ครกสีข้าว ณ บ้านใหญ่
ครกสีข้าว เป็นนวัตกรรมของชาวบ้านในการสีข้าวตั้งแต่อดีต ภูมิปัญญาท้องถิ่นเช่นนี้สร้างขึ้นจากไม้ไผ่แก่จัด นำมาผ่าเป็นซี่บาง ๆ และใช้ ดินเหนียว เกลือ น้ำมันยาง ไม้ส้าน หรือไม้โกงกาง เป็นองค์ประกอบ ครกสีผลิตขึ้นมาด้วยการนำไม้มา ผ่าเท่าซี่ฝาก ขนาดบางพอดัดได้ เอามาผ่าเพื่อพันรอบครก แล้วเอาดินเหนียว เกลือ น้ำมันยางผสมให้เข้ากันโบกทับอุดรูรั่วระหว่างซี่ของไม้ไผ่ เอาไม้ใส่ในช่องทำเป็นฟัน แล้วอัดด้วยน้ำมันยางผสมลงในร่องให้พอเป็นฟันเฟืองเพื่อสีเม็ดข้าวได้ ใส่ไม้เป็นมือทำเป็นคันสี สีด้วยการโยกจากแรงงานคน บางพื้นที่ก็ใช้แรงงานสัตว์เช่นวัวและควาย โดยให้เดินไปรอบ ๆ ครกลากคัดครกเพื่อให้ครกหมุนสีข้าวเปลือก การสีเช่นนี้จะได้ข้าวที่มีคุณภาพในการบริโภค เพราะสารอาหารที่อยู่รอบนอกของเมล็ดข้าวจะไม่ถูกขัดออกไป
ขอขอบคุณผู้ให้ข้อมูล : นายก้อเส็ม วาหะรักษ์ และนายก้อเส็ม โบบทอง
ความเห็น (1)
ครกสีข้าว ปริศนาคำทาย ดินเหาะ ดินห้อย ดินหัน
ดินเหาะ คือลูกนูควั้นจากดินเหนียว
ดินห้อย คือรังหมาบ้า(หมาล่า)
ดินหัน ครกสี ส่วนผสมของดิน