ร้อนตับแตก

โลกของเรากำลังเผชิญกับภาวะโลกร้อน ( Global Warming) ที่ทำให้อุณหภูมิเฉลี่ยของโลกเพิ่มสูงขึ้น โดยเฉพาะในช่วงฤดูร้อน บางวันอุณหภูมิสุงขึ้นจนเกินกว่า 40 องศาเซลเซียส เรามักจะได้ยินคำๆ หนึ่งที่ติดปากคนไทยมาช้านาน คือคำว่า " ร้อนตับแตก"

คำว่า ร้อนตับแตก นี้ไม่ได้หมายถึงตับที่เป็นอวัยวะภายในของเรา แต่หมายถึง " ตับจาก" ที่เราใช้มุงหลังคาบ้าน พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 ได้ให้ความหมายของ ตับจาก ไว้ดังนี้

น. ใบจากที่พับทบกับแกนไม้ไผ่ โดยเรียงซ้อนกันเป็นแผง แล้วเย็บด้วยหวาย ตากให้แห้ง ใช้มุงหลังคาบ้าน

ตับจากที่ใช้มุงหลังคาบ้านจะทำจากใบของต้นจาก พืชที่ขึ้นอยู่ทั่วไปตามชายฝั่งแม่น้ำหรือลำคลอง โดยเลือกใบแก่และหนาใช้หวายเย็บเป็นตับ ซึ่งใบจากนี้คงได้พบเห็นนำมาห่อขนมชนิดหนึ่งที่เรียกว่า ขนมจาก

บ้านไทยสมัยโบราณมุงหลังคาด้วยใบจากทำให้รู้สึกเย็นสบาย อากาศถ่ายเทได้ดี ไม่ร้อน ราคาก็ไม่แพงเพราะเป็นวัสดุที่หาได้ในท้องถิ่น หลังคาจากมีอายุใช้งานหลายปี หลังคาที่มุงด้วยจากนี้หากโดนแดดจัดๆ หรือโดนความร้อนมากๆ ใบจากที่ถูกเย็บเรียงติดๆกันเป็นตับก็จะแตก หรือมีอาการโก่งตัวเบียดกันระหว่างใบจากแต่ละใบในตับ ทำให้เกิดเสียงดังเปรี๊ยะๆ จนเราสามารถได้ยินได้ คนโบราณจึงใช้เป็นตัวชี้วัดว่าถ้าวันใดได้ยินเสียงตับจากที่มุงหลังคาแตกดังเปรี๊ยะๆ ถือว่าเป็นวันที่ร้อนมาก เป็นที่มาของสำนวนเปรียบเทียบว่า ร้อนตับแตก

แม้ว่าปัจจุบันนี้จะไม่มีการมุงหลังคาบ้านด้วยจากแล้ว แต่ก็ยังมีการใช้ตับจากมุงหลังคาที่พักในรีสอร์ท ร้านอาหาร ร้านกาแฟ คอกสัตว์ โรงเห็ด ศาลานั่งเล่น นอกจากเย็นสบาย ยังให้บรรยากาศเป็นธรรมชาติเหมาะกับการพักผ่อนสบายๆ ในวันที่"ร้อนตับแตก"

(ขอบคุณภาพจากอินเทอร์เน็ต)

[Wasawat Deemarn]

ตับแตกจริง ๆ ด้วย ;)…