ญาณวิทยา ( Epistemology )

ญาณวิทยา ( Epistemology )

Epistemology นี้ เราเรียกชื่อทางปรัชญาได้มาก  เช่น

ทฤษฎีความรู้ ( Theory  of Knowledge ), แหล่งเกิดความรู้ ( Source  of  knowledge ), ปฐมเหตุความรู้ ( Origin  of  knowledge ), ธรรมชาติแห่งความรู้ ( Nature  of  knowledge )

ญาณวิทยาคืออะไร

    ญาณวิทยาคือวิชาที่แสวงหาความรู้.  ความรู้ที่แท้จริงคืออะไร.ความรู้ที่แท้จริงมีหรือไม่. ญาณวิทยาเป็นวิชาสืบค้นหาต้นเหตุของสิ่งทั้งหลาย. ญาณวิทยา คือปรัชญาสาขาหนึ่งที่ว่าด้วยบ่อเกิด.  ลักษณะหน้าที่.  ประเภท. ระเบียบวิธี.และความสมเหตุสมผลของความรู้.

ต้นเหตุแห่งความรู้ มี 5 ทาง คือ

1.เหตุผลนิยม  (Rationalism ) กลุ่มนักปรัชญาจำนวนมากต้องการค้นหาคำตอบว่า  ความรู้เกิดได้อย่างไร. มีนักปรัชญาคนหนึ่งชื่อ เรอเน  เดการ์ต ( Descartes, Rene. 1596-1650 )ชาวฝรั่งเศส. เขาคือบิดาปรัชญาตะวันตกสมัยใหม่. เขากล่าวว่า ความรู้เกิดจากเหตุผล. เหตุผลเกิดจากสัญชาตญาณ. สัญชาตญาณคือจิตที่สงบนิ่ง.จิตสงบไม่ต้องการพิสูจน์. พระเจ้าให้ความรู้มาแต่เกิด.  เดการ์ตได้แยกความรู้เป็น 3 ข้อ  คือ

1.ความรู้ได้รับจากภายนอก. ความรู้เกิดจากประสาทสัมผัส.ความรู้อยู่ในโลกสมมุติ.

2.ความรู้ได้รับจากจิตสร้างขึ้น.ความรู้เกิดจากจินตนาการ.ความรู้มายาภาพ.ความรู้แบบเลือนราง.

3.ความรู้ได้รับติดตัวมาแต่เกิด.เป็นความรู้ที่ชัดเจน. เป็นความรู้ไม่ต้องการพิสูจน์.

2.ประสบการณ์นิยม ( Empiricism) คือประสบการณ์นิยมเป็นต้นกำเนิดความรู้ที่แท้จริง. นักปรัชญาชื่อ จอห์น  ล็อก(Locke, John.1632-1714  )ชาวอังกฤษ์. กล่าวว่า จิตคือกระดาษที่ว่างเปล่า.จิตเกิดความรู้ได้เพราะอาศัยประสบการณ์ทางประสาทสัมผัส.  ประสบการณ์มี 2 ประการ คือ

1.ประสบการณ์เกิดจากการสัมผัสทางประสาททั้ง 5 ทาง. สิ่งเกิดจากภายนอก.

2.ประสบการณ์เกิดจากการคิดพิจารณาอย่างละเอียด.สิ่งเกิดจากภายใน.

3.ผัสสาการนิยม ( Sensationism ) แนวคิดของ เดวิด  ฮูม ( Hume, David. 1711-1776 ) ชาวอังกฤษ์. เขาว่าความรู้มี 2 ประการ

1.  ความรู้ทุกอย่างเกิดจากความตรึงตาตรึงใจ  ความตรึงตาตรึงใจคือสัญชานที่ตื่นตัว

2.ความรู้เกิดจากความคิด.  ความคิดคือจินตภาพ. สิ่งที่ถ่ายแบบออกมาให้เห็นและการหาเหตุผล.

4.อนุมานนิยม  ( Apriorism  ) แนวคิดของอิมมานูเอล คานต์ ( Kant,Immanuel. 1724-1904 ) ชาวเยอรมัน.  เขาเป็นนักเหตุผลนิยม. เขาว่าความรู้เกิดมาจาก 2 ประการ

1.ความรู้เกิดมาจากการอนุมานทั่วไป

2.ความรู้เกิดมาจากประสบการณ์เฉพาะเรื่อง

เขากล่าวว่าเนื้อหาความรู้เกิดมาจากประสบการณ์. รูปแบบของความรู้เกิดมาจากการคิดหาเหตุผล.  ความรู้ของคนมีได้เพียงแค่ปรากฎการณ์เท่านั้น.

5.อัชฌัตติกญาณนิยม  ( Intuitionism )  แนวคิดของอองรี หลุยส์ แบร์กซอง ( Bergson, Henri Louis. 1859-1941 )ชาวฝรั่งเศส. เขาว่า  อัชฌัตติกญาณเป็นบ่อเกิดของความรู้ที่แท้จริงเพราะเป็นการรู้เอง. อัชฌัตติกญาณเกิดขึ้นภายในจิต. อัชฌัตติกญาณเป็นความรู้พิเศษของมนุษย์.

...............................................

[นายศุภณัฐ เจตน์ครองสุข]

สุดยอดไปเลยครับ

[ยูมิ]

ขอบคุณครับ คุณ ศุภณัฐ เจตน์ครองสุข