อำนาจกับปัญญา

อำนาจกับปัญญาเกี่ยวข้องกันได้ อย่างไม่น่าเชื่อ

ผู้มีอำนาจไม่ชอบความเห็นแตกต่าง เพราะไม่เป็นเอกภาพ ยุ่งยาก ไม่ได้ดั่งใจ ภารกิจล่าช้า เรื่องมาก มักจะเหมาเอาว่า “มากความคิด ก็มากความ”

ผู้มีอำนาจจะคิดว่า ไม่เห็นต้องใส่ใจอะไรในเมื่อสั่งได้ ไม่มีใครกล้าปฏิเสธ เพียงคิดจะทำแค่เปรยก็ลุล่วง การเรียนรู้ ศึกษา ทำความเข้าใจ เพื่อแก้ปัญหา ซึ่งเป็นปัญญาจึงไม่จำเป็น นานวันเข้าก็ขาดปัญญา ไม่สนใจปัญญาไปในที่สุด

ปัญญาคือความรู้ ได้มาจากการแสวงหา ศึกษา ไม่ว่าจะเป็นความรู้อะไร ไม่สามารถทำแทนกันได้ เหมือนการออกกำลังกาย หมายถึง ถ้าปรารถนาจะรู้ ต้องบรรจุความรู้ใส่สมองของตนเองด้วยตนเอง จะใช้สมองคนอื่นโดยคนอื่นไม่ได้

จึงกล่าวได้ว่า ความรู้ทำแทนกันไม่ได้ ไม่ว่าคนนั้นจะมีอำนาจมหาศาล เพราะที่สุดแล้ว ต้องบรรจุความรู้ใส่สมองตนเองด้วยตนเองเท่านั้น

อีกทั้งความรู้ไม่อาจเกิดขึ้นในชั่วข้ามคืน ต้องอาศัยเวลาบ่มเพาะ ใช้วิริยะอุตสาหะ ผู้มีอำนาจทั้งหลาย ซึ่งติดนิสัยง่ายสบาย เพราะมีผู้รับใช้คอยทำแทน จึงไม่มีความเพียรพอที่จะแสวงหาความรู้

ผู้ปรารถนาอำนาจ จึงมักไม่ใส่ใจปัญญา..

ไม่ว่าใคร ทำอะไร ย่อมต้องมีจุดประสงค์ ซึ่งอาจเปิดเผยหรือปกปิด อย่างไรก็ตาม ถ้าสังเกตให้ถ่องแท้จะรู้ได้ ว่ามีจุดประสงค์อย่างไร โบราณบอก “ให้ดูที่การกระทำ เพราะพูดอย่างไรก็ได้”

อยากเป็นจิตรกรเอกต้องหวังวาดรูปให้สวย หมั่นฝึกปรือ นี้คือหนทางสำเร็จแท้จริง แต่ถ้าอยากเป็นจิตรกรเพราะหวังขายภาพได้ในราคาแพง ภาพนั้นจะไม่มีวันสวย เพราะจุดประสงค์มิใช่สวยแต่เป็นเงิน

ด้วยตรรกะเดียวกัน นักวิชาการที่สุดยอดจะมุ่งแต่การแสวงหาความรู้ ทั้งนี้เพื่อให้ได้มาซึ่งปัญญา ถ้ามีสิ่งอื่นสิ่งใดเคลือบแฝงซ่อนอยู่ในใจ อาทิ ชื่อเสียง อำนาจ เงินตรา ผลประโยชน์ การแสวงหาความรู้นั้น ก็ไม่อาจนำไปสู่ความเป็นสุดยอด

“หลากหลายความคิดคือความงาม” ผู้เลื่อมใสการแสวงหาปัญญา จะเห็นคุณค่าความคิดที่แตกต่าง เพราะไม่เชื่อว่า การทุบโต๊ะ แสดงอำนาจบาตรใหญ่ จะนำไปสู่ทางออกที่ดีกว่าหลายคนคิด ข้อมูลยิ่งมากการตัดสินใจยิ่งแม่นยำ

สาระของทฤษฎีการคัดเลือกโดยธรรมชาติ โดยชาลส์ ดาร์วิน ก็กล่าวในทำนองเดียวกัน "ความแตกต่างหรือความหลากหลายของลักษณะ ทำให้ธรรมชาติสามารถคัดเลือกสิ่งมีชีวิตจนอยู่รอดคงเผ่าพันธุ์ มีวิวัฒนาการ"

ผู้ปรารถนาปัญญาจึงไม่สนใจสิ่งอื่นมากไปกว่าการแสวงหาความรู้ ยิ่งเป็นอำนาจด้วยแล้วนับเป็นของแสลง เพราะจะนำไปสู่ทางตันในที่สุด

ผู้ปรารถนาปัญญา จึงไม่ใส่ใจอำนาจ..

หลายคนมัวเมาอำนาจ อันที่จริงอำนาจไม่เกี่ยวอะไรกับความเมา แต่ผู้ครองอำนาจมักจะขาดสติ ขาดการยั้งคิด ไม่ใช้ปัญญา จึงเทียบได้กับอาการคนเมาทั่วๆไป

[พรชนก]

อำนาจปัญญาคืออะไรหรอคะ