ในหัวข้อระยะสุดท้ายของชีวิต หรือ ในมรณวิถี เราใช้วิธีเรียนผ่านการเล่าประสบการณ์หรือตั้งคำถามแล้วแลกเปลี่ยนในกลุ่มย่อย ซึ่งผู้เรียนถูกแบ่งออกเป็นสองกลุ่มๆละ ๑๐ คน

เราจำเป็นต้องรู้เวลาตายของคนไข้หรือเปล่า

คำถามข้างบนเป็นคำถามของผมที่โยนเข้ากลุ่มเป็นคนแรก เพราะกลัวพวกอินเดียแย่งพูดก่อน

คำถามนี้เกิดจากคำบ่นจากเพื่อนพยาบาลที่ผมเคยได้ยินมาว่า ตอนที่คนไข้ใกล้เสียชีวิต สิ่งที่ดูเหมือนจะเป็นภาระมากก็คือ การเข้าไปตรวจสัญญาณชีพของคนไข้เป็นระยะๆ ราวกับว่า เราอยากจะรู้ว่า เขาเสียชีวิตตอนไหน จะได้มาบันทึกเวลาที่แน่นอน ถ้าไม่ทำพอใครถามแล้วตอบไม่ได้ มันเหมือนไม่รับผิดชอบต่อหน้าที่
บางครั้งถึงกับเอาเครื่องมาตั้งดูเส้นกราฟกันเลยก็มี แบบให้เห็นกันจะจะ ทั้งๆสิ่งนี้ต้องเรียกว่า เป็นการรบกวนความสงบของคนไข้ในขณะที่กำลังถึงลมหายใจสุดท้าย รบกวนเวลาที่คนไข้กับญาติจะได้มีเวลาส่วนตัว

ผมถามกลุ่มว่า มีใครมีประสบการณ์แบบนี้บ้าง แล้วเห็นว่าการทำแบบนี้เป็นอย่างไร

แน่นอนครับ เรื่องรบกวนความสงบของคนไข้เป็นสิ่งสะท้อนตรงกันหมดในคนทำงานด้านการดูแลคนไข้ระยะสุดท้าย การทำเช่นนั้น เป็นการให้ความสนใจสิ่งที่เป็นเรื่องของเรา..ภาระหน้าที่ความรับผิดชอบของเรา ของพยาบาลของหมอ มากกว่าให้ความสำคัญกับคนไข้ในฐานะ..ความเป็นคน

แต่ก็มีบางวัฒนธรรม โดยเฉพาะเสียงจากจีน จะบอกว่าครอบครัวของคนไข้เองนั่นแหละ เป็นคนขอร้องให้พยาบาลทำ เพราะตัวเลขของเวลาเหล่านั้นล้วนมีความหมายสำคัญต่อคนไข้และคนในครอบครัวต่อไป

ความเห็นที่ช่วยกันเสนอ

• น่าจะถามครอบครัวของคนไข้ว่า รู้สึกอย่างไรกับการวัดสัญญาณชีพของคนไข้เป็นระยะก่อนเสียชีวิต ต้องการหรือไม่ บางครอบครัวอาจมองเป็นความจำเป็นที่ต้องทำ แสดงออกถึงการดูแลเป็นอย่างดี บางครอบครัวต้องการมากโดยเฉพาะเรื่องตัวเลขที่ว่าไปแล้ว บางครอบครัวไม่อยากให้ทำ เพราะรบกวน อันนี้ไม่มีกฏเกณฑ์ตายตัว
• ถ้าจะไม่รบกวน และสามารถหาเครื่องมาบันทึกเป็นกราฟเลย ก็ได้ บางแห่งถือเป็นวิธีปฎิบัติทุกราย
• แทนที่จะเข้าไปจับแต่ชีพจร วัดความดัน น่าจะเข้าไปจับอารมณ์ วัดความรู้สึกของคนไข้และญาติด้วยปฏิสัมพันธ์อย่างอื่นบ้าง
• เรื่องนี้ต้องอาศัยการปรับเปลี่ยนนโยบายในระดับสูงด้วย เช่นผู้บริหารโรงพยาบาลมีแนวทางเรื่องนี้อย่างไร
• ถ้าไม่ได้เป็นสิ่งที่ครอบครัวคนไข้ต้องการ การที่คนไข้เสียชีวิตไปแล้วพยาบาลไม่ทราบเวลาชัดเจน ไม่ใช่เรื่องคอขาดบาดตาย การลงเวลาเป็นระยะเวลาโดยประมาณเป็นสิ่งที่ยอมรับได้ในสังคมหนึ่ง

<< APHN Diploma of Palliative Care ๗: ฉันต้องหาย..ต้องหาย แล้วไง

APHN Diploma of Palliative Care ๙: กฏหมายที่เกี่ยวข้อง >>