Self care (๑)
ตื่นเช้าวันที่สองของการประชุมเชิงปฏิบัติการ ๑๔ กรกฎาคม ๒๕๖๐ ย้ายมาที่ห้องประชุม โรงพยาบาลสระใคร แบบรักกันมาก ห้องแน่นเล็กน้อย (โรงแรมไม่ว่าง)
พี่ฝนคนมองโลกในแง่ดี เหตุปัจจัยที่ดีที่มาใช้ห้องนี้ น้องติดโปสเตอร์ที่ผนัง ๓ แผ่น มีหนึ่งแผ่นใหญ่มาก หนักมาก ดีที่ไม่ต้องขนไปที่โรงแรม
โปสเตอร์ใหญ่สีฟ้า ตารางบันได ๕ ขั้น ใช้ออกชุมชนช่วงปี ๒๕๕๔ - ๒๕๕๖ ได้มาจากปีที่สามของการทำโครงการเครือข่ายชุมชนลูกหลานฟันดี อำเภอสระใคร (๘ กย. ๒๕๕๓) เชิญแกนนำชุมชนที่ร่วมกิจกรรมเครือข่าย มาประชุมประเมินผลแบบมีส่วนร่วม และกำหนดวิสัยทัศน์เป้าหมายสูงสุด อีก ๓ ปี
อีก ๓ ปีต่อมา จัดประชุมประเมินผลแบบมีส่วนร่วมของเครือข่ายชุมชนลูกหลานฟันดีอำเภอสระใครอีก แกนนำ ๓๘ หมู่บ้าน จากทั้งหมด ๔๑ หมู่บ้าน
ช่วยกันเสนอบทบาทของ ๕ ภาคีที่เกี่ยวข้องสุขภาพเด็ก ได้บันได ๕ ขั้น ที่แต่ละขั้นซอยย่อยเป็นสีสวยงามตามบทบาทภาคี
(ระลึกพระคุณ ดร.พจนา แย้มนัยนา ที่ทำไฟล์ต้นฉบับโปสเตอร์สีสวยหวานนี้ส่งตรงจาก USA เสมอนะคะ)
^_,^
ทบทวน เมื่อวาน รู้สึกอย่างไร (13 กค. 2560)
- (รพ.สต.ห้วยส้ม อ.ภูกระดึง) ประทับใจ เพื่อนร่วมงาน ได้ความรู้ ได้สิ่งดีๆ ได้แลกเปลี่ยนกัน ถ้าอยู่บ้านไม่ได้อะไร ถ้าออกบ้านได้คะแนนเพิ่ม (อยู่บ้านไม่ได้อะไร ออกนอกบ้าน ได้ 15 ได้ความรู้ไปกระจาย ทั้งในครอบครัว ผู้สูงอายุ ฯลฯ ได้ถ่ายทอดไปในท้องถิ่น
- ปุ๊ (ทภ. รพ.นากลาง) ดีใจที่ได้มา เจอเพื่อน ได้เห็นการทำงานที่ลงไปที่ อสม. กับผู้ปกครอง 0-2 ปี เพราะที่ รพ.เน้นการทำงานที่ ศพด. ซึ่งเด็กผุก่อนเข้าศูนย์ คิดมานานแล้วว่า ทำไงจะได้ดูกลุ่ม 0-2 ปี จะได้ไปพัฒนางาน มีความภูมิใจ
- หมอเตย รพ.โพนพิสัย เมื่อวานได้ไปในชุมชน ปกติทำงานใน รพ. ไม่ค่อยได้ออกชุมชน ทำให้ได้เห็นว่าการเข้าไปทำกิจกรรมในชุมชน จะทำอะไรได้บ้าง ที่สอดคล้องกับปฏิทินชุมชน จะได้ความร่วมมือที่มากขึ้น , ที่โรงแรมพันล้านได้ทำกิจกรรมร่วมกัน ได้วางแผนด้วยกัน รู้สึกดีที่ไม่ได้วางแผนคนเดียว มีพี่อสม.ช่วยคิด ทำให้คิดรอบด้าน
^_,^
การบ้านเมื่อวานก่อนแยกย้าย ทุกกลุ่มพื้นที่พร้อมนำเสนอมาก ศักยภาพสูงมาก
นำเสนอแผนการทำงาน ภูกระดึง เลย (กำนันนำเสนอ)
- พื้นที่ทำงาน ต.ห้วยส้ม 11 หมู่บ้าน ทำทุกหมู่บ้าน มีศูนย์กลาง คือ อปท.ห้วยส้ม จะนัดผู้ปกครอง ให้คุณหมอมาแนะนำ
- กิจกรรม มีการให้ความรู้ การแปรงฟัน ให้เด็ก 0-3 ปี (โดยมีผู้นำชุมชน ผญบ. กำนัน อสม. ท้องถิ่น รพ. จะออกแบบสอบถาม (ตอนนี้ทำแล้ว) เพื่อไปสอบถามหาข้อมูลจากชุมชน มีฟันดี ฟันผุกี่คน
- อสม. แนะนำผู้ปกครอง ให้การดูแลข้อมูล มาชี้แจงคุณหมอ ว่ารับผิดชอบกี่คน (ต่อ อสม. 1 คน)
- ผู้นำชุมชน ประชาสัมพันธ์ ให้ผู้ปกครอง เด็กเข้าร่วมกิจกรรม
- อปท. เจ้าของสถานที่และเจ้าของงบประมาณ (กองทุนตำบล)
- เจ้าหน้าที่ ให้คำแนะนำ และรักษา
^_,^
นำเสนอแผนการทำงาน นากลาง หนองบัวลำภู (หมอกุ๊กนำเสนอ)
- อบรม อสม. ทักษะการแปรงฟัน ประเมินความเสี่ยงโรคฟันผุ โดยเลือก บ้านก่าน (2 หมู่บ้าน ม. 2 ,16 เลือกเด็กกลุ่มละ 20 คน) และโนนเมือง (โนนสวรรค์ โนนม่วง มีการประชุม อสม.ทุกเดือน จะนำโครงการนี้เผยแพร่เพื่อเลือก อสม.ที่สมัครใจ คุณอาคมสันอยากทำ 4 หมู่บ้านในตำบลโนนเมือง หา อสม. ที่สมัครใจ ต่อจากนั้นจะสอน hand on การแปรงฟัน
- จุดแข็งของ บ้านก่าน คือ มีการนัดเด็ก 0-12 ปี เพื่อหยอดยาเสริมธาตุเหล็กและแจกยากิน น่าจะมีการเพิ่มเรื่องการตรวจฟัน เสริม เยี่ยมตามบ้าน
- จัดอบรมผู้ปกครอง เพื่อฝึกแปรงฟันแบบปฏิบัติจริง (Hand on)
^_,^
นำเสนอแผนการทำงาน สุวรรณคูหา หนองบัวลำภู (หมอแอ๊นท์)
- พื้นที่ สุขสำราญ 3 หมู่บ้าน (สุขสำราญ นาด่าน ทุ่งสว่าง) เป็นหมู่บ้านที่ตั้งของ รพ.สต. เป็นบ้านแฝด เลือกผู้ปกครองที่สมัครใจ 10 คน
- จัดอบรม อสม. ต้นแบบ เพื่อให้ไปเผยแพร่ให้ อสม.คนอื่นในหมู่บ้าน (เลือกคนที่ใกล้ชิดกับ รพ.สต.ก่อน “อสม.เป็นลมหายใจของเรา”) ให้ อสม.ไปดูแลคุ้มที่รับผิดชอบ อบรม อสม. ร่วมกับผู้ปกครองอีก 10 คน คัดเลือกเด็ก 10 คน มาสอนแปรงฟันแบบฝึกปฏิบัติ
- ถ้าผลงานดีจะออกพื้นที่ร่วมกับท้องถิ่นในปีต่อไป
^_,^
นำเสนอแผนการทำงาน วังสะพุง จ.เลย
- พื้นที่ของ รพ.สต.โคกขมิ้น มี 7 หมู่บ้าน จะเลือกนำร่อง 2 หมู่บ้าน
- ตอนนี้ทำโครงการของกองทุนสุขภาพตำบล จึงเข้ากลุ่มเป้าหมายตรงกัน จึงจะมี 2 รอบที่ทำ รอบแรกโครงการของกองทุนทำ 7 หมู่บ้าน
- กลุ่มเป้าหมาย คือ หญิงตั้งครรภ์ และเด็ก 0-2 ปี (โครงการกองทุน) ฝึกแปรงฟันให้กับหญิงตั้งครรภ์ และผู้ปกครองของเด็ก
- อบรม อสม. และผู้ดูแลเด็ก (เป็นกลุ่มที่นอกเหนือจากโครงการจากกองทุน) ให้ความรู้ ฝึกทักษะแปรงฟัน
- บทบาท
- อสม ติดตามเฝ้าระวังทุก 1 เดือน ในกลุ่มที่รับผิดชอบในคุ้ม
- ผู้นำ ประสานงาน ประชาสัมพันธ์
- อปท. สนับสนุนงบ
- เจ้าหน้าที่อื่น นักวิชาการ พยาบาล เป็นคณะทำงาน ในการอำนวยความสะดวก
^_,^
นำเสนอแผนการทำงานของ อ.โพนพิสัย หนองคาย (น้องอ๋อย)
- มี 8 หมู่บ้าน มีเด็ก 100 คน มีบ้านนำร่อง 4 หมู่บ้าน ที่ให้ความร่วมมือ มีเด็ก 0-2 ปี จำนวน 40 คน
- กิจกรรม
- ให้ความรู้ผู้ปกครอง (ตรวจฟัน/แปรงฟัน/อาหาร)
- ทำในหมู่บ้าน แยกเป็น บ้านที่ใกล้กัน (ลง 2-3 ครั้ง)
- ทำกิจกรรมกับ อสม.ตอนที่มาประชุมประจำเดือน
- วางแผนร่วมกับ อสม.ตอนลงพื้นที่
- การประเมินการเปลี่ยนแปลง ดูจากความร่วมมือของเด็กในการแปรงฟัน
- ประกวด ถ้าความร่วมมือดีจะจัดประกวด
- บทบาท
- รพ.ทำสื่อ ให้ความรู้ ทันตาภิบาลเข้าไปเยี่ยมบ้านกับ อสม. ประมาณเดือนละ ครั้ง ยกเว้นเดือน ส.ค. จะเข้าเดือนละ 2 ครั้ง (เพราะทุกวันศุกร์ไปดูลูกน้ำยุงลาย)
- รพ.สต.ทำข้อมูลเด็ก
- ผู้นำชุมชน ประชาสัมพันธ์
^_,^
คุยกันต่อ เพื่อให้งานของเราชัดเจนขึ้น
- ค้นหา คนที่เป็นกลุ่มเป้าหมาย (0-5 หรือ 0-2 ปี) ต้องบอกให้ชัด เพื่อให้ อสม.ไปเลือกถูก และได้ไปคุยกับแม่ว่า ใครมีแนวโน้มอยากทำงานกับเรา หรืออาจเลือกทุกคน (ต้องกลับไปดูคนในหมู่บ้านก่อน เพราะที่สระใคร ใน 1 คุ้ม มีเด็ก 3-4คน) สรุปว่า ต้องไปดูข้อมูลของพื้นที่ตัวเอง จะได้วางแผนได้เหมาะสม
- คุยกับ อสม. ว่าเราจะทำอะไร และฝึกแปรงฟัน อสม.ไปด้วยเลย (ถ้า อสม.ยังไม่มั่นใจในการสอน) พร้อมฝึกการใช้หลอด เพื่อตรวจสอบโดยใช้หลอด และจะไปสอนผู้ปกครองต่อได้หรือไม่
- รพ.สต.และ อสม. วางแผนร่วมกัน ว่าจะตรวจอะไรบ้าง สอนอะไรกับผู้ปกครองเด็กบ้าง วางแผนว่าจะไปทำตอนไหน
- ลองกำหนดช่วงเวลาทำกิจกรรมแต่ละอย่างที่คิดไว้ (ทำอะไรวันไหน เดือนไหน)
^_,^
แผนงาน พึ่งตนเองด้านสุขภาพช่องปาก รพ.สต.บ้านฝาง อ.สระใคร หนองคาย (น้องกิ่งนำเสนอ)
เป้าหมาย บ้านห้วยทรายและบ้านตอแก ต.บ้านฝาง อ.สระใคร จ.หนองคาย
เด็ก 0-3 ปี 40 คน ผู้นำชุมชน กม. ผู้ปกครอง อสม.
กิจกรรม
|
เวลา
|
ผู้รับผิดชอบ
|
งบประมาณ
|
การประเมินผล
|
1.ประชุมวางแผน แบบมีส่วนร่วม ผู้นำชุมชน อสม. ผปค.
-สาธิต ฝึกแปรงฟัน ตรวจความสะอาด
|
ต้น สค. 2560
|
ทีมหมอครอบครัว
ต.บ้านฝาง
ทีมช่องปาก
คปสอ.สระใคร
|
ค่าอาหารว่าง/กลางวัน/เครื่องดื่ม
ค่าวัสดุสาธิต
ค่าสื่อ
ค่าวิทยากร
|
-จำนวนคน ใครบ้าง กม. อสม. ผปค. เด็ก
-ผลประชุม แผนงาน กิจกรรม
ผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย
|
2. ติดตาม เยี่ยมเสริมพลัง ดูทักษะการแปรง ประเมินความสะอาด
|
กลาง-ปลาย
สค./
กย./ตค. 60
|
ทีมหมอครอบครัว
|
ค่าสมุดบันทึกหนูน้อยฟันดี
|
-มีผลตรวจความสะอาดฟันเด็ก โดย ผปค.ทุกวัน (หลอด) / ฟันผุ
และซ้ำโดย อสม. 1 สัปดาห์/ครั้ง
|
3. ทีมหมอครอบครัวและ อสม. รวบรวม วิเคราะห์ข้อมูล ในที่ประชุม อสม.
|
ตค. 60
|
ทีมหมอครอบครัว
อสม.
|
ค่าอาหารว่าง
|
- ร้อยละเด็กฟันสะอาด /ฟันผุ
|
4. ประชุมภาคี
คืนข้อมูล หาแนวทางร่วมพัฒนากิจกรรม
ในรอบต่อไป
|
ปลาย ตค. 60
|
ทีมหมอครอบครัว
ต.บ้านฝาง
ทีมช่องปาก
คปสอ.สระใคร
|
ค่าอาหารว่าง/กลางวัน/เครื่องดื่ม
ค่าวิทยากร
ค่าวัสดุสำนักงาน
|
-จำนวนคน ใครบ้าง
-ผลประชุม
-ร้อยละเด็กฟันสะอาด /ฟันผุ -สิ่งดี ๆ ที่เกิดขึ้น |
^_,^
ข้อเสนอแนะจาก ดร.ทพญ.วิไลพร สุตันไชยนนท์ มข.
- พื้นที่อาจไม่เหมือนกัน แม้จะเป็นกิจกรรมเดียวกัน ทีมทำงานอาจต้องใช้เวลาพูดคุยกัน ว่ากิจกรรมอะไรที่เหมาะกับพื้นที่เรา
- อย่าโลภในการทำกิจกรรม และเวลาทำงานต้องเข้าใจว่า ต้องใช้เวลาในการทำงาน ค่อยๆทำ ทำช้าๆ แต่หวังผลให้เขามีสุขภาพที่ดี (ไม่ใช่แค่ฟันดี)
- ฝากไว้ว่า ค่อยๆ เริ่มทำ คุยเยอะๆ แล้วเอาผลงานมาแลกเปลี่ยนกัน เพื่อนำสิ่งที่ทำได้ไปประยุกต์ใช้
- ค่อยๆเปลี่ยนมันจะยั่งยืน
- อาจารย์ยังไม่เคยทำของจริง ดีใจที่ได้มาฟังพื้นที่ทำงาน พวกเราทุกคนเป็นครูในพื้นที่สำหรับอาจารย์
^_,^
เพิ่มเติมหลังนำเสนอแผน (หมออ้อ)
- เสน่ห์ของวงแลกเปลี่ยน จะทำให้พื้นที่ทำงานแบบก้าวกระโดด
- เทคนิคการชวนคุย เน้น การเข้าเชิงบวก ยังไม่ต้องคุยเรื่องปัญหา ชวนคุยว่า อยากเห็นลูกหลานแบบไหน ให้เขาคุยมาเอง แล้วเรานำมาสรุปภาพฝันร่วมกัน แล้วจึงคืนข้อมูลปัญหา การมีข้อมูล ควรมีส่วนร่วมจากผู้ปกครอง อสม. และแกนนำชุมชน จะได้มองได้รอบด้าน
- มองช่องว่างระหว่างภาพฝันและปัญหา จะเป็นส่วนที่เราจะพัฒนาร่วมกัน และแต่ละคนที่เกี่ยวข้องต้องเป็นคนบอกเองว่า “เราจะทำอะไร” เป็นพันธสัญญา ที่มีความเป็นไปได้ที่จะสำเร็จสูง อย่าไปบอกว่า ต้องให้คนอื่นทำอะไร
^_,^
อ.สุรัตน์ ทพญ.วรางคณา เพิ่มเติมหลังนำเสนอแผน
- ต่อไปจะมี อสม.เชี่ยวชาญด้านทันตสุขภาพ
- ที่เราคุย เป็นกิจกรรมที่เราจะทำ มีหลายแห่งบอกว่า เราจะทำซ้ำทุกๆ กี่เดือน เรียกว่า การเฝ้าดู เฝ้าระวัง เป็นกิจกรรมที่เราทำอยู่และมีการทำซ้ำ เมื่อไหร่
- วงจรการเฝ้าระวัง
- จอบ การเก็บข้อมูล เป็นรอบ ระยะๆ
- แจ้ง เอาข้อมูลไปบอกใครบ้าง ผปค. /จนท. ท้องถิ่น
- จัดการ ช่วยกันหาทางแก้ปัญหา
- อยากให้ ผปค. อสม. มาร่วมกันคิด วิเคราะห์ ข้อมูลฟันผุ ด้วยกันกับ จนท.
- ที่คอกช้าง เราเห็นรายละเอียดของงาน จะทำช่วยให้เห็นการเปลี่ยนแปลงได้ เช่น แม่แปรงฟันคล่องแคล่ว และเด็กให้ความร่วมมือ, และเด็กที่ได้รับการ แปรงฟันสม่ำเสมอ ขี้ฟันจะไม่ค่อยเกาะ
- แม่แปรงฟันให้ลูกอย่างแข็งขัน เห็นแม่เอาปลายหลอดมาเขี่ยฟันลูก เพื่อดูความสะอาดหลังแปรง เมื่อก่อน ให้แม่แปรงฟันแล้วก็ปล่อย และมีเหตุการณ์ที่ว่าแปรงฟันทุกวันทำไมฟันผุ ตอนนี้จึงหาวิธีการเพื่อจะช่วยดูว่าแปรงแล้วสะอาดหรือยัง
- การจะให้แม่เริ่มขูดขี้ฟันด้วยปลายหลอดได้ถนัด จำเป็นจะต้องมีการฝึกคนที่จะไปสอนแม่ต่อ จึงต้องมีกิจกรรม อบรม อสม.ให้สามารถตรวจฟัน, ตรวจสอบความสะอาดหลังการแปรงฟัน เพราะก่อนที่ฟันจะผุ ต้องต้องตรวจขี้ฟันเป็นก่อน (เพราะก่อนเกิดรู ก็จะมีขี้ฟันเกาะฟันก่อน)
^_,^
^_,^
ล้อมวง ประเมินผลหลังเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้
- (พ่อกำนัน) เป็นเวลาน้อยนิด ที่เป็นความประทับใจ เห็นการต้อนรับด้วยข้าวต้มผัดที่บ้านพลายงาม เห็นเด็กน้อย ที่ไม่ต่อต้านช่วงแปรงฟัน เป้าหมายที่ได้ตั้งใจมาอำเภอสระใคร ได้แล้ว ได้แผนงาน คาดหวังขอให้ทำได้สำเร็จ เหมือนสระใคร
- (นง สสจ.เลย) ประทับใจ สระใคร พื้นที่ต้นแบบ รู้สึกถึงความอบอุ่นของชุมชน ฝ่ายสนับสนุนระดับจังหวัดจะพยายามดูแลพื้นที่ คาดว่าอีก ๑-๒ ปี จะขยายให้ครบ ๑๔ อำเภอ
- (วังสะพุง) รู้สึกดีมากๆ เพราะวังสะพุง ได้รับโอกาส ให้เข้าร่วมเรียนรู้ วังสะพุงเป็นอำเภอใหญ่ ไม่ค่อยได้ลงชุมชนจริงจัง พอได้มาดู ก็จะทำพื้นที่นำร่อง และจะให้พื้นที่อื่นมาร่วมเรียนรู้
- ได้รับการต่อยอดจากรอบที่แล้ว (ค่ากลาง) เห็นความชัดเจนที่จะกลับไปทำต่อที่พื้นที่ กิจกรรมเป็นสิ่งที่ทำอยู่แล้ว แต่ไม่ได้เจาะจงอย่างเข้มข้น ในพื้นที่นำร่องจะทำให้ชัดเจนก่อนต่อยอด
- (หมอกุ๊ก) ประทับใจพี่ๆ อสม. ในทีม ตอนเขียนโครงการมองไม่ออก พอพี่ได้มาเติมเต็มก็ชัดขึ้น
- (ปุ๊ นากลาง) มาต่อยอดจากครั้งที่แล้ว ประทับใจหมออ้อ และน้องอ๊อบ ชื่นชม จะนำไปเป็นแบบอย่าง ชาวบ้านโอเค มีความผูกพัน คุยกันเข้าใจง่าย ที่นากลางต้องอาศัยเวลา
- (หมออ้อ) เริ่มทำงานกับเด็ก ใครๆ ก็อยากเข้าร่วม ขอให้ให้กำลังใจตัวเองให้เป็นในการทำงานอย่างมีความสุข มีสิ่งยึดเหนี่ยวให้ทำสิ่งดี ๆ เหมือนทำให้คนบ้านเดียวกัน เพื่อนบ้านของเรา คนในพื้นที่ของเราเอง ถึงแม้จะเป็นคนอุดรมาทำงานที่สระใคร ๑๓ปี ตอนนี้เป็นคนสระใครแล้ว
^_,^
คุณหมอล่า หัวหน้ากลุ่มงานทันตสาธารณสุข สสจ.หนองคาย กล่าวปิดประชุม
ขอชื่นชมทุกท่านที่อยู่จนจบ รู้สึกยินดี ที่คนที่มามีแกนนำจากชุมชน และได้รู้จักกัน เกิดเครือข่ายอย่างไม่เป็นทางการแล้ว สามารถสื่อสารถึงกันได้ การทำงานไม่มีจบสิ้น ค่อยๆทำ การพัฒนาเริ่มจากจุดเล็กๆ ของสระใครเริ่มจาก ๑ ไม่เริ่มจากขั้นที่ ๕ ให้กำลังใจทุกทีม เราเป็นแกนนำขั้นต้น เราต้องไปหาคนร่วม สะสมกันไปเรื่อยๆ กว่าจะได้ใจกัน ได้ความรู้ตอนนี้ กว่าจะพัฒนาเป็นปัญญาได้ต้องใช้เวลา ไม่ต้องคิดว่าจะได้ทุกคนมาเป็นทีม ให้เริ่มจากจุดเล็กๆ เป็นกำลังใจให้
ฝาก ๓ ช ชี้ให้ได้ว่าเป้าหมายเราจะทำอะไร ทีมคือใคร ชวนเขาทำ อย่าไปบังคับ งานนี้เป็นงานอาสา ไม่งั้นจะไม่ยั่งยืน ชื่นชมกัน เมื่อทำดีแล้ว (เช่นสระใคร มีการแข่งขันกันแบบไม่เอาเป็นเอาตาย )
^_,^
แยกย้ายกันด้วยแรงบันดาลใจ ประสบการณ์ บทเรียน ความสุข ความหวัง และความฝัน
เพื่อเด็ก ๆ อนาคตชาติ อนาคตเรา
เดี๋ยวคงมีการนัดดหมายพบปะ แลกเปลี่ยนความรู้ ระดมจิตใจพวกเรา เพื่อร่วมเวทีแลกเปลี่ยนเป็นระยะ ๆ ต่อไป นะคะ
ราตรีสวัสดิ์ก่อนแปรงฟันจ่ะ
พบกันใหม่นะคะ
^_,^