นพ. จรัส สิงห์แก้ว และ รศ. วิลาวัณย์ เสนารัตน์ (ที่ผมเล่าใน บันทึกนี้) มาประชุม การเสริมสร้างสมรรถนะการบริหารจัดการสุขภาพระดับอำเภอ (DHML 2016) ที่โรงแรมเอเซีย พอพบกันเช้าวันที่ ๒๔ สิงหาคม ๒๕๕๙ ท่านก็ยื่นหนังสือเล่มเล็กให้ ๒ เล่ม เอามาอ่านที่บ้านแล้วชื่นใจ
เพราะเป็นเรื่องราวของผู้นำการเปลี่ยนแปลง ระดับตำบลสองคน คือกำนันจิตกัญญา วัฒนวงศ์วิจิตร กับนายกเทศมนตรี ชัชวาล โพธิยอด แห่งตำบลท่ากว้าง อำเภอสารภี จังหวัดเชียงใหม่
เราต้องการบุคคลต้นแบบ ที่เป็นผู้นำการเปลี่ยนแปลง เพื่อให้เกิดท้องถิ่นจัดการตนเองแบบนี้ เต็มทั้งแผ่นดิน
ผมเดาว่า เพราะท่านทั้งสองได้คุกคลีเรียนรู้จากการปฏิบัติงานร่วมกับคุณหมอจรัสและ รศ. วิลาวัณย์ และ ขบวนการ DHML จึงเกิดการเรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลง (Transformative Learning) ที่มองว่า สุขภาพ เป็นเรื่องของเจ้าของตัวตน เจ้าของพื้นที่ ที่จะร่วมกันลุกขึ้นดำเนินการ “จัดการตนเอง” มากกว่าเป็นเรื่องของการรอรับบริการหรือการหยิบยื่น
ที่พิเศษคือ ทั้งสองท่านเป็นทั้ง “ผู้นำในระบบ” และ “ผู้นำการเปลี่ยนแปลง” ทำให้ผมคิดว่า หากมีกระบวนทัศน์และยุทธศาสตร์ที่ถูกต้อง ในระดับพื้นที่ ระบบใหญ่ที่ค่อนข้าง top-down / command & control ก็ไม่น่าจะเป็นอุปสรรคจนทำงานพัฒนาแบบบูรณาการ หรืออย่างเป็นองค์รวม เพื่อประโยชน์สุขของคนในพื้นที่ไม่ได้
กระบวนทัศน์ที่ถูกต้องและอ่อนโยน ไม่ขัดขืนความสัมพันธ์เชิงอำนาจในระบบใหญ่ คือ “กระบวนทัศน์เรียนรู้” โชคดีที่ DHML – District Health Management Learning ใช้ยุทธศาสตร์นี้ และหลักการสำคัญของ “การเรียนรู้” ที่ใช้ คือ context-based learning หรือเรียนในบริบทจริง จึงยิ่งมีพลัง
เพราะ “บริบทจริง” มันไม่แยกระหว่างเรื่องสุขภาพ กับเรื่องอื่นๆ ในชีวิต หนังสือ บุคคลต้นแบบตำบลท่ากว้าง ชัชวาล โพธิยอด นายกเทศมนตรีตำบลท่ากว้าง อำเภอสารภี จังหวัดเชียงใหม่ จึงเล่าเรื่องราวที่เทศบาลตำบลท่ากว้างดำเนินการหลากหลายด้าน เช่นการจัดการขยะ โครงการงานศพงดเหล้า กิจกรรมสวัสดิการชุมชน เพื่อสร้างเสริมสุขภาวะของคนในตำบล รวมทั้งการไปเยี่ยมบ้านแก่คนชรา หรือผู้ป่วยติดเตียง ดังในเว็บไซต์ของเทศบาล ที่นี่
วิจารณ์ พานิช
๒๖ ส.ค. ๕๙
Is it possible to make those books available online or for download - free?
Thailand needs more of those people so if we can make these role models really 'visible' we should.