หนาวลมห่มผ้า หนาวการศึกษาจะห่มอะไร
หนาวลมห่มผ้า หนาวการศึกษาจะห่มอะไร
เมื่อหลายวันก่อนได้อ่านบทความของท่านสุจิตต์ วงษ์เทศ ในมติชนรายวันฉบับวันที่ 22 ธันวาคม 2549 มีสาระชวนคิด ให้สะกิดใจนักการศึกษาไทย จึงคิดถึงสำนวนไทยที่เหมาะกับช่วงอากาศกำลังดี ที่บอกว่า หนาวลมห่มผ้า ผมเลยต่อว่า แล้วหนาวการศึกษาจะห่มอะไร
ท่านสุจิตต์ วงษ์เทศ กล่าวไว้ในส่วนหนึ่งของบทความว่า
"..การศึกษาแบบหมาหางด้วนเน้นลักษณะคาบคัมภีร์มีตำราเป็นตัวตั้ง บรรดาครูอาจารย์ยึดตำราเถนส่องบาตร สอนแต่หนังสือ สอนตามหนังสือ...."
"...สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติ สำรวจวิจัยเด็กเรียนเก่ง มุ่งแต่เรียนแต่ขาดจิตสำนึกสาธารณะ ขาดการทำกิจกรรมต่างๆไม่รู้จักช่วยเหลือผู้อื่น ส่วนเด็กเรียนไม่เก่งมีงานวิจัยว่าพยายามทำพฤติกรรมเสี่ยงต่างๆเพื่อสร้างพื้นที่ให้ตัวเอง ซึ่งอาจไปหมกมุ่นกับอบายมุข...."
"...สรุปแล้วทั้งเด็กเรียนเก่งและเรียนไม่เก่งล้วนเป็นเหยื่อของการศึกษาแบบหมาหางด้วน ขาดจิตสำนึกสาธารณะ ขาดศีลธรรม ขาดรากฐานประชาธิปไตย..."
อ่านแล้วหนาว สาธยายไม่ถูกว่าหนาวแบบไหน จึงไปเปิด พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตสถาน พ.ศ. 2542 ได้อธิบายความหนาวไว้ 7 แบบ คือ
1 หนาวใจ - สะท้านใจ เยือกเย็นใจ คร้ามเกรงภัย กลัว
2 หนาวดอกงิ้ว - ระยะเวลาที่ต้นดอกงิ้วออกดอกประมาณเดือนยี่ อากาศเย็นกว่าธรรมดา
3 หนาวๆร้อนๆ- ครั่นเนื้อครั่นตัว มีอาการคล้ายจะเป็นไข้ มีความเร่าร้อนใจกลัวว่าจะถูกลงโทษหรือถูกตำหนิ
4 หนาวสะท้าน - หนาวสั่นเพราะพิษไข้ รู้สึกเย็นเยือกเข้าหัวใจทำให้รู้สึกครั่นคร้ามหรือหวาดกลัวจนตัวสั่น
5 หนาวสันหลัง - รู้สึกหวาดกลัว
6 หนาวเหน็บ - หนาวมากจนรู้สึกชาคล้ายป็นเหน็บ
7 หนาวอารมณ์ - รู้สึกเปล่าเปลี่ยวใจ
เห็นหนาว 7 แบบ แล้วลองเอาสถานการณ์การจัดการศึกษาของบ้านเมืองเราไปทาบดู คงจะรู้ว่าหนาวแบบไหน สำหรับผมในฐานะครูผู้ทำหน้าที่บริหารสถานศึกษาแห่งหนึ่ง ตอบได้ว่าสถานการณ์การศึกษาไทยหนาวได้ทุกแบบ
จิตสาธารณะเป็นกระบวนการเรียนรู้ร่วมกันของผู้คน จิตสาธารณะเป็นผลลัพธ์ของกระบวนการ ต้องใช้ปัจจัยอันหลากหลายมาเสริมหนุน เพียงแค่ทิ้งขยะให้ถูกที่ถูกทางก็เริ่มมีจิตสาธารณะแล้ว หากแต่บางคน ขยะนั้นเกิดจากตัวเองแท้ๆยังทิ้งเกะกะเรี่ยราดให้คนอื่นเก็บแล้วเราจะถามหาจิตสาธารณะจากคนเหล่านั้นได้อย่างไร
ถามไปก็ลงมาที่ตัวเอง การศึกษาจะต้องสร้างจิตสาธารณะให้เกิดขึ้นผ่านการหล่อหลอมของการศึกษาใช่หรือไม่ คำตอบคือใช่ คำถามเกิดใหม่ทันทีว่าแล้วจะทำอย่างไร
ห้องเรียนของคนหลายวัยที่เม็กดำ เราคาดหวังต่อการเกิดจิตสาธารณะจะเป็นดอกผลแห่งความเพียรพยายามของพวกเรา ด้วยความเชื่อพื้นฐานที่ว่าเพียงแค่ทุกคนก้าวเดินออกจากที่ยืนของตัวเอง เดินเข้ามาในลานเรียนรู้ของห้องเรียนของคนหลายวัย เขาเหล่านั้นจะได้ลิ้มรสอันอ่อนละมุนของจิตสาธารณะทันที
คำถามจึงอยู่ที่ทำอย่างไรลานแห่งการเรียนรู้ ห้องเรียนของคนหลายวัยที่เม็กดำจะยืนยงและยั่งยืน
การศึกษาแบบหมาหางด้วนเน้นลักษณะคาบคัมภีร์มีตำราเป็นตัวตั้ง ครูไทยทั้งประเทศต้องลงขันความคิด ลงขันกำลังใจ ลงขันพลังขับเคลื่อน ให้การศึกษาไทยมีชีวิตชีวา
แต่อย่างไรก็ตามครูไทยทุกคนจะต้องดูแลตัวเองให้มีชีวิตชีวาก่อน เพราะถ้าสิ่งใดไม่มีชีวิตชีวา สิ่งนั้นก็จะไม่รู้ร้อนรู้หนาว
ครูไทยมีชีวิตชีวา การศึกษาไทยก็มีชีวิตชีวา ครูและการศึกษาก็จะรู้ร้อนรู้หนาว เมื่อนั้นพวกเราก็จะรู้ว่า
หนาวลมห่มผ้า หนาวการศึกษาจะห่มอะไร
ความเห็น (15)
แล้วเด็กๆเม็กดำล่ะหนาวการศึกษาห่มอะไรเอ่ย
ครูหนาวไหม ห่มอะไรดี
- ผมเคยตั้งรางวัล "จิตสำนึกสาธารณะ" ขึ้นมาเมื่อหลายปีที่แล้ว โดยพิจารณาคัดเลือกนิสิตในกลุ่มผู้นำและองค์กรนิสิตต่าง ๆ มารับรางวัลนี้ กลายเป็นปรากฏการณ์ที่ดีมาก ที่กระตุ้นและปลูกฝังให้นิสิตตระหนักในพันธกิจทางสังคม
- และนำพานิสิตไปสู่การเรียนรู้โดยปริยาย
- และคิดว่ากำลังจะกลับมารื้อฟื้นอีกครั้ง หลังกลับมารับตำแหน่งใหม่ ณ ที่เก่า ที่ห่างหายไปหลายปี
ท่านขุนพลเม็กดำ
- ผมหนาวการศึกษามากๆเลย เห็นไหมผมแตะเรื่องนี้ทุกวัน นี่คือตัวชี้วัด
- และผมก็หนาว "จิตสาธารณะ" ของคุณ พนัส อีกด้วย
- และผมก็หนาวเพื่อนมากๆเลย
- แต่ผมไม่หนาวชีวิต
ผมมีชีวิตที่อบอุ่น อุ่นอยู่ในใจผม และพร้อมจะเป็นตัวอย่าง และแบ่งปัน ให้ใครที่ยัง "หนาวชีวิต" อยู่ครับ
เพราะ ผมใช้ KM มาก่อนที่ใครจะพูดถึง KM ด้วยซ้ำ
ทำให้ผมได้วางแผนชีวิตตัวเอง
ตั้งแต่เด็กเล็กๆ ชั้นประถม มาจนถึงทุกวันนี้ อย่างเป็นขั้นตอน ว่า
- ผมจะสร้างชีวิตอย่างไร ในภาวะที่เริ่มจาก ศูนย์
- แล้วถ้าผมรอดแล้ว ผมจะช่วยคนอื่นได้อย่างไร
- และผมอยากจะให้คนพูดถึงผมในวันที่เขามาเผาศพผม ว่าอะไร
- และ "อยาก" ให้คนพูดถึงผม หลังที่ผมตายแล้ว หลายๆปี ว่ายังไง
ผมจึงไม่หนาวชีวิตครับ
- เห็นคุยกันเรื่องหนาว ๆ เราจะเริ่มต้นคุยกันเรื่องทำให้คลายหนาวกันเถอะครับ
- ท่านอาจารย์เม็กดำน่าจะเริ่มต้นได้ดีเพราะอยู่ในแวดวงการศึกษา เดี๋ยวมีท่านอื่นมาสมทบอีกแน่ ๆ
- เราอาจจะได้แนวคิดดีดีในการคลายหนาวนะครับ
- คำว่าเม็กดำ ในนามแฝงของท่านเนี่ย
- มาจากต้นเม็กหรือเปล่าครับอาจารย์
- หรือมาจากไหน
- ชื่อท่านนั้นได้แต่ใดมา ขยายความเพื่อประดับความรู้หน่อยนะครับ
น่าจะห่มด้วย
- ความตั้งใจและการลงมือทำของบุคลากรในวงการศึกษา จากจุดเล็กๆ ขยายออกไปเป็นธารแห่งปัญญาที่ปัญหาต่างๆ ถูกบีบให้ลีบเล็กลงด้วยศรัทธาต่อความดีและการทำความดี
- ด้วยจิตสาธารณะของทุกท่านใน go2know ที่ขยายหน่อแห่งความดีและสิ่งดีๆ ร่วมกันค่ะ
ขอบคุณทุกท่าน
ที่ร่วมแบ่งปันความรู้
ยินดีเป็นเครือข่ายร่วมพัฒนา กับทุกท่าน
ที่อื่นอาจจะหนาว
แต่ที่เม็กดำร้อนๆๆๆ
"ร้อนวิชา" ต้องเอาหัวใจไปแช่แข็ง
ผ่านมา 5 ปีแล้ว เม็กดำเป็นอย่างไรบ้าง ผู้บริหารยัคงเป็นท่านเดิม หรือเปลี่ยนแปลงไป และมีใครสืบสานงานต่อหรือเปล่า? วานบอก