มีเรื่องโต้แย้ง รู้หรือว่า มิใช่เราผิด จงไตร่ตรองให้ดี

มีเรื่องขัดแย้งแม้เพียงเล็กน้อยก็ทะเลาะเบาะแว้งกับคนอื่น รู้หรือเปล่าว่าตัวเราอาจจะเป็นฝ่ายผิด ในสภาพเช่นนี้ เราจะต้องมีจุดยืนอันเที่ยงธรรมสำรวจตัวเองสักครั้งหนึ่ง

 เมื่อคนสองคนเกิดการถกเถียงโต้งแย้งกันจะต้องมีฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งเป็นผู้ผิดแต่กล่าวโดยทั่วไปแล้ว ทั้งสองฝ่ายต่างก็เห็นว่าตนเป็นฝ่ายถูกด้วยกันทั้งนั้น คนอื่นต่างหากที่ผิด ถ้าหากว่าเราสงบจิตสงบใจสำรวจตัวเองสักครั้งหนึ่ง หรือทำการวิเคราะห์ตรวจสอบให้ถี่ถ้วน อาจพบว่าเราเองเป็นฝ่ายผิดหาใช่คนอื่นไม่

ดังเช่น การโต้แย้งถกเถียงกันเกิดจากเราไปเชื่อคำพูดพล่อยๆหรือมีความเข้าใจในเรื่องที่โต้แย้งถกเถียงกันไม่พอ แต่กลับยืนยันในทัศนะที่ผิดๆของตนหรือมิฉะนั้นก็เนื่องมาจากไม่เข้าใจในอุปนิสัยและท่วงทำนองของฝ่ายตรงข้าม เข้าใจเจตนาของเขาผิดการโต้แย้งถกเถียงกันในแบบนี้ ควรจะถือว่าตนเองไม่ถูก

เมิ่งจื้อ เคยกล่าวไว้ว่า

 เรารักคนอื่นแต่คนอื่นไม่ใกล้ชิดเรา พึงสำรวจการพูดการกระทำของเราว่า เรามีใจซื่อตรงเปิดเผยหรือหาไม่

 เราปกครองคนอื่นแต่คนอื่นไม่ยอมให้เราปกครอง พึงสำรวจสติปัญญของเราว่ามีสมรรถนะหรือแต่คนอื่นไม่เคารพเราหาไม่

เราให้ความเคารพต่อคนอื่นแต่คนอื่นไม่เคารพเรา พึงสำรวจมารยาทของเราว่ามีอะไรบกพร่องหรือหาไม่

เราทำการสิ่งใดมิได้รับผลตามที่คาดการณ์ไว้ ก็ล้วนแต่จะต้องสำรวจที่ตัวเราเองไม่ควรที่จะโทษฟ้าโทษคนอื่นเป็นอันขาด

[ขจิต ฝอยทอง]

ขอบคุณสำหรับเรื่องคำสอนดีๆครับ