“จะตายได้อย่างไร ....ยังไม่มีศิษย์รับวิชา”
เนื่องจากผู้ป่วยมีอาการกระสับกระส่ายตลอดเวลา ยาที่ช่วยให้ผู้ป่วยผ่อนคลาย /หลับไม่ได้ผล (ทั้งๆที่ให้เต็มที่แล้ว) ทางหอผู้ป่วยโทรมาปรึกษาว่า จะช่วยให้ผู้ป่วยสงบอย่างไรดี ลูกๆและหลานทุกข์มาก ฉันจึงขอให้ทางหอผู้ป่วยส่งข้อมูลความเจ็บป่วยมาพร้อมกับลูกๆและหลานมาพูดคุยกับฉันก่อน
ผู้ป่วยชายไทย อายุ 70 ปี ศาสนาพุทธ อาชีพทำสวน ป่วยเป็นมะเร็งช่องปากและลำคอระยะสุดท้ายที่มีการลุกลามไปที่ปอด ตับ กระดูกสันหลัง ลุงเดช (นามสมมติผู้ป่วย) มีอาการหนักไม่รู้สึกตัว ใส่ท่อช่วยหายใจมีสายต่างๆออกจากร่างกาย เช่น สายให้เลือด/น้ำเกลือ/ยา สายสวนปัสสาวะ เป็นต้น
“สวัสดีครับ ผมเป็นลูกลุงเดชมาจากหอผู้ป่วย หู คอ จมูก” ลูกชายของลุงเดชยกมือสวัสดีพร้อมยื่นจดหมายให้
“สวัสดีค่ะ เชิญทุกคนไปนั่งคุยกันในห้องประคองใจ” ฉันยกมือไหว้ตอบพร้อมเชื้อเชิญลูกลุงเดช 2 คน และหลานชาย อายุ 15 ปี เข้าไปนั่งพูดคุยในห้องประคองใจ
“พอจะบอกได้ไหม ว่าสิ่งที่ทำให้ลูกๆ และหลาน เป็นกังวลใจในขณะนี้ คืออะไรค่ะ” ฉันถามเพื่อประเมินความรู้สึก
“คุณพ่่อมีอาการกระสับกระส่ายตลอดเวลา ยาเอาไม่อยู่ พวกผมกังวลว่าพ่อจะจากไปไม่สงบ”
คุณโจ (นามสมมติลูกชายคนโต)พูดด้วยเสียงเครือๆพร้อมกับน้ำตาคลอเบ้า
“เข้าใจค่ะ ตอนนี้ถ้าดูจากข้อมูลแล้ว ประเด็นทางด้านร่างกาย แพทย์ พยาบาลกำลังดูแลอยู่ สำหรับประเด็นเรื่องจิตใจ ไม่ทราบว่าลุงเดชเป็นห่วงลูก/หลานคนไหนเป็นพิเศษบ้างไหมค่ะ” ฉันถามเพื่อหาข้อมูล
“ไม่มีครับ คุณพ่อจัดการเรื่องต่างๆ เรียบร้อยหมดแล้ว ไม่ว่าเรื่องทรัพย์สินบ้าน/ที่ดิน และลูก/หลานทุกคนมาเยี่ยมพ่อและขออโหสิกรรมหมดแล้ว” คุณโจตอบ
“พอจะทราบไหมค่ะ ว่าสิ่งที่คุณลุงเดชภูมิใจ และทำความดี คืออะไร” ฉันถามเพื่อค้นหาประเด็นด้านจิตวิญญาณ
“ ........นอกจากลูกๆหลานๆแล้ว ไม่น่าจะมีครับ” เงียบสักครู่......คุณโจตอบ
“มีครับ ปู่เป็นหมอพราหมณ์ช่วยรักษาคน” หลานชายอายุ 15 ปี ตอบ
“แล้วคุณปู่รับวิชาหมอพราหมณ์มาจากอาจารย์อย่างไรค่ะ” ฉันถาม
“อาจารย์หมอพราหมณ์ ทำพิธีรับปู่เป็นศิษย์ได้ 3 วัน ก็เสียชีวิต” หลานชายตอบ
“ตอนนี้ใครเป็นศิษย์ลุงเดช มีการทำพิธีรับเป็นศิษย์แล้วหรือยังค่ะ” ฉันถามต่อ
“น้าชายที่อยู่นครศรีธรรมราชครับ ยังไม่มีการทำพิธีรับเป็นศิษย์” หลานชายตอบ
“ดูแล้วคิดว่า ลุงเดชน่ากังวลเรื่องวิชาหมอพราหมณ์ที่ยังไม่มีพิธีรับศิษย์ ฉะนั้นถ้าเป็นไปได้ ให้คุณโจโทรบอกน้าชายที่อยู่นครศรีธรรมราช ทำพิธีรับเป็นศิษย์พร้อมโทรบอกลุงเดชทางโทรศัพท์ก่อนและเดินทางมาหาลุงเดช ” ฉันเสนอความคิดเห็น
หลังจากพูดคุยวันนั้น คุณโจได้โทรศัพท์บอกน้าชายและน้าชายก็โทรศัพท์บอกลุงเดชว่า “กำลังทำพิธีรับเป็นศิษย์ที่นครศรีธรรมราช เมื่อทำพิธิเสร็จจะรีบเดินทางมาคาระวะอาจารย์”
สิ่งที่ไม่คาดฝันเกิดขึ้นคือ ลุงเดชมีอาการสงบ ไม่กระสับกระส่าย และไม่ต้องใช้ยาช่วย เป็นเวลา 12 ชั่วโมง ก่อนเสียชีวิตไปอย่างสงบ
บางครั้งการประเมินทางจิตวิญญาณก็เป็นเรื่องยากในผู้ป่วยที่ไม่รู้สึกตัว เพราะไม่ได้พูดคุยกันมาก่อน สิ่งเดียวที่จะช่วยผู้ป่วยในช่วงเวลาที่จวนเจียนใกล้ตายคือ ประเมินจากคนใกล้ชิด
ความเห็น (2)
เป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นบ่อย หลายครั้งผู้ป่วยถูกส่งตัวมาปรึกษาเมื่อจวนเจียน หรือไม่รู้สึกตัวเสียแล้ว การประเมินโดยอาศัย จึงจำเป็นต้องประเมินจากผู้ใกล้ชิด ด้วยความระมัดระวัง ว่า ผู้ใกล้ชิดคนนั้นเข้า(ถึง)ใจผู้ป่วยแค่ไหน
ขอบคุณค่ะ
บางครั้งผู้ใกล้ชิดก็ไม่ทราบในเรื่องบางเรื่่องค่ะ สิ่งที่ดีที่สุดเมื่อรู้จักผู้ป่วยตั้งแต่เริ่มป่วยควรมีการประเมินทางด้านจิตวิญญาณ นอกจากประเด็นด้านร่างกาย จิตใจ และสังคมแล้ว ส่วนใหญ่จะลืมประเด็นด้านจิตวิญญาณ ทำให้ผู้ป่วยและญาติเสียโอกาสทำสิ่งดีๆร่วมกันในสิ่งที่ผู้ป่วยต้องการ