ฮูปแต้มวัดสระบัว

                สิม ถือเป็นเขตในคามวาสี ที่สำคัญของชาวพุทธ การที่ใช้วรรณกรรมบนผนังสิมของชาวล้านช้างก็ดี หรือชาวอีสานก็ดี วรรณกรรมเรื่องนั้นๆ ต้องมีบทบาทสำคัญต่อกระบวนทรรศน์ของคนในสังคมชาวพุทธ อิทธิพลวรรณกรรมจึงสามารถสะท้องให้เข้าใจวิถีชุมชน วิถีแนวคิดของคนในแถบนั้น แม้ปัจจุบันวรรณกรรมล้านช้างหรือวรรณกรรมอีสานจะลดบทบาททางสังคมลงมามาก แต่ก็พอจะสืบสาวราวเรื่องได้ว่ามีความสำคัญกับสังคมอยู่มิน้อย ดังเช่นวรรณกรรมในฮูปแต้มนี้ ก็ถือเป็นวรรณกรรมสืบทอดที่คงเหลือให้เห็นรากเหง้าของบรรพบุรุษที่จารไว้สืบพระพุทธศาสนา เช่นสังสินไชย พระลักพระลาม เป็นต้น คำถามที่ข้างคาใจอยู่คือ ทำไมวรรณกรรมเรื่องพระลักพระราม และสังสินไซย จึงมีบทบาทสำคัญทางพระพุทธศาสนาจนถึงขั้นวาดเป็นฮูปแต้มเพื่อเป็นพุทธบูชา ของชาวล้านช้างและอีสาน (หาคำตอบต่อไป)

               ในวรรณกรรมเรื่องสังสินไชยนั้น  มีคำกล่าวเกรินของการเข้าสู้เรื่องนั้น  จะเป็นบทไว้ครู  เช่น  "ศรีสิทธิมังคะละเลิศล้ำ  สิทธิเดชลือชา  นาโถสุดยอดญาณไตรแก้ว"  ซึ่งแสดงให้เห็นว่าพุุทธศาสนานั้นมีความสำคัญอย่างในวรรณกรรมเรื่องนี้  นอกจากนี้อาจสันนิฐานได้ว่าสังสินไซยนีี  น่าจะเป็นวรรณกรรมที่มีถิ่นกำเนินแถบลุ้มน้ำโขงแต่เดิม  ที่ผนวกกับแนวคิดเชิงพุทธศาสนาเข้ามาผสมผสานที่แทรงแนวคิดทางพุทธศาสนาอย่างกลมกลืน   ซึ่งแตกต่างจากวรรณกรรมเรื่องพระลักพระลามของล้านช้าง  ที่ได้รับอิทธิพลจากมหากาพย์รามายณะของอินเดีย  เมื่อเกิดการทอดถ่ายทางวัฒนธรรมหนึ่ง  มาสู่อีกวัฒนธรรมหนึ่งการสร้างสรรหรือดัดแปลงวรรมต้นฉบับ  เพื่อปรับให้เข้ากับสังคมและวัฒนธรรมของตนจนเกิดการเปลี่ยนแปลงในรายละเอียด  คงเหลือแต่เค้าโครงเดิม    ซึ่งวรรณกรรมเรื่องพระลักพระลามของลาวนั้นยังพอสืบสาวราวเรื่องได้ว่าได้รับอิทธิพลของอินเดียโดยชัดเจน  

            วรรณกรรมที่สื่อผ่านฮูปแต้มในปัจจุบันนี้มีคนสนใจน้อย    แล้วการเปิดเปิดกว้างในการเลือกสรรวรรณกรรมเพื่อวาดฮูปแต้มนั้นก็น้อยมาก  เพราะปัจจุบันเน้นที่เป็นชาดกนิบาต  หรือเป็นพุทธประวัติ  จนเกิดเป็นขีดจำกัดทางการเลือกสรรวรรณกรรม   เพื่อสร้างสรรควรรณกรรมผ่านฮูปแต้มที่เป็นร่อยรอยสืบทอดทางวัฒนธรรม  และหล่งเรียนรู้ทางวรรณกรรม