Growth Mindset หาหัวใจให้เจอ ก็เป็นสุข

         เช้าสดับมรรค เย็นบรรลุมรรค

                                                                                      — นิยายจีนเรื่อง “สยบฟ้าพิชิตปฐพี”

 

 

          ในโลกนี้ไม่มียาครอบจักรวาล

          เป็นโรคอะไร ก็ต้องรักษาด้วยยาของโรคนั้น

 

          Growth Mindset ได้กลายเป็นคำยอดฮิต ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา

          จะแก้ไขปัญหาของบริษัทที่หมักหมมมา 20 ปี

          จะเปลี่ยนชีวิตจากพนักงานธรรมดาให้กลายเป็นนักธุรกิจที่ยิ่งใหญ่

          จะใช้ชีวิตให้มีความสุข และเป็นที่รักของทุกคน

 

          คนส่วนใหญ่เชื่อว่า Growth Mindset คือ คำตอบที่ช่วยทำให้เป้าหมายยาก ๆ ข้างบนเป็นจริงได้

 

          โชคดีที่ผมได้เข้าฟังสัมมนาเรื่อง “Growth Mindset พัฒนากรอบความคิด…สร้างได้…เติบโตได้”

          ผมจึงมองเห็น Growth Mindset ในมุมมองที่แตกต่างจากเดิม

 

          Growth Mindset ในแบบฉบับของผู้บรรยาย รองศาสตราจารย์ ชัชวาล ศิลปกิจ ไม่ได้เริ่มจากอะไรที่ยิ่งใหญ่ อย่างเช่น ความเชื่อว่าตนเองสามารถพัฒนา และเติบโตได้อย่างไร้ขีดจำกัด

          หากเป็นเพียงการ “รู้ตัวเองว่ากำลังทำอะไรอยู่”

          ผู้บรรยาย ได้ถามคำถามง่าย ๆ “คุณรู้ตัวมั้ยว่ากำลังนั่งเก้าอี้”

          ใช่แล้ว ผมรู้สึกตัวว่ากำลังนั่งเก้าอี้ เมื่อตอนที่ท่านอาจารย์ถามขึ้นมานั่นเอง

 

          “ก้นอยู่ที่ใด”

          อย่าชี้ไปที่ก้น แต่ให้รู้สึกถึงก้น

 

          เรื่องง่าย ๆ เพียงเท่านี้ เหตุใดผมจึงทำไม่ได้

          ท่านบอกว่าไม่ต้องไปพยายามบังคับจิตให้รู้ตัวว่ากำลังทำอะไรตลอดเวลา นั่นเป็นไปไม่ได้

          ให้ทำเพียงรู้ตัวบ่อย ๆ ก็ดีมากแล้ว

          เมื่อรู้ตัวว่ากำลังขาดสติ ให้ดึงสติกลับมา อย่าปล่อยไหล

          ทำบ่อย ๆ จะดีเอง

 

          บางคนอาจคิดว่า วิธีการของรองศาสตราจารย์ ชัชวาลย์ มีส่วนคล้ายกับวิธีการฝึกสติ และสมาธิของพุทธศาสนา จึงไม่มีอะไรแปลกใหม่

          สำหรับผม สิ่งสำคัญไม่ใช่อะไรเก่า หรืออะไรใหม่ แต่เป็นวิธีใดใช้ได้ผล

          ผมชื่นชอบวิธีการของรองศาสตราจารย์ ชัชวาลย์ เพราะง่ายในการฝึกฝน

          ไม่เคร่งเครียด ไม่บังคับ เพียงแค่รู้ตัว

          เพียงแค่รู้ตัวให้บ่อย ๆ

          เพียงแค่รู้ตัวว่าตัวเองยังไม่รู้ตัว

          เพียงแค่รู้สึกถึงร่างกาย จิตใจ และสิ่งต่าง ๆ รอบตัว

 

          ปัญหาที่คนยุคนี้เป็นกันมากก็คือ การนอนดึก เพราะติดมือถือ

          อีกนิดนึง อีกนิดนึง

          ยาวถึงเช้า

          นี่เป็นเพราะเราไม่รู้ตัวเอง

          คนที่ขยายเวลาออกไป 30 นาที เกินเวลานอนตามปกติ

          ยังถือว่ารู้ตัวเองอยู่บ้าง ไม่ปล่อยไหลไปถึงเช้า

          แบบนี้แก้ไขได้

 

          ท่านพูดถึงคนที่ประสบความสำเร็จ ชีวิตก้าวขึ้นไปสุ่จุดสูงสุด จนกระทั่ง ไม่สามารถสูงไปกว่านี้ได้อีก

          กลับกลายเป็นเคว้งคว้าง หรือแม้กระทั่งจิตตกเป็นโรคซึมเศร้า

 

          ผมฟังประโยคนี้แล้วคิดในใจ

          หากเราประสบความสำเร็จแบบนี้บ้าง เราจะไม่เป็นโรคซึมเศร้า เราจะใช้ชีวิตให้สุดเหวี่ยงตามที่ใจปรารถนา

          เมื่อคิดให้ลึกขึ้น ผมจึงได้ค้นพบปัญหาของคนที่ประสบความสำเร็จ แต่ไม่มีความสุข

 

          พวกเขามองออกไปข้างนอกมากเกินไป

          พวกเขาไม่รู้วิธีที่จะอยู่กับตัวเอง

 

          การอยู่กับตัวเอง เหมือนเป็นเรื่องยาก

          เพราะจิตใจชอบที่จะฟุ้งซ่านวุ่นวาย

          

          วิธีที่ดีที่สุดในการอยู่กับตัวเองให้มีความสุข ก็คือ การรู้ตัวอยู่บ่อย ๆ ว่ากำลังทำอะไรอยู่

          นั่งเก้าอี้

          ทานข้าว

          ทำงาน

          สอนหนังสือ

          เล่นเกม

          สนทนากับคู่รัก

 

          ทำไมการรู้ตัวเอง จึงทำให้มีความสุข

          ท่านไม่ได้บอกไว้ ผมจึงวิเคราะห์เองว่า เมื่อรู้ตัวเอง จะเริ่มเข้าใจตัวเอง และทำในสิ่งที่ตนเองต้องการจริง ๆ ไม่พยายามดิ้นรนไขว่คว้าอะไรที่เกินจริง หรือไม่เหมาะสมกับตัวเอง

 

          ที่สำคัญกว่า การรู้ตัว คือ ความรู้สึก

          อย่างเพียงแค่รู้ ให้รู้สึกถึงการดำรงอยู่ ให้รู้สึกถึงอวัยวะต่าง ๆ ในร่างกาย ให้รู้สึกถึงบรรยากาศโดยรอบ และให้รู้สึกถึงผู้คนที่อยู่แวดล้อม

 

          Fixed Mindset หรือความคิดที่ติดในกรอบ

          บางครั้งไม่ต้องไปกำจัดทิ้ง ปล่อยไว้บ้างก็ได้

          การรับฟัง และเปิดใจให้คนอื่น สำคัญกว่าการพยายามทำลาย Fixed Mindset

 

          โดยเฉพาะการเรียนการสอนในมหาวิทยาลัย ส่วนใหญ่จะเน้นเพียงเนื้อหา เนื้อหา และเนื้อหา

          การสอนที่ประสบความสำเร็จ เข้าถึงนักเรียน และทำให้ความรู้ซึมเข้าไปในชีวิตของพวกเขาได้

          จำเป็นต้องเริ่มจากชีวิต

 

          อาจารย์และนักศึกษาควรจะมีปฏิสัมพันธ์กัน เรียนรู้ชีวิต และมุมมองของกันและกัน

 

          เมื่อทำได้ อาจารย์จะกลายเป็น Safe Zone ของนักศึกษา

          การเรียนการสอน ย่อมลื่นไหล และเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ

 

          Growth Mindset หรือการรู้สึกตัวอยู่บ่อย ๆ มีสติอยู่เป็นระยะ

          จะช่วยให้เราจัดการชีวิตได้ดีขึ้น

 

          จากเดิมที่มีความเบื่อหน่ายในการทำงาน ปล่อยให้หมักหมมไว้ แล้วค่อยมาทำจริงจังเมื่อใกล้ถึงเดตไลน์ จะเปลี่ยนเป็นทำได้อย่างต่อเนื่อง และสบายใจ

          รู้ตัวเมื่อใด ให้หยิบงานมาทำสักนิด

          เผลอไปหยิบมือถือมาเล่นเสียเวลาไป 2 ชั่วโมง ให้ปล่อยวาง

          อย่าโทษตัวเองให้ฟุ้งซ่าน อยู่กับปัจจุบัน และมุ่งมั่นทำงานต่อไป

 

          คนที่ทำงานมากเกินไป เสพติดงาน ไม่กล้าเผชิญกับตัวเอง และความเปลี่ยวเหงาในจิตใจ

          เมื่อฝึกฝนการรู้ตัว จะรู้ได้ทันทีว่า ร่างกายต้องการหยุดพัก

          ให้หยุดพัก อย่าฝืน

 

          เพียงแค่รู้ตัวเอง เป็นระยะ

          คำตอบทั้งหลาย ย่อมผุดขึ้นมา

          

          นี่แหละ Growth Mindset ในแบบฉบับของรองศาสตราจารย์ ชัชวาลย์

 

          ผมไม่แน่ใจว่าเข้าใจ และตีความถูกต้อง 100% หรือไม่

          หากผิดพลาดอันใด ผมขอน้อมรับไว้

 

          หลังจากได้ฟังจบแล้ว ผมก็ยังมีความคาดหวังในความสำเร็จที่ยิ่งใหญ่ เหมือนกับที่เคยเป็นมาหลายสิบปี

          สิ่งที่ต่างออกไป คือ วิธีการบรรลุความฝัน

          ก่อนที่จะได้ฟังอาจารย์ ผมพยายามจะเรียนรู้วิธีการต่าง ๆ เพื่อจะเอาชนะทุกอย่าง แม้กระทั่งตัวเอง

 

          สุดท้าย จึงพบกับความพ่ายแพ้

 

          ตอนนี้ผมรู้แล้วว่า ชัยชนะที่แท้จริง และยั่งยืน จะต้องเริ่มจากการรู้จักความจริง และความเป็นไปของโลกอย่างละเอียดลึกซึ้ง

          กลไกต่าง ๆ ที่ขับเคลื่อนโลกใบนี้ ไม่อาจวิเคราะห์ด้วยเหตุผลได้แบบ 100%

          จำเป็นต้องใช้หัวใจ และความรู้สึกเข้าไปสัมผัสเรียนรู้ถึงด้านที่ละเอียดอ่อน พลิกผัน และเปลี่ยนแปลง

 

          การจะเข้าถึงความเป็นจริงของโลกอย่างรอบด้าน จำเป็นต้องรู้จักตัวเองควบคู่ไปด้วย

          เราคิดว่าเรารู้จักตัวเองดี แต่แท้จริงแล้ว เราแทบจะไม่รู้จักอันใด

          

          เริ่มจากรู้จักตัวเอง ระลึกถึงสิ่งที่เรากำลังทำอยู่เป็นระยะ

          หลังจากนั้น โลกรอบตัวจะเปิดออกต้อนรับเรา

          เพราะคนที่รู้จักตัวเองดี จะยอมรับโลกอย่างที่เป็น ไม่คิดเอาเอง ไม่กระทำในสิ่งที่ต่อต้านโลก

          ไม่เอาความโกรธเกรี้ยวทั้งมวลไประบายให้กับโลก

 

          ผมอาจยังไม่ประสบความสำเร็จในตอนนี้ แต่ผมก็ค้นพบความสุข และหัวใจของตัวเองได้ โดยใช้หลักการรู้สึกถึงการดำรงอยู่ของตัวเองเป็นระยะ ตามแบบฉบับ Growth Mindset ภาคพิสดารของรองศาสตาจารย์ ชัชวาลย์

 

          เมื่อรู้จักตนเอง ความเติบโตงอกงาม (Growth) ก็จะเกิดขึ้นได้ โดยแทบไม่ต้องใช้ความพยายาม