ทำตามลำดับขั้น (เรียนรู้จาก ผู้ใหญ่สมศักดิ์ เครือวัลย์ ปราชญ์เกษตรของแผ่นดิน ประจำปี ๒๕๕๘ สาขาเศรษฐกิจพอเพียง)

การขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ที่ อ.ยักษ์ ดร.วิวัฒน์ ศัลยกำธร เน้นมากๆ คือ "ทำตามลำดับขั้น" จึงกลายมาเป็นทฤษฎีบันได ๙ ขั้นตอน ตามรอยพ่อ สู่ความพอเพียง มั่งคั่ง ยั่งยืน ของสถาบันเศรษฐกิจพอเพียง ศูนย์กสิกรรมธรรมชาติ (มาบเอื้อง) จ.ชลบุรี เชิญศึกษาเองที่นี่ครับ  เพื่อให้ตนเองเข้าใจเรื่องนี้มากขึ้น ผมจึงวาดออกมาเป็นภาพด้านล่าง 

น่าสนใจมากว่า ทฤษฎีบันได ๙ ขั้นนี้ หากนำไปใช้กับอาชีพใดๆ คำอธิบายจะเป็นอย่างไร ... ตัวอย่างหนึ่งที่ อ.ยักษ์ ท่านทำให้ดูแล้วคืออาชีพเกษตรกร อธิบายได้ดังภาพด้านล่างนี้ 

ต้นแบบหรือตัวอย่างที่ได้ทำให้เห็นการ "ทำตามลำดับขั้น" ที่ชัดเจนที่สุดท่านหนึ่งคือ ผู้ใหญ่สมศักดิ์ เครือวัลย์ หัวหน้าศูนย์กสิกรรมธรรมชาติสองสลึง ต.สองสลึง อ.แกลง จ.ระยอง เชิญชมคลิปครับ 

แนวคิดแนวปฏิบัติที่ประทับใจที่สุดจากการฟังคลิปนี้ สำหรับผม คือ 

• ...ในหลวงท่านบอกว่า ก่อนจะทำอะไรให้ศึกษาให้ท่องแท้เสียก่อน แล้วเริ่มลองผิดลองถูกด้วยตนเอง ทำจนมั่นใจ แล้วระเบิดออกมาจากข้างในนั่นแหละ.... 
• ...ในหลวงคิดและทำเป็นตัวอย่างไว้เป็นพันๆ เรื่อง  ... ในพันๆ เรื่องนี้ ให้ลองหยิบมาทำสักเรื่องเดียว ก็สามารถสำเร็จได้...
• ...ถ้ารักพระเจ้าอยู่หัว อยากให้ทำสิ่งที่พระเจ้าอยู่หัวรัก... รีบทำเสียแต่วันนี้ 
• ...เศรษฐกิจพอเพียงนั้น มีเพียง ๒ ขั้น คือขั้นพื้นฐาน และ ขั้นก้าวหน้า ต้องเริ่มจากขั้นพื้นฐานก่อน ซึ่งท่านสอนย้ำมากกว่า
• ...เวลาจะใช้ทฤษฎีใหม่ให้ไปปรับเอานะ ... อย่าติดตำรา  ...ปรับให้เหมาะให้สม กับสิ่งที่เรามี 
• ...เวลาจะทำ ให้ทำทีละเรื่อง และเวลาจะเลือกเรื่อง ก็ให้เลือกเรื่องที่ชอบที่สุด ง่ายที่สุด ถนัดที่สุด   
• ...พระเจ้าอยู่หัวท่านสอนให้เดินทีละก้าว กินข้าวทีละคำ ทำทีละอย่าง ทำเป็นขั้น เป็นตอน แล้วจะสำเร็จเอง...
• ...ในหลวงบอกว่า เศรษฐกิจพอเพียงนั้นมี ๒ ขั้นเอง ทำได้ไหม... แต่ต้องเริ่มจากขั้นแรกก่อนนะ... อย่างข้ามขั้น ... ท่านทรงห้ามปรามไว้แล้วนะว่าให้ทำขั้นแรกก่อน... แต่ส่วนใหญ่ไม่ทำขั้นแรกก่อน... 
• ผู้ใหญ่สมศักดิ์ เลือกมาเพียง ๒ วิธี คือ ใช้ควันไฟ และ ปุ๋ยหมัก 
  • เผาควันไฟไว้ในถัง ตั้งไว้จุดที่และเวลา ที่ควันจะคลุ้งเข้าไปในพื้นที่ เพื่อไล่แมลง  ... ให้ก่อไฟสักประมาณ ๑๖.๐๐ น.  จุดไฟได้ถ่าย ได้น้ำส้มควันไม้ ได้ด่าง ได้ของแถมเยอะแยะ 
  • ปุ๋ยหมัก ทำปุ๋ยหมักจากวัตถุดิบที่อยู่ใกล้ๆ อะไรที่ย่อยสลายได้  การทำปุ๋ยหมักต้องใช้มูลสัตว์ในอัตรา ๑:๔  จึงต้องเลี้ยงไก่ เลี้ยงเป็ด เลี้ยงหมู หนึ่งเดือนกลับครั้ง หนึ่งเดือนกลับครั้ง กลับ ๓ ครั้ง ก็ใช้ได้แล้ว โดยต้องใช้น้ำหมักรด 

• ...ป่า ๓ อย่าง ประโยชน์ ๔ อย่าง  จะเป็นภูมิคุ้มกัน ... ศึกษาไปศึกษามา จึงรู้พื้นฐานว่า นี่คือพื้นฐานสำคัญที่สุด
  • ป่าอาหาร  อยากกินอะไรให้ปลูก ไม่ต้องซื้อ หรือจะซื้อให้ซื้อน้อย 
  • ป่าไม้โตเร็ว ปลูกตรงไหนเป็นล่มเงา กันแดด กันลม ลอยน้ำ ปรับปรุงเดิน กันภัยพิบัติ 
  • ป่าเศรษฐกิจ  ไม้กันเกลา ตะเคียน ยางนา มะค่า ประดู่... ปลูกไปก็ลืมๆ ไปซะ.. ให้ไปสนใจป่าอาหารกับป่าใช้สอย (ป่าโตเร็ว)

• ...เมื่อทำเศรษฐกิจขั้นพื้นฐานด้วยการปลูกป่า ๓ อย่าง ประโยชน์ ๔ อย่าง แล้ว ก็เริ่มคิดว่า เราจะทำอะไรในขั้นก้าวหน้า จึงมาทำเรื่องปุ๋ยที่เด่นอยู่นี่...