เมื่อวัยรุ่นซึมเศร้าไม่อยากไปเรียน...?

ขอบพระคุณครอบครับกรณีศึกษาที่พยายามฝึกการสร้างพลังใจด้วยกระบวนการทางกิจกรรมบำบัดบูรณาการ Neuro-Linguistic Programming เป็นครั้งที่ 3

วันนี้ดร.ป๊อปได้เรียนรู้จากครอบครัวกรณีศึกษาวัย 15 ปี นามสมมติ ป. ที่ได้รับการรักษาจากจิตแพทย์มานาน 1 ปี ช่วงหนึ่งอาทิตย์ที่ผ่านมาน้อง ป. กับผู้ปกครองได้ตัดสินใจเข้าเรียนศิลปะการวาดภาพแล้วค้นหาข้อมูลในการตั้งเป้าหมายในการสอบเข้าศึกษาต่อมหาวิทยาลัยในปีหน้า แต่น้องป.เข้าเรียนเพียงหนึ่งวันและคอยตอบว่า "ไม่รู้ ไม่อยากไปเรียน แต่อีกใจหนึ่งก็ต้องพยายามไปเรียน สับสน ไม่แน่ใจว่าต้องการเรียนอะไรแน่" 

ดร.ป๊อป: สวัสดีครับ น้องป.ได้ไปเที่ยวที่ไหนและทำอะไรมาบ้างครับ

น้องป.: [สีหน้าดูไม่มั่นใจ...สบตานิดหน่อย] สวัสดีค่ะ...อืม...ไปชะอำ

ผู้ปกครอง: ใช่ชะอำหรือเปล่าลูก

น้องป.: อ่อ ระบุชื่อสถานที่...อยู่ระหว่างเพชรบุรีไปหัวหินค่ะ

ดร.ป๊อป: เอาหละ...วันนี้น้องป.รู้สึกอย่างไรบ้าง 

น้องป.: [สีหน้าดูกังวล ก้มหน้าลง และทำหน้าเศร้า] ... ไม่รู้

ดร.ป๊อป: น้องป.ที่ไปเรียนศิลปะ 1 วัน ได้เรียนอะไรบ้าง ลองเล่าให้พี่ฟังหน่อยครับ

น้องป.: ได้เรียนเหลาดินสอ ขีดเส้นตรง 3 หน้า [เล่าให้ฟังด้วยสีหน้ามีความสุข]

ดร.ป๊อป: ที่ไปเรียนขีดเส้นต่างๆ น้องป.ได้เรียนรู้อะไรแล้วรู้สึกอย่างไร ลองเขียนใส่กระดาษ วาดเป็นหัวใจ ลองดูนะ

น้องป.: ฝึกความอดทนและพยายามทำให้ตัวเองใจเย็นลง...ขีดเส้นตรงได้ความใจเย็นและรู้สึกมั่นคง [วาดหัวใจใหญ่และสมมาตร 'กระตุ้น 2 ครั้ง'] ...ทำเป็น 4 ช่องให้ขีดเส้นแนวตั้ง แนวนอน แนวทะแยง และแนวปะจุด [วาดหัวใจใหญ่มีหน้าตายิ้มและมีมือสองข้างมั่นใจ 'กระตุ้น 1 ครั้ง']

ดร.ป๊อป: น้องป.ลองทบทวนการเรียนรู้และความรู้สึกที่หยุดเรียนแล้วทำกิจกรรมต่างๆที่บ้านบ้างซิครับ

น้องป.: [เริ่มมีสีหน้ากังวลและไม่มั่นใจว่าจะเขียนอย่างไร]...ได้ดูแลและเล่นกับรถถัง (สุนัข) เรียนรู้ความอดทนในการดูแล รู้สึกเหนื่อยบ้างสนุกบ้าง ... ได้เพลิดเพลินกับสิ่งต่างๆผ่านคอมฯ เรียนรู้ความเพลิดเพลินและรับรู้ข่าวสารใหม่ สนุกบ้างเครียดบ้าง ... อ่านหนังสือนิยาย/การ์ตูนคลายเครียด ได้รับการพักผ่อนมีความสุข 

ผู้ปกครอง: [หลังจากที่ดร.ป๊อปให้ทบทวนและเขียนว่า น้องป.ทำกิจกรรมอะไรบ้างแล้วมีการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมอย่างไร ... ก็มีกิจกรรมการดูหนังที่มีแง่คิดบวกกับกิจกรรมการพูดคุยกับคุณแม่ผ่านสุนัขชื่อรถถังที่ทำให้น้องป.มีพฤติกรรมที่เป็นบวก นอกนั้นก็เป็นกิจกรรมซ้ำๆกับอาทิตย์ที่ผ่านมา...คุณพ่อต้องบังคับทานยาตอนเช้า ตอนเย็นพอทานเองได้บ้าง คุณแม่ต้องอยู่เป็นเพื่อนทำกิจกรรมต่างๆ นอกบ้าน]

กระบวนการกิจกรรมบำบัดจิตสังคมข้างต้นใช้เวลา 1.50 ชม. แต่ก็ยังไม่ได้คำตอบว่า น้องป.จะยังคงเลือกกิจกรรมใดในชีวิต

ดร.ป๊อป: เอาหละน้องป.พี่จะใช้กระบวนการฝึกจิตใต้สำนึกผ่านการกลอกตาในทิศทางต่างๆ แล้วตอบคำตอบที่พี่ถามนะครับ พร้อมไหมครับ

น้องป.: [กลอกตาลงข้างล่างซ้าย หลับตา แล้วคิดตอบคำถามของดร.ป๊อป คือ รู้สึกอย่างไรบ้างถ้าทำกิจกรรมที่บ้านซ้ำๆตลอด 1 เดือน] ... รู้สึกดี แต่ไม่รู้จะทำอะไร บางกิจกรรมก็เบื่อ ชอบกิจกรรมที่สบายๆ  

น้องป.: [กลอกตาขึ้นข้างบนซ้าย หลับตา แล้วคิดตอบคำถามของดร.ป๊อป คือ เห็นภาพที่ผ่านมาไหม...กำลังทำกิจกรรมที่บ้านอะไรบ้าง] ... เห็นภาพเล่นคอมฯ ที่บ้าน สนุก แต่เบื่อ ไม่รู้จะทำอะไร

น้องป.: [กลอกตาขึ้นข้างบนขวา หลับตา แล้วคิดตอบคำถามของดร.ป๊อป คือ ลองพยายามนึกถึงภาพในอนาคตถ้าเล่นคอมฯที่บ้านซ้ำๆตลอด 1 เดือน] ... เห็นภาพอยู่บ้านเฉยๆ ไม่รู้จะทำอะไร ไม่สบายใจ

น้องป.: [กลอกตาลงข้างล่างขวา หลับตา แล้วคิดตอบคำถามของดร.ป๊อป คือ ตัดสินใจอย่างไรบ้างถ้าทำกิจกรรมที่บ้านซ้ำๆตลอด 1 เดือน] ... รู้สึกดี แต่ไม่อยากทำกิจกรรมซ้ำๆ ที่บ้าน

น้องป.: [กลอกตาลงข้างล่างซ้าย หลับตา แล้วคิดตอบคำถามของดร.ป๊อป คือ รู้สึกอย่างไรบ้างถ้าทำกิจกรรมที่บ้านบ้างแล้วไปเรียนศิลปะนอกบ้านบ้างอาทิตย์ละ 1 วันตลอด 1 เดือน] ... รู้สึกดี ได้เรียนรู้ แต่บางทีก็ไม่อยากเรียนศิลปะ นึกถึงแฟนเก่าที่เคยสอนการวาดรูปที่ต่างประเทศ [ร้องไห้เล็กน้อยนาน 5 นาทีจนสงบนิ่งพร้อมฝึกต่อ] 

น้องป.: [กลอกตาขึ้นข้างบนซ้าย หลับตา แล้วคิดตอบคำถามของดร.ป๊อป คือ เห็นภาพที่ผ่านมาไหม...กำลังทำกิจกรรมวาดรูปอย่างไรบ้าง] ... เห็นภาพกำลังวาดรูปเส้นตรง แต่ทำได้ไม่ดีเลย

น้องป.: [กลอกตาขึ้นข้างบนขวา หลับตา แล้วคิดตอบคำถามของดร.ป๊อป คือ ลองพยายามนึกถึงภาพในอนาคตถ้าฝึกวาดรูปนาน 1 เดือน] ... เห็นภาพใส่ชุดนักศึกษา อยู่คนเดียว หน้าตาไม่ชัดเจน

น้องป.: [กลอกตาลงข้างล่างขวา หลับตา แล้วคิดตอบคำถามของดร.ป๊อป คือ ตัดสินใจอย่างไรบ้างถ้าทำกิจกรรมที่บ้านพร้อมๆ กับไปเรียนศิลปะอย่างน้อย 1 วันต่ออาทิตย์ตลอด 1 เดือน...มั่นใจขึ้นไหม] ... รู้สึกดีขึ้น ลองทำดู 

ดร.ป๊อป: เอาหละน้องป.ได้ฟังคำตอบจากจิตใต้สำนึกของตัวเองแล้วรู้สึกมั่นใจที่จะลองไปเรียนศิลปะ 1 วันต่อสัปดาห์พร้อมๆกับทำกิจกรรมที่ไม่ซ้ำกันที่บ้านโดยวางแผนกับคุณพ่อคุณแม่แล้วโทรมาบอกพี่พรุ่งนี้ได้หรือไม่ครับ

น้องป. ลองดูค่ะ มั่นใจขึ้นค่ะ 

กระบวนการกิจกรรมบำบัดจิตสังคมบูรณาการกับการสั่งการจิตใต้สำนึกข้างต้นใช้เวลา 45 นาที ก็ทำให้ทราบคำตอบของน้องป.มากขึ้นว่า อยากเรียนศิลปะแต่ยังไม่พร้อมที่จะเรียนทุกวัน ลองฝึกความมั่นใจมากขึ้นโดยค้นหากิจกรรมที่เบี่ยงเบนเรื่องราวในอดีตที่เป็นปมลบในจิตใจ

ณ โรงเรียนการจัดการความสุข (Parent/Peer Partnership Programming)

คลินิกกิจกรรมบำบัด ศูนย์กายภาพบำบัด

คณะกายภาพบำบัด ม.มหิดล เชิงสะพานปิ่นเกล้า

http://www.pt.mahidol.ac.th/ptclinic/

[Dr. Ple]

ขอบคุณค่ะ   ... ศิลปะ ช่วยได้จริงๆๆ ค่ะ

[nui]

อ่านบันทึกแล้วเข้าใจความหมายของกิจกรรมบำบัดมากขึ้นเยอะค่ะ

พี่ขอเรียนถามว่า กิจกรรมบำบัด กับ จิตบำบัด ต่างกันอย่างไรคะ

[อร วรรณดา]

ขอบคุณมากค่ะคุณหมอ 

[กิจกรรมบำบัดจิตสังคม]

ขอบพระคุณมากครับพี่ดร.เปิ้น พี่ nui คุณอร วรรณดา คุณณัฐพัชร์ คุณบุษยมาศ พี่ดร.พจนา คุณธีระวุฒิ และคุณพิทยา

[กิจกรรมบำบัดจิตสังคม]

ขออนุญาตตอบพี่ nui นะครับผม 

จิตบำบัด คือ ศาสตร์และการประกอบโรคศิลปะสากลของนักจิตบำบัด (Psychotherapist) ที่เน้นการใช้เทคนิคจิตบำบัดที่หลากหลายแก่ผู้ป่วยจิตเวช เช่น การให้คำปรึกษาถึงปมปัญหาเชิงลึก การเพิ่มแรงจูงใจด้วยการสื่อสารจินตนภาพ การลดความกลัวด้วยการสะกดจิต ฯลฯ ซึ่งในเมืองไทยยังไม่มีกฎหมายการประกอบโรคศิลป์เฉพาะสาขา แต่จะเป็นกรอบการทำงานตามกฎหมายการประกอบโรคศิลป์สาขานักจิตวิทยาทางคลินิก

กิจกรรมบำบัด คือ ศาสตร์และการประกอบโรคศิลปะสากลและไทยของนักกิจกรรมบำบัด (Occupational Therapist) ที่เน้นการประเมินและการใช้สื่อบำบัดจากตัวผู้บำบัด การวิเคราะห์กิจกรรม การปรับบริบทและสิ่งแวดล้อม การจัดกลุ่มบำบัดแบบพลวัติเพิ่มทักษะสังคม และกระบวนการสอนและการเรียนรู้ด้วยการให้เหตุผลทางคลินิก ในผู้รับบริการทุกวัยที่มีความบกพร่องทางร่างกาย จิตใจ การเรียนรู้ และการพัฒนาความสุขความสามารถในการดูแลตนเอง การศึกษา การทำงาน การใช้เวลาว่าง การนอนหลับพักผ่อน และการมีส่วนร่วมทำกิจกรรมทางสังคม  

ขอบพระคุณมากครับผม

[กิจกรรมบำบัดจิตสังคม]

ขอบพระคุณมากครับอ.นุ และพี่นงนาท