรมเรื่องการดูแลผป.ระยะสุดท้าย ในฐานะที่ท่านก็มีประสบการณ์ มีคนมาเสียชีวิตในวัดของท่านนับหมื่นราย และส่วนใหญ่เกือบทั้งหมดก็จะตายด้วยโรคร้าย มีทั้งคนไข้ มีทั้งเด็กลูกคนไข้ มีทั้งเด็กที่ติดต่อจากแม่ เป็นเอดส์แต่กำเนิด โตมาในวัด เรียนหนังสือในวัด และก็ตายในวัดในเวลาต่อมาเมื่อโรคกำเริบ ตอนกำลังจะตายเพื่อนๆในห้องเรียนเดียวกัน ก็ห้อมล้อมเป็นกำลังใจ มาตายไปก้ช่วยกันทำศพ ร่วมพิธีทางศาสนา ไปจนถึงเผา บางคนก็อาจจะเฝ้าสังเกต บางคนก็อาจจะรู้ตัวว่าตนเองก็กำลังจะเดินทางตามเพื่อนที่พึ่งเผาไป เพราะก็มีโรคกันอยู่ทั้งนั้น

พระอาจารย์อลงกต ดูมีสุขภาพค่อนข้างดี ถึงแม้ว่าจะบ่นปวดๆหลัง เพราะเดินทางทุกวัน แต่ก็ได้ออกกำลังโดยการเดินค่อนข้างมาก หน้าตายิ้มแย้มแจ่มใส เสียงกังวาน พูดจาชัดเจน ไม่ช้าไม่เร็ว คิดเร็ว คิดตามสิ่งที่เราถาม และตอบได้ แนะนำได้ทันที ถ้าเราไม่ถาม ท่านก็จะเล่าไปเรื่อยๆ ช้าๆ เรื่องราวที่ท่านจะเล่าได้คงจะมีมากมายนับหมื่นนับแสนเรื่อง ไม่ซ้ำกันเลย แต่ไม่ว่าจะเป็นเรื่องเศร้า น่าสะเทือนใจสำหรับคนภายนอกอย่างไร ท่านก็นำมาหามุม สะท้อนออกเป็นเรื่องราวของชีวิต เป็นงานชองชีวิตของท่าน ที่ท่านยังทำทุกวันไม่หยุด ไม่เสร็จสิ้น เป็นการสั่งสมบารมีอย่างไม่หยุดหย่อน เต็มไปด้วยความเพียร ความอิ่มเอิบ และอุเบกขาอย่างที่สุด

ท่านรับปาก จะให้คำแนะนำ ความช่วยเหลือแก่ชมรมของเรา หรือแก่มูลนิธิของเราต่อไป ท่านไม่ได้วิจารณ์มาก แต่ท่านแสดงออกชัดเจนว่าสิ่งที่เราคิด สิ่งที่เราพยายามจะทำ ได้แก่ การเผยแพร่องค์ความรู้ การสร้างเจตคติในการจะตายดีต้องอยู่ดีก่อน อยู่ดีก่อนหมายถึงไม่เบียดเบียน มีความเข้าใจชีวิต มีความเตตากรุณาชีวิต และอยู่เพื่อช่วยเหลือคนอื่น นั่นแหละจะเป็นวิธีการันตีว่าจะตายดีได้ดีที่สุด  และท่านยินดีสนับสนุน ยินดีในมรรคาทีพวกเรากำลังจะเดิน และจะเดินไปด้วยกัน

เป็นการมาวัดทีเหมือนทัศนศึกษา แต่เป็นการศึกษาชีวิต ศึกษาความหมายของชีวิต บางทีถ้านักศึกษาแพทย์ ได้มาเห็น มาพูดคุย มาชมอะไรๆที่วัดพระบาทน้ำพุนี้บ้าง

ก็น่าจะดี