อินทรลิลาตฉันท์ ๑๑
@ มีผู้ประสงค์ให้..แสดงไขสิ"แตกต่าง"
กาพย์ฉันท์จะจัดวาง..กระจ่างชัดประเด็นใด
ภุชงคประยาตรฉันท์ ๑๒
@ จะขอตอบแสดงแบบ..สนองแนบประเด็นไข
"พยาค์ฉันท์"จะนับใช้..สิทุกเสียงริร่ำขาน
สาลินีฉันท์ ๑๑
@ ตำแหน่งที่แน่นอน..มิสั่นคลอนแสดงจาร
รูปแบบฉันท์สอบทาน..สิแม่นมั่น บ หลุดหลง
=====
ฉันท์ มีประเด็น แตกต่าง จาก ร้อยกรองอื่น ๆ
อย่างน้อย ดังนี้
1) คำ พยางค์ ตัวอย่าง ผดุง เสนอ แสดง
แม้เป็น 1 คำ 2 พยางค์
ใน ร้อยกรองทั่วไป อาจนับเป็น
1 คำ หรือ 2 คำ ก็ได้
แต่ ในฉันท์ ต้องนับ เสียงอ่าน ทุกเสียง
เป็น คำ ๆ จึงนับเป็น 2 คำ เสมอ
ใน คำบางคำ หากประสงค์เฉพาะ
ต้อง แสดง/ระบุตำแหน่ง ให้ชัด เช่น
สุข อาจอ่านเป็น สุก-ขะ หรือ สุ-ขะ
(ผังเป็น ครุ-ลหุ หรือ ลหุ-ลหุ)
ผลิ " " ผลิ [ผฺลิ] ก. เริ่มงอกปริออก
หรือ ผะ-หลิ ก็ควรเขียน ผ(ะ)ลิ
(ผังเป็น ลหุ หรือ ลหุ-ลหุ)
2) ครุ ลหุ ต้องอยู่ ตำแหน่งที่แน่นอน
ใน ฉันท์ แบบนั้น ๆ