บันทึกการนิเทศ : โรงเรียนกุดครองวิทยาคาร

20 สิงหาคม 2558

คณะพวกเรา เดินทางมาถึงโรงเรียนในช่วงบ่าย หลังจากแจ้งวัตถุประสงค์กับท่าน ผอ.ร.ร. ในการขอเดินเยี่ยมทุกชั้นเรียน และ การกำหนดเป้าหมายการอ่านและเขียน กับครู ป.1-2

บริบท โรงเรียนกุดครองวิทยาคาร ปัจจุบัน มีนักเรียน 221 ครู 11 คน เปิดสอนใน 3 ระดับ ตั้งแต่ ปฐมวัย - ม.ต้น ทางโรงเรียนมีชื่อเสียงในระดับประเทศในด้านที่โดดเด่น คือ ศิลปะ และการแก้ปัญหานักเรียนที่มีความบกพร่องทางการเรียนรู้ เป็นแหล่งแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ศึกษาดูงาน ของ รร.ทั้งในจังหวัด และ ต่างจังหวัด ในการนิเทศครั้งนี้ เป็นการไปนิเทศ ตามปกติ เป้าหมายหลักๆ คือ การเยี่ยมชั้นเรียนพบปะพูดคุยกับนักเรียนในทุกระดับชั้น (ไม่ได้ศึกษารูปแบบหรือวิธีการจัดกิจกรรมของครู) และการกำหนดเป้าหมายการอ่านการเขียน ของครูในชั้น ป.1-2

สะท้อนมุมมอง การทำงาน ของสถานศึกษา ดังนี้

1. การจัดบริบทโรงเรียน แหล่งเรียนรู้ (ห้องสมุด) การดูแลรักษา มีความโดดเด่น สวยงาม ไม่มีมุมที่รกรุงรัง หรือ สกปรก เศษขยะก็ไม่ปรากฏให้เห็น ทางโรงจัดบริเวณ ให้เด็ก ได้น่าอยู่ มีต้นไม้ร่มรื่น เรือนหลังเล็ก ที่นั่งพักในหลาย ๆ จุด ชั้นเรียน โดยส่วนใหญ่ เป็นระเบียบ สะอาด

2. หลังจากได้พูดคุยกับนักเรียน พบว่า นักเรียนยัง ไม่กล้าแสดงความคิดเห็น แต่เมื่อถามนำ ให้เด็กช่วยกันตอบ เด็กๆ ก็สามารถตอบคำถามได้ แต่ ถ้ากระตุ้นให้ นร.ได้ให้ความคิดเห็นอีก นักเรียนจะพูดได้ประโยคสั้นๆ (อาจจะตื่นเต้น และไม่มั่นใจ หรืออาจกลัวถูกตำหนิ) แต่คงไม่ใช่การไม่รู้ สถานศึกษา จึงควรให้ครูได้มีการจัด กิจกรรมให้เด็กได้มีโอกาส สะท้อนสิ่งที่เด็กรู้ การนำเสนอ การอภิปราย การทำงานเป็นทีม มีส่วนร่วม เป็นต้น

3. ครู ป.1-2 ได้ร่วมกันกำหนดเป้าหมายการเรียน และ การวัดผลประเมินผล เป้าหมาย ได้มีการแลกเปลี่ยนกันในหลายประเด็น เพื่อให้มีความชัดเจนขึ้น คุณครูยังไม่ค่อยมั่นใจว่า ในภาคเรียนที่ 1 เด็กๆ จะอ่านเขียนได้เท่าใดนัก ได้ ให้คุณครูประเมินตนเอง และ ให้ดูความสามารถตน เพื่อที่จะออกแบบ วางแผน กำหนดเป้าหมาย ของผู้เรียนได้อย่างเหมาะสม ในกระบวนการนี้ ท่าน ผอ.ร.ร. ได้กระตุ้น ช่วย เน้นย้ำ ให้ครูดูความสามารถของตนเอง เสนอแนะ ให้ครูวางแผนที่จะเป็นไปได้ และช่วยในการกำหนดเป้าหมายร่วมกับคุณครู ตลอดจน กระบวนการ สร้างเครื่องมือที่จะนำมาวัดผลและประเมินผล (กระบวนการนี้ คือสิ่งที่ผู้นิเทศ อยากจะได้รับ จาก ผอ.รร.มากที่สุด คือ การคลุกวงในการทำงานร่วมกับคุณครู และ ช่วยเหลือ คุณครู เยี่ยมมากค่ะ)

4. ระดับ ปฐมวัย มีครูผู้สอนที่มาจาก ชุมชน (ทั้งสองห้อง) ช่วยกันดูแล เนื่องจาก ผู้นิเทศ ไปถึง รร. ใน ภาคบ่าย นร.ก็เตรียมตัวจะนอน จึงไม่ได้ดูอะไรมากนัก แต่ก็สังเกตเห็นได้ว่า นร.เข้าใจคำสั่ง ตอบคำถามได้ ซึ่งโดยภาพรวมก็ดูดี

5. นักเรียนในระดับมัธยมศึกษา ยังมีบางส่วน ที่ พบว่า นักเรียน ไม่ค่อยสนใจ และ มีพฤติกรรมเสี่ยง (เป็นเรื่องที่พบโดยทั่วไปในโรงเรียนขยายโอกาส) ซึ่งทางโรงเรียนก็ได้ทราบปัญหา และ ได้มีแนวทางการป้องกัน แก้ไข ทั้งในเรื่องการจัดกิจกรรม และ การแก้ไขร่วมกับครอบครัวและชุมชน

ความประทับใจ .. ในวันนี้ ชื่นชม ในการจัดกิจกรรมของคุณครู 2 ท่าน คือ

ครูประสิทธิ์

คุณครูประสิทธิ์ สอน ในระดับ ม.ต้น และ รับผิดชอบด้าน งานอาอาชีพ เศรษฐกิจพอเพียง ได้เข้าอบรม และถอดบทเรียนการสอนแบบ PBL หลายครั้ง จากการสัมผัส รับฟังแนวคิด รูปแบบการจัดกิจกรรม พบว่า ครูประสิทธิ์ มีความทุ่มเท มีจิตวิญญาณความเป็นครู เข้าใจความเป็นวัยรุ่น ตัวนักเรียน ให้ความรัก เข้าใจ ศึกษาภูมิหลังผู้เรียนและเลือกที่จะออแบบจัดกิจกรรมให้เหมาะสม จะเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ นักเรียน จะรัก และเคารพ มีผลงานในเชิงผลลัพธ์ถึงแม้จะไม่โดดเด่นแต่ เป็นกระบวนการสำคัญ คือ ให้ผู้เรียนได้เกิดการเรียนรู้ผ่านการทำงานด้านการเกษตร และการแก้ปัญหาพฤติกรรมนักเรียน แต่อย่างไรก็ตาม ครูประสิทธิ์ก็ยอมรับว่า การทำงานไม่ค่อยทำเป็นร่องรอย หลักฐาน หรือ การจดบันทึก ที่เกี่ยวข้องกับ การวางแผน ออกแบบ การทำงาน ซึ่งเป็นที่น่าเสียดาย ถ้าท่านมีการบันทึก จดบันทึก กระบวนการคิด การทำงาน จะเกิดประโยชน์ ทำให้บุคคลอื่นได้เรียนรู้ผ่านกระบวนการคิด การทำงาน

วันที่ไป เป็นชั่วโมงแนะแนว ครูให้ นร.จับกันเป็นคู่ และ สอนอ่านหนังสือ (เพื่อนช่วยเพื่อน) โดยครูกำกับตลอดเวลา เราถามว่าทำไมไม่ไป ก็ให้เพื่อนสอนกัน ท่านบอกว่า ถ้าครูไป นักเรียน ก็ไม่อยู่ ..

ครูนงนุช (ศิลปะ)

ไม่ได้พูดคุย ถึงกระบวนการจัดกิจกรรม โดยละเอียดมากนัก แต่คุณครูนุช มีผลงาน มีชื่อเสียงในระดับประเทศมานาน (กำลังรอ คณะกรรมการมาประเมินผลงานเชี่ยวชาญเชิงประจักษ์) วันที่ไป คุณครูกำลังสอนในวิชา ศิลปะในชั้นประถมศึกษา นักเรียนทุกคน (ทุกคนจริงๆ) มีทักษะการวาดภาพ อย่างคล่องแคล่ว และลงสีได้สวยงามมาก (ใช้สอสี) เมื่ออาสา และ สุ่ม นร.ให้ออกมาเล่า หลักการ (วิธีการวาด) นักเรียนทำได้อย่างไร .. นักเรียนพูดได้ ประโยคสั้นๆ ว่า ออกแบบ ร่าง ตัดเส้น ลงสี ซึ่งเมื่อพยายาม ให้นักเรียนพูดให้ยาวขึ้น นักเรียนไม่ค่อยพูด เมื่อใช้คำถามนำ ... การลงสี ถ้าครูระบาย แบบนี้ถูกไหม.. (ลากๆๆ ตัดไปมา) นักเรียนก็จะบอกว่า ไม่ถูก "... ต้องทำขอบให้มีสีเข้ม..ก่อนครับ และค่อยไล่สีต่อไป ให้เบาๆ ลง..." เป็นต้น ผู้นิเทศ ตีความ ว่า นร.มีทักษะการวาดภาพ และ ทำได้จริงๆ เป็นที่น่าชื่นชมคุณครูผู้สอน ที่สามารถ ฝึกผู้เรียน แต่อาจจะต้องเพิ่มในเรื่องของการสะท้อนคิดการทำงาน การได้มาซึ่งความรู้ กระบวนการทำงาน เป็นต้น เป็นเรื่องที่น่า เสียดาย ที่ไม่มีโอกาสได้พูดคุย กระบวนการทำงาน การจัดกิจรรม และการออกแบบการสอน กับคุณครูนงนุช ..

โรงเรียนกุดครอง มีชื่อเสียงและผลงานนักเรียน ในระดับประเทศ แสดงว่า ครูในโรงเรียน หลายคน ต้องมี เรื่องดีๆ ของแต่ละคน ด้วยข้อจำกัดของเวลา จึงไม่สามารถนิเทศ พูดคุยกับคุณครู ได้อย่างทั่วถึง .... ไว้โอกาสหน้า อาจจะมีเรื่องเล่า ค่ะ