ขอให้เชื่อมั่นใน...ชยันโต..(โมเดล)

โรงเรียนกับการประเมิน..เป็นของคู่กันจริงๆ ประเมินแต่ละครั้งบั่นทอนเวลาสอนของครูไม่มากก็น้อย ประเมินเพื่อดูพัฒนาการของผลสัมฤทธิ์ ก็มีส่วนดีอยู่ แต่ในบางโครงการฯ..ประเมินเชิงประจักษ์ แต่ดูที่เนื้องานกระดาษ..ดูแฟ้มงาน เสมือนว่าชีวิตครูและนักเรียน..จะขาดกระดาษ..ไม่ได้เลย...ซะงั้น

ถูกประเมินโดยต้นสังกัดก็พอแรง ช่วงหลังมีนอกสังกัดมาประเมินด้วย อย่างวันก่อน..เจ้าหน้าที่โรงพยาบาลมาประเมินโรงเรียนส่งเสริมสุขภาพ..เลือกเฉพาะโรงเรียนในเขตบริการ..ประเมินตามองค์ประกอบ(มาตรฐาน) เริ่มจากนโยบาย ..การบริหารจัดการ การจัดสิ่งแวดล้อม การออกกำลังกาย นันทนาการ และการส่งเสริมสุขภาพบุคลากร ฯลฯ

ในแต่ละองค์ประกอบ จะมีระดับการผ่านเกณฑ์..ขั้นดีมาก ขั้นดี ขั้นพื้นฐาน และควรพัฒนาต่อไป จากนั้นก็จะให้การรับรองเป็นโรงเรียนส่งเสริมสุขภาพระดับใด..ระดับทอง ระดับเงิน หรือ ระดับทองแดง

คณะกรรมการแจ้งกำหนดการและประสานงานให้โรงเรียนทราบนานนับเดือน..แต่ผมก็ไม่ได้ให้ครูเตรียมอะไร ผมบอกครูประจำชั้นป.๑ ผู้รับผิดชอบว่าไม่ต้องเป็ห่วง..ไม่ต้องเป็นกังวล สอนไปตามปกติ..ที่ผมต้องพูดเช่นนี้ เพราะให้ความสำคัญกับ ป.๑ ซึ่งเป็นชั้นที่สำคัญ กลัวว่าครูจะไปทุ่มเทเวลา เตรียมรับการประเมิน จนไม่เป็นอันสอน และด้วยประสบการณ์ของผม มองงานนี้ได้ตลอดแนว เอาตัวรอดได้อย่างสบาย..

เหตุผลง่ายๆ..โครงการนี้..คณะกรรมการอยู่นอกสังกัด ส่งผลกระทบน้อยมาก ประเด็นก็คือ..โรงเรียนเคยผ่านการประเมินและได้ระดับทองมาแล้ว..อย่างไรก็ตาม เขาคงไม่เอาเกียรติบัตรคืนไป..เป็นแน่แท้.

เชื่อว่า..ครูผู้รับผิดชอบเอง..ก็คงคิดเยอะ..และงุนงง..เพราะเช้าวันถูกประเมิน ผอ.ยังทำเฉยอยู่เลย มิหนำซ้ำ ผอ.ยังพูดว่า..ฝนตกอย่างนี้ กรรมการคงไม่มาแล้วล่ะมั้ง แต่ครูก็ยืนยันว่า กรรมการจะมาช่วงบ่าย

เมื่อทราบดังนั้น..ผอ.ก็ขยับทันที บอกครูว่า ให้ไปนำเอกสารการบันทึกของครูทุกคนที่เป็นปัจจุบัน ว่าด้วยการตรวจสุขภาพนักเรียน ตรวจความสะอาดของร่างกายและเสื้อผ้า บีนทึกการรับประทานอาหารกลางวันและอาหารเสริม(นม) ผอ.จะเตรียมเอกสารแผนงาน/โครงการประจำปี เอกสารโครงงานและแผนพับ เตรียมเกียรติบัตร เลือกเฉพาะผลงานที่โดดเด่นและจัดวางผลินภัณฑ์ ประกอบด้วย น้ำหมักชีวภาพ ฮอร์โมนนม เห็ด และไข่ไก่...จะเตรียมและจัดวางเท่านี้จริงๆ

บ่ายสองโมงกว่า..คณะกรรมการทั้งหมด ๔ ท่าน เดินทางมาถึง สีหน้าไม่สู้ดี..(มาทราบตอนหลังว่า เพิ่งออกมาจากโรงเรียนขนาดเล็กเหมือนกัน แต่ผลงานไม่เข้าตา..จึงให้การรับรอง..ในระดับทองแดง) ผอ.จึงรีบให้ครูดูแลน้ำดื่ม จะเลี้ยงกาแฟ..กรรมการบอกไม่ดื่ม..ผอ.ก็เริ่มรู้สึกอึดอัดนิดๆ แต่ก็บอกกับตัวเองว่า อดทน ยิ้มไว้ อ่อนน้อมถ่อมตนและพูดความจริง..

ผมรายงานตัว..พร้อมกับออกตัวไปว่า"...แฟ้ม ๑๐ องค์ประกอบ เป็นของเก่าเมื่อครั้งที่ได้ระดับทอง ต่อมาขาดครู โรงเรียนต้องทุ่มเทให้กับงานสอน เอกสารจึงน้อย หากกรรมการต้องการดูสิ่งใดเพิ่มเติม ผมจะจัดหาให้ โรงเรียนเน้นงานภาคปฏิบัติ ส่วนครูและนักเรียนทุกคนก็พร้อมให้ความร่วมมือ และช่วงท้ายจะนำคณะกรรมการเยี่ยมชมแหล่งเรียนรู้..." (กรรมการบางท่าน..อมยิ้ม)

๒๐ กว่าคำถาม..ที่กรรมการถามผม..หาหลักฐานได้บ้างไม่ได้บ้าง ในเวลาเดียวกันนั้น ครูทุกคนก็สอนไปตามปกติ..เห็นแล้วก็ชื่นใจ มีกำลังใจที่จะตอบคำถามกรรมการ..คำถามที่จำได้ อาทิ

ชุมชน ภูมิปัญญาท้องถิ่นมีส่วนร่วมอย่างไร ปลูกผักทานเองหรือไม่ จัดกิจกรรมออกกำลังกาย-นันทนาการอย่างไร มีกิจกรรมพัฒนาทักษะชีวิตหรือไม่ บ่อดักไขมันในโรงครัวอยู่ตรงไหน โรงเรียนมีสระน้ำ ดูแลเรื่องความปลอดภัยอย่างไร ให้อธิบายงานทันสุขภาพ ถามหาโปสเตอร์วิธีการล้างมือและการจัดระบบห้องน้ำและห้องพยาบาล...

ผมตอบได้หมด และก่อนที่จะนำคณะกรรมการชมแหล่งเรียนรู้และสถานที่โดยรอบ ผมขอให้คณะกรรมการรับชม..กิจกรรมของนักเรียนต่อไปนี้...

กายบริหารมือเปล่า..กายบริหารแม่ไม้มวยไทย และเพลงพื้นบ้านที่ว่าด้วย วิธีการระวังและป้องกันโรคไข้เลือดออก คณะกรรมการนั่งชมด้วยรอยยิ้ม ถ่ายภาพตลอดเวลา..จากนั้น..ผมนำชมโรงเห็ด เล้าไก่ แก๊สชีวภาพ แปลงนา บ่อปลา บ่อปุ๋ยหมักและแปลงเกษตร..ปลอดสารพิษ.

ครับ..ก่อนที่คณะกรรมการจะกลับ ได้ยื่นแบบสรุปผลการประเมิน...ที่ปรากฎคะแนนในทุกองค์ประกอบ อยู่ในชั้นดีมากทุกข้อ..และรับรอง..ในระดับทอง...พร้อมกับบอกว่า..เป็นโรงเรียนขนาดเล็กที่พร้อมมาก ถ้าเป็็นไปได้อยากให้ส่งเข้ารับการประเมินในระดับ..เพชร..ท้ายที่สุดนี้ ผมคิดว่าอะไรก็ไม่สำคัญเท่า ครูทุกคนมีความเชื่อมั่นในตัว ผอ. (หรือยัง)ว่าเป็นเพื่อนร่วมงานที่ดีได้ เป็นหลักให้ครู..ตามที่บอกไว้ในชยันโตโมเดล..

วันนี้..จึงมีความสุข เมื่อนึกถึงบรรยากาศการประเมินที่เตรียมตัวน้อยเสียเหลือเกิน แต่ได้ผลเกินคาด แล้วยิ่งวันนี้ นำนักเรียน ป.๖ เก็บยอดผักโสมผัดกับหมูสับ เป็นกับข้าวเคียงคู่แกงป่า ทำให้นึกขึ้นมาได้ในทันทีว่า ..แท้จริง..โรงเรียนของเรา ก็ส่งเสริมสุขภาพอยู่เหมือนกัน..นี่นา

ชยันต์์ เพชรศรีจันทร์

๑๘ กันยายน ๒๕๕๘

[สายน้ำ ฉ้ำเย็น]

ไม่จำเป็นต้องหวั่นอะไร ในเมื่อเราทำดีที่สุดแล้ว ใช่ไหมครับผม ^^

[ชยันต์ เพชรศรีจันทร์]

ขอบคุณครับ