สุราษฎร์ธานี เมืองแห่งคนดี (5) เขื่อนรัชชประภา กุ้ยหลินเมืองไทย

สุราษฎร์ธานี เมืองแห่งคนดี (5) เขื่อนรัชชประภา กุ้ยหลินเมืองไทย

เขื่อนรัชชประภา เดิมชื่อว่าเขื่อนเชี่ยวหลาน เป็นเขื่อนอเนกประสงค์แห่งที่สองของภาคใต้ อยู่ในจังหวัดสุราษฎร์ธานี เมื่อก่อสร้างแล้วเสร็จได้รับพระราชทานนามจากพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พระราชทานนามให้ใหม่ว่า “เขื่อนรัชชประภา” มีความหมายว่า  "แสงสว่างแห่งราชอาณาจักร"

เขื่อนรัชชประภาสร้างปิดกั้นลำน้ำคลองแสงที่บ้านเชี่ยวหลาน ตำบลเขาพัง อำเภอบ้านตาขุน จังหวัดสุราษฎร์ธานี โดยพื้นที่ส่วนใหญ่ติดอุทยานแห่งชาติเขาสกเกือบทั้งหมด เป็นเขื่อนหินถมแกนดินเหนียว สูง 94 เมตร ความยาวสันเขื่อน 761 เมตร และมีเขื่อนปิดกั้นช่องเขาขาดอีก 5 แห่ง มีความจุ 5,638.8 ล้านลูกบาศก์เมตร พื้นที่อ่างเก็บน้ำ 185 ตารางกิโลเมตร ปริมาณน้ำไหลเข้าอ่างเฉลี่ยปีละ 3,057 ล้านลูกบาศก์เมตร ติดตั้งเครื่องผลิตไฟฟ้า เครื่องละ 80,000  กิโลวัตต์ จำนวน 3 เครื่อง รวมกำลังการผลิต 240,000 กิโลวัตต์ ให้พลังงานไฟฟ้าเฉลี่ยปีละประมาณ 554 ล้านกิโลวัตต์ต่อชั่วโมง

เขื่อนรัชชประภาเริ่มดำเนินการก่อสร้างเมื่อวันที่ 9 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2525 แล้วเสร็จในเดือน กันยายน พ.ศ 2530 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช พร้อมด้วยสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ได้เสด็จพระราชดำเนินเปิดเขื่อนรัชชประภา และโรงไฟฟ้าพลังน้ำ เมื่อวันพุธ 30 กันยายน พ.ศ. 2530 แต่เดิมนั้นสามารถเดินทางได้จากอำเภอพนม แต่เนื่องจากเส้นทางดังกล่าวมีความสลับซับซ้อน ประกอบด้วยเหวจำนวนมาก ด้วยเหตุนี้จึงต้องปิดตัวลง ปัจจุบันสามารถเดินทางโดยผ่านอำเภอบ้านตาขุน

เขื่อนรัชชประภาเป็นโครงการพัฒนาแหล่งน้ำที่สำคัญแห่งหนึ่งทางภาคใต้ที่สร้างความมั่นคงให้แก่ระบบไฟฟ้าและความเจริญก้าวหน้าทางเศรษฐกิจและสังคมของประเทศชาติ นอกจากนี้ยังเป็นโครงการเฉลิมพระเกียรติฯเนื่องในวโรกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 5 รอบในปี พ.ศ. 2530 และพระราชพิธีรัชมังคลาภิเษกในปีพ.ศ. 2531

ประโยชน์ที่ได้รับจากการสร้างเขื่อนรัชชประภา

ด้านการชลประทานเพื่อการเพาะปลูก ปริมาณน้ำที่ปล่อยจากเขื่อนให้ประโยชน์ต่อการเพาะปลูกพืชบริเวณสองฝั่งแม่น้ำในตอนล่าง เป็นผลให้พื้นที่ประมาณ 100,000 ไร่ ในเขตพื้นที่ตำบลบ้านตาขุน อำเภอคีรีรัฐนิคม และอำเภอพุนพิน สามารถทำนาปรังและปลูกพืขในฤดูแล้งได้ผลดี

ด้านการบรรเทาอุทกภัย การกักเก็บน้ำของเขื่อนในฤดูฝน จะช่วยลดความรุนแรงของสภาวะน้ำท่วมในพื้นที่ตอนล่างได้เป็นอย่างดี

ด้านการประมง อ่างเก็บน้ำของเขื่อนรัชชประภาเป็นแหล่งประมงน้ำจืดที่สำคัญ ทุกๆปีการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทยได้ปล่อยพันธุ์ปลาและกุ้งเป็นจำนวนมากลงไปในอ่างเก็บน้ำ สามารถให้ผลผลิตทางด้านการประมงเฉลี่ยปีบะ 300 ตัน ซึ่งเป็นการส่งเสริมรายได้ให้กับราษฎรในพื้นที่ได้อีกทางหนึ่ง

ด้านการท่องเที่ยว ทัศนียภาพโดยรอบบริเวณเขื่อนแบะอ่างเก็บน้ำสวยงามและสงบร่มรื่น เหมาะแก่การไปเที่ยวพักผ่อนหย่อนใจ และสามารถดึงดูดนักท่องเที่ยวปีละกว่า 70,000 คน ให้เดินทางมาเยี่ยมชมเขื่อนรัชชประภา พื้นที่อ่างเก็บน้ำมีทัศนียภาพสวยงามประกอบด้วยยอดเขาหินปูนที่โผล่พ้นน้ำขึ้นมามากมาย จนได้รัยฉายาว่า "กุ้ยหลินเมืองไทย" ซึ่งพื้นที่น้ำเกือบทั้งหมดอยู่ในความดูแลของอุทยานแห่งชาติเขาสก และตลอดแนวสันเขื่อนอยู่ในความดูแลรับผิดชอบของการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย

ด้านการผลิตไฟฟ้า พลังน้ำจากเขื่อนสามารถนำมาผลิตพลังงานไฟฟ้าได้ปีละ 315 ล้านกิโลวัตต์ชั่วโมง ช่วยเสริมระบบไฟฟ้าในภาคใต้ให้มั่นคงยิ่งขึ้น นอกจากนี้น้ำที่ปล่อยผ่านเครื่องผลิตไฟฟ้ายังส่งต่อเพื่อใช้ประโยชน์ในด้านเกษตรกรรมบริเวณพื้นที่ท้ายน้ำอีกด้วย

ด้านการแก้ไขน้ำเสียและผลักดันน้ำเค็ม สภาพน้ำที่มีปริมาณน้อยของลำน้ำพุมดวง-ตาปีในฤดูแล้งทำให้เกิดภาวะน้ำเน่าเสียได้ง่าย ขณะเดียวกันบริเวณปากแม่น้ำจะมีน้ำเค็มรุกล้ำเข้ามาตามลำน้ำ น้ำที่ปล่อยจากเขื่อนรัชชประภาจะช่วยเจือจางน้ำเสียในลำน้ำ และต้านทานการรุกล้ำของน้ำเค็มที่ปากแม่น้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพ

นอกจากความสวยงามแล้วเขื่อนรัชชประภา หรือ เขื่อนเชี่ยวหลานยังสร้างประโยชน์ให้แก่ชาวบ้านและชาวประมงในละแวกนั้นอย่างมากมาย เขื่อนนี้เป็นเขื่อนอเนกประสงค์แห่งที่สองของภาคใต้ สร้างขึ้นเพื่อปิดกั้นลำน้ำคลองแสงที่บ้านเชี่ยวหลาน ตำบลเขาพัง อำเภอบ้านตาขุน จังหวัดสุราษฎร์ธานีซึ่งปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของอุทยานแห่งชาติเขาสก และยังเป็นแหล่งผลิตพลังงานไฟฟ้า แหล่งกักเก็บน้ำในฤดูฝนเพื่อการเพาะปลูก  ช่วยบรรเทาอุทกภัย และแก้ไขน้ำเสียและผลักดันน้ำเค็ม และยังเป็นแหล่งประมงน้ำจืดที่สำคัญทำให้ชาวบ้านมีรายได้เลี้ยงชีพอีกด้วย

เมื่อมาเที่ยวเขื่อนรัชชประภาหรือเขี่อนเชี่ยวหลานทั้งที ก็ต้องล่องเรือรอบทะเลสาบชมความงดงามของ "กุ้ยหลินเมืองไทย" ว่าจะงดงามสมคำเล่าลือหรือไม่ ซึ่งต้องขออนุญาตยกไปไว้ในบันทึกตอนต่อไปนะคะ

ขแขอบคุณ

• การบริการที่ดีเยี่ยมของบริษัททัวร์ฟ้าใส
• น้ำใจไมตรีของเพื่อนร่วมเดินทางทุกท่าน