เยือนมหาวิทยาลัยจีน : 6. Alibaba

๒ มิถุนายน ๒๕๖๑

เป็นการดูงานที่ให้ปัญญาสูงยิ่งในระดับ “เปิดกระโหลก”    ให้เข้าใจว่าวิธีใช้พลังของ big data เป็นอย่างไร    ต้องคิดซับซ้อนเพียงใด    และในอนาคตระบบค้าส่งค้าปลีกจะกลายเป็นระบบโลกอย่างไร    โดยอาลีบาบาบอกว่า เขาจะเป็น platform ที่ช่วยให้ SME เกิดและเติบโตได้   

เริ่มจากตอนนั่งรถไปยังพื้นที่ของกลุ่ม อาลีบาบา อ. อิน  หรือ ดร. ดนัยธัญ พงษ์พัชราธรเทพ    อธิบายให้ฟังว่า Alibaba เริ่มจาก e-commerce platform    ที่จะต้องมีระบบเชื่อมต่อข้อมูลระหว่างร้านค้ากับลูกค้า    และต้องมีระบบจ่ายเงิน ที่คืนเงินลูกค้าได้หากลูกค้าไม่พอใจคุณภาพสินค้าและส่งคืน   โดยอาลีบาบาใช้เวลา ๓ ปี ก็เอาชนะ e-Bay ได้    ส่วนหนึ่งโดยการที่ส่งของให้ลูกค้าได้เร็ว    คือภายใน ๒๔ ชั่วโมง  

ไปถีงบริเวณที่ทำการกลุ่มบริษัท อาลีบาบา เพียง ๙ โมงเช้านิดหน่อย    เวลานัดของเราคือ ๑๐ น.   เราจึงนั่งรถชมรอบๆ บริเวณที่กว้างใหญ่ไพศาล ที่น่าจะใหญ่เป็นพันไร่    เห็นชัดเจนว่า เป็นบริเวณที่ก่อสร้างใหม่ทั้งสิ้น    เพราะบริษัทนี้เริ่มปี ค.ศ. 1999 เท่านั้น   อายุยังไม่ถึง ๒๐ ปี    แต่ขยายใหญ่อย่างรวดเร็ว    ภายใต้ platform ธุรกิจที่ฉีกแนวไปจากเดิมโดยสิ้นเชิง  และยิ่งนับวันก็ยิ่งฉีกแนวมากขึ้น    โดยใช้พลังของเทคโนโลยีดิจิตัล  

ระหว่าง ๙ - ๑๐ น. บริเวณทางเข้าบริษัท (ซึ่งมีระบบรักษาความปลอดภัยเข้มงวดเป็นระบบ) จอแจ    มีคนไปดูงานหลายกลุ่ม    เนื่องจากเรามีนัดไปเข้าชมอย่างเป็นทางการ    จึงมีที่จอดรถให้อย่างดี    และเรามีเวลาถ่ายรูปที่หน้าบริษัทซึ่งออกแบบอลังการ์    มีหุ่นโลโก้ของบริษัท

ก่อน ๑๐ น. เล็กน้อย เจ้าหน้าที่ของ อาลีบาบา ก็เริ่มนำเราชมบริษัท โดยมี ๓ ช่วงคือ (๑) อธิบายภาพรวมของการก่อตั้งและขยายบริษัท โดยใช้จอ interactive ขนาดยาวราวๆ ๘ เมตร   (๒) ไปฟังการนำเสนอเรื่อง Taobao Global  (๓) ไปชม TMall FutureMart ที่ลูกค้าไม่ต้องจ่ายเงินสด ไม่ต้องรูดบัตร    โดยเขามีระบบ capture รูปใบหน้า เอาไปเก็บเงินจากระบบ AliPay   

Taobao Global ทำธุรกิจ นำสินค้าของทั้งโลกไปให้คนจีนในประเทศเลือกซื้อ    โดยผู้ขายเป็นคนจีนในประเทศหรือโพ้นทะเลที่มีสัญชาติจีน    โดย TG ทำหน้าที่เลือกสินค้าที่มีคุณภาพดี   และทำการโปรโมท   เขามีวิธีการโปรโมทที่แยบยลต่างๆ นานา    โดยเฉพาะการเอา ผู้ขายในจีน หรือดาราที่มีคนติดตามชื่นชอบไปชมร้านขาย หรือแหล่งผลิต ในต่างประเทศ    และออกทาง internet TV หรือ โซเชี่ยลมีเดียจีน ซึ่งก็เป็นบริษัทในเครือของ อาลีบาบา  เช่น YouKu (YouTube จีน) 

เขาใช้ข้อมูลแบบ big data ช่วยการทำธุรกิจ    บอกว่าครึ่งหนึ่งของลูกค้าเป็นคนอายุน้อย เกิดหลังปี ค.ศ. 1990    และในอนาคตมีเป้าหมายสนับสนุนผู้ประกอบการรุ่นเยาว์      

ที่แปลกคือ Taobao ไม่เก็บค่าบริการจากผู้ขายและผู้ซื้อจาก platform ของเขา เมื่อเราถามเขาก็ตอบว่า Taobao มีรายได้จากการโฆษณา    แต่สมาชิกในทีมของเราให้ความเห็นว่า รายได้หลักน่าจะมาจากการขายข้อมูล   ซึ่งเป็นข้อมูลเจาะจำเพาะและมีความซับซ้อน    เป็นที่ต้องการมากกว่าข้อมูลกว้างๆ แบบที่บริษัท consultant แบบ McKinsey ให้บริการอยู่ก่อน      

เขาบอกว่า ๓ ประเทศที่มีสินค้าขายบน Taobao platform มากที่สุดคือ สหรัฐอเมริกา  ญี่ปุ่น และเกาหลี    ส่วนไทยเป็นประเทศที่การเติบโตถึง ๑๐๐% ในปีที่แล้ว    สินค้าไทยที่ขายดีคือหมอนทำจากยางพารา (ช่วยให้นอนหลับสบาย ลดความเครียด)    จำพวกสินค้าไทยที่นิยมคือ เครื่องสำอาง   สุขภาพ  ลดความเครียด    สินค้าที่นิยมอย่างหนึ่งคือเสื้อชั้นในยางพารา    อย่าลืมนะครับ ว่า Taobao เป็น platform ขายสินค้า    ผลิตที่ไหนก็ได้จากทั่วโลก    เอาไปขายคนจีน ๑,๔๐๐ ล้านคน    โดยผู้ขายต้องเป็นคนจีน

ที่น่าสนใจคือรังนกนางแอ่น ที่ขายดีมาจากมาเลเซีย    รังนกจากไทยได้รับการรับรองคุณภาพเฉพาะรังนกที่เก็บจากถ้ำตามธรรมชาติ    รังนกจากคอนโดนกยังมีปัญหาไม่ได้รับการรับรองคุณภาพ   

เขาให้ข้อมูลปี ๒๕๖๐   มีผู้ประกอบการบน Taobao จำนวน ๕๖,๐๐๐ ร้าน    ยอดขาย ๑ แสนล้านหยวน   จำนวนสินค้า ๒,๕๐๐ ล้านชิ้น   เฉลี่ย ๔๔,๐๐๐ ชิ้น/ร้าน    สินค้ารวม ๑๙,๐๐๐ brand    จาก ๑๑๓ ประเทศ    มีคนจีนโพ้นทะเลเป็นผู้ประกอบการ ๑๕,๐๐๐ คน   เริ่มจากดำเนินกิจการ part-time   และต่อมา full-time    มีคนจีนติดตามข้อมูลใน Taobao จำนวน ๑๐๐ ล้านคน    

เขาคาดการณ์อนาคตใน ๕ ปี    ว่าจะมีลูกค้า ๕๐๐ ล้านคน    ผู้ประกอบการ ๑ ล้านร้านค้า     โดยเป้าหมาย ๓ ประการในอนาคตคือ (๑) ขยายวงผู้ประกอบการและลูกค้า  (๒) ขยายสู่ SME มากขึ้น  และ (๓) ร่วมมือกับผู้บริโภค  

เป้าหมายในปี ๒๕๖๒ คือ เพิ่มจำนวน brand ขึ้นอีก ๓๖๕ brand   ในจำนวนนี้มีเป้า ๑ brand จากไทย     ในปี ๒๕๖๑ จนถึงปัจจุบันได้เพิ่ม brand แล้ว ๕๕ brand    

หลังจากนั้น ไปชมร้านค้าแห่งอนาคต (TMall FutureMart)  ซึ่งยังไม่เปิดขาย    แต่คนที่มี AliPay สามารถซื้อได้    พวกเราไม่มีคนที่มี AliPay เลย       

วันที่ ๒๒ มิถุนายน ๒๕๖๑ ในการประชุมสภา มช. ท่านนายกสภา อธิบายหัวใจของการทำธุรกิจของ อาลีบาบา ว่า อาศัยการควบคุม ๓ ด้านคือ  (๑) ควบคุมการไหลของข้อมูล/สารสนเทศ สำหรับใช้ทำนโยบาย  (๒) การขนส่งสินค้า  (๓) การเงิน     ดังนั้นร้อยละ ๔๐ - ๖๐ ของพนักงานของบริษัท เป็น software engineer 

วิจารณ์ พานิช        

๓ มิ.ย. ๖๑   เพิ่มเติม ๒๒ มิ.ย. ๖๑

บนเครื่องบิน  ไชน่า แอร์ไลน์ CA 733  กลับกรุงเทพ

 

1 ทางเข้า ถ่ายจากถนน

2 รถเลี้ยวเข้า

3 อาคารใหญ่ด้านหน้า

4 ในห้องโถง

5 จอ interactive แสดง timeline ของกลุ่ม Alibaba

6 แตะที่ ค.ศ. 2010 มีคำอธิบายกิจกรรมที่เกิดใหม่ในปีนั้นเป็นภาษาจีน ตามด้วยภาษาอังกฤษ

7 วันที่ ๕ พฤษภาคม เป็น Ali Day เพื่อการสังสันทน์และผ่อนคลาย

8 เจ้าหน้าที่อธิบายเป็นภาษาจีน  อ. อิงทำหน้าที่ล่าม

9 พี่สอง ไปทำธุรกิจที่หางโจว ๑๓ ปีแล้ว ช่วยอธิบายเพิ่มเติม

10 ก่อนเข้าร้าน Tmall Futuremart ต้องรายงานตัวต่อระบบไอที

11 ภายใน Tmall Futuremart

12 จ่ายเงินได้สองวิธี