ประวัติ
 วัดโพธินิมิตรสถิตมหาสีมาราม

      วัดนี้มีประวัติความเป็นมาปรากฏในหลักฐานว่า ใน พ.ศ ๒๔๑๖ รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๕ สมเด็จพระวันรัต วัดสุทัศน์เทพวราราม  ครั้งยังเป็นพระเทพกวี ( นามเดิมว่าแดง  ฉายา  สีลวัฑฒโน ) ได้อุทิศที่ดินซึ่งเป็นมรดกจากนายโพ  และนางมิโยมบิดามารดาสร้างเป็นพระอารามเรียกชื่อว่า  "วัดโพมิ"  เพื่ออุทิศส่วนกุศลให้ท่านทั้งสอง  และเพื่อเป็นการแสดงความศรัทธาอย่างมุ่งมั่นในพระพุทธศาสนา  ในปีต่อมาได้ขอพระราชทานวิสุงคามสีมา  เมื่อวันที่  ๑๒  มีนาคม  พ.ศ  ๒๔๑๗  และพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานนามวัดใหม่ว่า  "วัดโพธินิมิตร" ชาวบ้านนิยมเรียกกันว่า"วัดโพธิตลาดพูล"

     พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้เสด็จพระราชดำเนินทางชลมารค เพื่อถวายผ้าพระกฐินที่วัดโพธินิมิตร  ใน พ.ศ ๒๔๓๒  พร้อมกับพระราชทานพระราชทรัพย์  จ้างช่างเขียนชื่อพระอาจารย์แดงจิตรกรฝีมือเอกให้เขียนภาพที่ผนังพระอุโบสถ  ภาพที่เขียนนั้นเกี่ยวกับพระอารามหลวงในกรุงเทพและหัวเมืองที่ผูกพัทธสีมาโดยใช้ธรรมชาติ เช่น ภูเขา แม่นำเป็นนิมิตรภาพประเพณีต่าง ๆ และภาพพระเจ้าอโศกมหาราชทรงตอนกิ่งพระศรีมหาโพธิ เป็นต้น
      ต่อมาใน พ.ศ ๒๔๓๓  เมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงรับวัดโพธินิมิตรเป็นพระอารามหลวงแล้ว สมเด็จพระวันรัต ( แดง  สีลวัฑฒโน ) ขณะนั้น เป็นพระธรรมวโรดม ซึ่งเป็นผู้เชี่ยวชาญในการผูกขัณฑสีมา และมหาสีมา  เนื่องจาก ได้ศึกษาสืบทอดมาจากพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว  ประกอบกับยังไม่เคยมีวัดในมหานิกายที่มีขัณฑสีมาเต็มพื้นที่มาก่อน  จึงขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตผูกมหาสีมาวัดโพธินิมิตร  ซึ่งนับเป็นวัดแรก และวัดเดียวในคณะสงฆ์มหานิกายที่มีเขตกำหนดสังฆกรรมเป็นมหาสีมา

        สิ่งสำคัญภายในวัด

        พระอุโบสถ  ขนาดกว้าง  ๑๐.๗๐  เมตร  ยาว  ๑๘.๖๐  เมตรลักษณะสถาปัตยกรรมทรงไทยหลังคามุขลด  ประดับช่อฟ้าใบระกา  รอบนอกมีเสารับพาไลห่างจากผนัง ๑ วา  ใบสีมาติดกับตัวพระอุโบสถด้านในตามช่องหน้าต่างเป็นภาพวาดวัดต่างๆ เช่น  วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม  วัดสุทัศนเทพวราราม และวัดราชนัดดารามเป็นต้น พระประธานในพระอุโบสถ เป็นพระพุทธรูปหล่อลงรักปิดทอง  ปางมารวิชัยขนาดหน้าตักกว้าง ๑ ศอก ๙ นิ้ว  สูง ๒ ศอก
๓๖ นิ้ว  มีพระสาวกนั่งคุกเข่าประนมหัตถ์  บนฐานชุกชี ๔ ด้าน ๔ องค์

      พระมหาเจดีย์  เป็นเจดีย์ทางลังกาฐานสี่เหลี่ยมด้านเท่า  ยาวด้านละ ๑๐.๔๐  เมตร  สูง  ๓๐.๕๐ เมตร  มีกำแพงแก้วล้อมรอบยาวด้านละ  ๒๒.๖๐  เมตร  มีบันไดขึ้นลง ๔ ทิศ  ประตูเข้าออก ๔ ด้าน  มีเจดีย์เล็กสูง ๓.๕๐  เมตร  อยู่ ๔ มุม กำแพง  และมีศาลา ๔ ทิศ  ตามแนวกำแพงพระมหาเจดีย์สร้างเป็นพระพุทธบูชาและบรรจุอัฐิสมเด็จพระวันรัต (แดง) ผู้สร้างวัด

            
      พลับพลารับเสด็จรัชกาลที่ ๕  เป็นอาคารทรงไทย ขนาดกว้าง ๕ เมตร ยาว ๙ เมตร  สร้างใหม่ในปี พ.ศ ๒๕๑๑ แทนของเดิมที่สร้างเป็นพลับพลาเครื่องไม้สำหรับรับเสด็จพระราชดำเนินถวายผ้าพระกฐิน  พ.ศ  ๒๔๓๒  ปัจจุบันใช้เป็นห้องสมุด  ชื่อห้องสมุดโพ-มิ  ประชาอุทิศ

         หอระฆัง  ขนาดกว้าง ๔.๕๐  เมตร  สูง  ๘.๒๕  เมตร   ด้านล่างก่ออิฐถือปูน  ด้านบน เป็นอาคารไม้ทรงไทย

         ศาลาการเปรียญ  สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ถวายเรือนไม้ซึ่งเป็นท้องพระโรงเดิมให้สร้างเป็นศาลา  แต่ถูกไฟไหม้หมดในปี  พ.ศ ๒๔๕๘  ในปี พ.ศ ๒๔๖๘  จึงสร้างศาลาการเปรียญใหม่เป็นอาคาร ๒ ชั้น ขนาดกว้าง ๑๔ เมตร ยาว ๒๐.๕๐ เมตรชั้นล่างก่ออิฐถือปูน ชั้นบนเป็นไม้หลังคา ๒ ชั้นประดับช่อฟ้าใบระกา

             ศาลาอเนกวนิช เป็นศาลาตรีมุขชั้นเดียวทรงไทย ขนาดกว้าง ๘ เมตร ยาว ๑๐ เมตร สร้างเมื่อปี  พ.ศ ๒๕๒๐  เป็นที่ประดิษฐานรูปหล่อสมเด็จพระวันรัต (แดง)  และพระพุทธกัจจายน์

        ศาลาท่าน้ำ   เป็นศาลาที่ปลูกต่อเนื่องกับท่าขึ้นลงเรือ ซึ่งตั้งอยู่ริมคลองสำเหร่  อยู่ทางด้านหลังพระอุโบสถ  มีหลังคามุงกระเบื้องหน้าบันประดับช่อฟ้า ใบระกาหางหงส์ ทำเป็นอย่างทรงโรงมีขนาด ๒ ห้อง มีหลังคาพาไลโดยรอบ ตอนใต้ของพาไลทั้ง ๒ ข้างยกพื้นปูกระดานให้คนนั่งพักได้ พื้นที่ตรงกลางศาลาเปิดช่องไว้สำหรับคนเดิน

           เสมา  "เสมา" หรือ  "สีมา"  คือเขตกำหนดที่ร่วมกระทำสังฆกรรมของสงฆ์ตามพระพุทธบัญญัติกำหนดให้มีขนาดไม่น้อยกว่าเขตหัตถบาสของภิกษุ  ๒๑  รูป และให้มีขนาดไม่ใหญ่กว่า ๓ โยชน์  เสมาทำด้วยแผ่นหิน เจียนปลายให้โค้งแหลมจะปักเป็นที่หมายแสดงเขตแดนพัทธสีมาอยู่  ๘  ตำแหน่งด้วยกัน 

      เสมาที่วัดโพธินิมิตรนี้มี ๒ ชนิด  คือ
      ชนิดที่ ๑  คือ  มหาเสมา ซึ่งวัดโพธินิมิตรเป็นวัดที่เป็นมหานิกายวัดเดียวที่มีมหาเสมา นอกนั้นเป็นวัดฝ่ายธรรมยุติกนิกาย  ( วัดที่มีมหาเสมามีอยู่ ๔ วัดด้วยกัน คือ วัดราชประดิษฐ์สถิตยสีมาราม  วัดราชบพิตรสถิยมหาสีมาราม  วัดบรมนิวาส และวัดโพธินิมิตร )  มหาเสมาทีวัดนี้นั้นบางหลักมีคนไปพ่นสีทองทับ

               ชนิดที่  ๒ เป็นเสมาที่อยู่โดยรอบและติดกับผนังพระอุโบสถ  ทำด้วยหินอ่อน ปิดทองประดับกระจก มีตราประจำยามอยู่ตรงกลาง ด้านบนทำเป็นรูปคล้ายอุณาโลมมีรัศมี

             ภาพศาลาท่าน้ำในปัจจุบันเปรียบเทียบกับภาพวาดจิตกรรมฝาผนังพระอุโบสถ

                                                                    โดย  คนบ้านเดียวกัน

ปรับปรุงและเรียบเรียงจาก

หน้งสือที่ระลึกงานถวายผ้าพระกฐินพระราชทาน

 กระทรวงศึกษาธิการ  พุทธศักราช  ๒๕๔๐