แลกเปลี่ยนเรื่อง “คุณธรรมนำความรู้” (ตอนที่ 5)

           ปัญหาที่สำคัญอย่างหนึ่งในโรงเรียนคือ  โรงเรียนยังไม่สามารถทำให้ครูทุกคนตระหนักในภารกิจว่า ต้องร่วมกันดูแลส่งเสริมคุณธรรมนักเรียนกันทุกคนอย่างจริงจัง  โดยไม่ฝากความหวังไว้ที่  ฝ่ายปกครองนักเรียน  ฝ่ายแนะแนว  หรือครูสอนกลุ่มสาระสังคมศึกษาฯอย่างเดียว  อีกประการหนึ่งคือครูอาจจะขาดความรู้ ขาดแนวทางที่ชัดเจนในการส่งเสริมเรื่องนี้  ดังนั้นผมจึงขอเสนอแนะ แนวทางจัดกิจกรรมที่โรงเรียนอาจพิจารณานำไปปรับใช้ตามบริบทของตนเอง  ดังนี้
แนวทางที่ 1 การอบรมครูเพื่อนำไปพัฒนาผู้เรียนให้เข้าถึงแก่นของหลักธรรม     ได้แก่
    1.1 อริยสัจ 4 ( ทุกข์  สมุทัย  นิโรธ  มรรค )
    1.2 ปฏิจจสมุปบาท ( อิทัปปัจจยตา )
    1.3    ไตรลักษณ์ ( อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา )
    1.4    ไตรสิกขา ( ศีล สมาธิ ปัญญา )
    1.5    โยนิโสมนสิการ ( การคิดอย่างแยบคาย )
    1.6    กาลามสูตร ( ความมีวิจารณญาณ )      
       โดยหลักธรรมทั้ง 6 ประการนี้มีผู้ยืนยันหลายท่านว่าเป็นแก่นแท้ที่ควรปลูกฝังแก่ผู้เรียน เช่น ท่านพุทธทาส     พระธรรมปิฎก( ประยุทธ ปยุตโต )     ศ.ดร.สาโรช    บัวศรี      ดร.เอกวิทย์    ณ ถลาง   ดร.แสง   จันทร์งาม     ดร.พระมหาจรรยา   สุทธิญาโณ      รศ.เสถียรพงษ์    วรรณปก    อาจารย์พะนอม   แก้วกำเนิด   เป็นต้น  ซึ่งโรงเรียนอาจพิจารณาหรือเพิ่มเติมหลักธรรมตามความเหมาะสม หรือตามศาสนาที่นักเรียนนับถือ

                วิธีการอบรมนั้นควรมีหลักสูตรอบรมที่ดีมีระบบ   มีวิทยากรอบรมที่มีเทคนิคการสอนให้เกิดความรู้ความเข้าใจและเกิดความตระหนัก สามารถนำไปปฏิบัติได้อย่างแท้จริง   โดยเริ่มอบรมที่ครูผู้สอนก่อน เพื่อนำไปอบรมปลูกฝังนักเรียน 
              และมีแผนการติดตามประเมินผลตามหลักสูตรการอบรม    อาจใช้รูปแบบการประเมินของ Kirk  Pattric  เป็น 4 ขั้นตอนก็ได้ คือ  
       1)      ประเมินปฏิกิริยาตอบสนอง ( Reaction )
            2)      ประเมินความรู้ความเข้าใจ ( Learning )
            3)      ประเมินพฤติกรรมที่นำความรู้ความเข้าใจไปสอนนักเรียน ( Behavior )
           4)      ประเมินผลลัพธ์ที่เกิดแก่นักเรียน ( Results )       
             โดยขั้นตอน 1) - 2)  ประเมินตอนอบรม  ส่วนขั้นตอน 3) – 4) ประเมินผลหลังอบรมอย่างต่อเนื่อง โดยคำนึงผลที่เกิดกับนักเรียนเป็นสำคัญ
         จะนำเสนอแนวทางที่ 2 ในตอนที่ 6 ครับ