ลงชุมชนครั้งที่ 2 เพื่อตามหาปราชญ์ชาวบ้านด้านการทำขวัญข้าว

ถ้าไม่มีนักศึกษาอย่างพวกเรา เข้ามาศึกษาประวัติพิธีกรรมการทำขวัญข้าว ความรู้พวกนี้ก็อาจจะตายไปพร้อมกับลุง และไม่มีการสืบทอดเป็นแน่นอน เพราะในสมัยนี้เค้าไม่นิยมทำกันแล้ว ลุงสมเกียรติกล่าว

สวัสดีคะ วันนี้กลุ่มของเราได้ลงพื้นที่ ชุมชนบ้านบางระกำ หมู่ที่ 8 บ้านบางระกำ อ.บางเลน จ.นครปฐม

...........วันนี้ เราออกเดินทางไปที่ชุมชนบ้านบางระกำตอน 08.00 โมงเช้า เดินทางไปถึงเวลาเวลาประมาน 09.30 ครั้งนี้ไม่มีอุปสรรคมากนัก เพราะการเดินทางเมื่อสัปดาห์ที่แล้วเราได้จำเส้นทางการไปหมู่บ้านบางระกำได้จึงไม่หลงเส้นทาง แต่ที่ไปช้าเพราะเราแวะทานข้าวเช้ากันที่ตลาดกำแพงแสนก่อนที่จะเดินทางถึงหมู่บ้านบางระกำ 

             ระหว่างเดินทางเราได้โทรติดต่อกับ  คุณป้าฉลอง จันตะนา หรือคุณป้าหลอง ตลอดเวลา เพื่อที่จะให้คุณป้าได้พาไปทำความรู้จักกับ คุณลุงสมเกียรติ สุนทรอำไพ หรือคุณลุงเกียรติ อายุ 64 ปี เป็นบุตรชายของ คุณลุงชะเอม สุนทรอำไพ ผู้ที่มีความรู้เกี่ยวกับการทำขวัญข้าว ส่วนตัวคุณลุงสมเกียรติเองก็ได้ออกมารอรับพวกเราที่ปากซอยเข้าบ้าน เป็นกันเองกับพวกเรามากๆคะ พอพวกเราถึงบ้านคุณลุงสมเกียรติ พวกเราก็ได้เห็นว่าบ้านของคุณลุงเคยเป็นศูนย์การเรียนรู้ทางการเกษตรมากก่อน ชื่อของศูนย์การรู้ก็คือ ศูยน์การเรียนรู้บ้านบางระกำ คูณลุงเล่าว่าแต่ก่อนที่บ้านของคุณลุงก็เคยเป็นศูนย์การเรียนรู้ทางการเกษตรของหมู่ 8 บ้านบางระกำมาก่อน แต่พอมาช่วงหลังกลุ่มที่ได้เข้ามาช่วยเหลือในศูนย์การเรียนรู้ได้ถอนตัวออกไปกันหมดจึงเหลือแค่ตัวคุณลุงคนเดียวจึงไม่สามารถสานต่อศูนย์นี้ต่อไปได้ พวกเราจึงเห็นว่าการที่เราได้มาศึกษาข้อมูลเรื่องการทำขวัญข้าวที่นี่ เราจะได้ข้อมูลของงานวิชาเครือข่ายเพิ่มเติมกลับมาด้วย มันเป็นเรื่องดีที่เรามาศึกษาข้อมูลที่นี่ มาที่เดี่ยวได้ข้อมูลถึง 2 วิชา

               ในส่วนของเรื่องการทำขวัญข้าวนั้น คุณลุงสมเกียรติเองก็ได้บอกว่าตัวของคุณลุงเองไม่เคยทำ แต่เคยได้รับรู้เรื่องการทำขวัญข้าวมาจาก แม่แก่ (แม่ของแม่) คุณลุงเล่าว่าในตอนนั้นตัวคุณลุงเองยังเป็นเด็กอยู่เลย เวลาเค้ามีการทำขวัญข้าวกันตัวคุณลุงเองก็จะตามไปดูตลอดทุกครั้งเพราะตอนเป็นเด็กก็จะตามไปลาของกินที่เค้าได้นำมาถวายพระแม่โพสพ คุณลุงพูดแล้วก็หัวเราะ มันเป็นเรื่องของเด็กๆอยู่แล้วที่มีการทำขวัญข้าวที่ไหนก็จะตามไปทุกที่ แล้วคุณลุงยังบอกอีกว่าทุกครั้งที่ไปจะได้รู้ขั้นตอนการทำขวัญข้าวแต่ที่คุณลุงไม่เคยทำเพราะที่บ้านไม่ได้ทำนาแล้ว ไม่มีที่นาเป็นของตัวเอง ที่ที่บ้านจึงได้ทำเป็นสวนไม้ประดับส่งออกนอกแทนการทำนาข้าว คุณลุงบอกว่า คนที่ทำขวัญข้าวได้นั้นตามความเชื่อของคุณลุงที่ได้รู้มา คือ คนที่จะสามารถทำพิธีได้ต้องเป็นผู้หญิงพรมจรรย์ (หรือสาวโสด) เท่านั้น   แต่กาลเวลาที่ดำเนินผ่านมานั้นคนที่ทำพิธีเป็นหรือทำพิธีได้ ได้ผันเปลื่ยนแปลงไปกันหมด ผู้ชายก็ทำ ผู้หญิงก็ทำ 

               ในส่วนของบทการทำขวัญข้าวนั้น คุณลุงได้บอกไว้ว่า แต่ละพื้นที่จะพูดไม่เหมือนกัน แต่ขั้นตอนก่อนจะขอพรจากพระแม่โพสพนั้นจะต้องมีบทเกริ่นนำก่อน คือ                          

              

                                                                                      ตั้งนะโม 3 จบ 

"อิติสุขโต อะระหังพุทธโธ นะโมพุทธายะ ปัตทะวีคงคา พระแม่โพสพเทวา คะมามิหัง"

                  นี่เป็นบทสวดที่คุณลุงบอกเราว่าทุกครั้งก่อนที่จะขอพรให้ข้าวได้ผลผลิตที่ดีนั้น จะต้องสวดบทนี้ทุกครั้ง แล้วหลังจากนั้นก็ให้ขอโทษ ขอขมา พระแม่โพสพ พระแม่คงคา พระแม่ธรณี  ให้ครบก่อน จึงทำการขอพรได้

รูปภาพที่กำลังสัมภาษ คุณลุงสมเกียรติ สุนทรอำไพ 

   รูปที่ถ่ายร่วมกับ คุณลุงสมเกียรติ สุนทรอำไพ และ คุณป้าฉลอง จันตะนะ

ไม้ประดับที่คุณลุงและภรรยาได้ช่วยกันปลูก เพื่อนำส่งออกนอกประเทศมีฝรั่งมารับซื้อ

*** ต้นงาช้าง

ที่ภรรยาของคุณลุงกำลังตัดแต่งอยู่ คือ ต้นคีรี ไม้ประดับส่งออกนอก

นี่คือต้น ลิ้นมังกร ไม้พันธุ์เก่าแก่ พันธุ์สั้น

และท่านนี้ คือ คุณ ป้าสำรวม สุนทรอำไพ หรือ ป้าจี๊ด ภรรยาของคุณลุงสมเกียรติ