ประมาณเดือนพฤศจิกายน ปีที่ผ่านมา มีคุณหมอผู้หญิงท่านหนึ่งปรึกษาทางโทรศัพท์ “การบอกความจริงให้อากง (ปู่ของตนเอง) ทราบว่าเป็นมะเร็งท่อน้ำดี จะบอกอย่างไรดี เพราะกลัวอากงรับไม่ได้ และลูกๆอากงก็ไม่ต้องการให้อากงทราบว่าป่วยเป็นอะไร”
เนื่องจากคุณหมอทำงานอยู่ที่กรุงเทพฯ ส่วนอากงและครอบครัวอยู่หาดใหญ่ จะลงมาเฉพาะเวลาอากงมาตรวจที่รพ. ฉันจึงนัดคุณหมอและลูกๆอากงมาพบกันที่ห้องประคองใจ หน่วยรังสีรักษา
พยาบาล : “สวัสดีค่ะ พยาบาลชื่อ กานดาวศรี เป็นพยาบาลรังสีรักษา”
คุณหมอโอปอ (นามสมมติ) : “สวัสดีค่ะ หมอชื่อโอปอ เป็นหลานอากง” และแนะนำคุณอาหญิง คุณพ่อและคุณแม่
คุณหมอโอปอ : “วันนี้พวกเราพาอากงมาพบหมออายุรกรรม หมอบอกว่า อากงป่วยเป็นมะเร็งท่อน้ำดี ลูกๆอากงไม่ต้องการให้หมอบอกอากงว่าป่วยเป็นอะไร แต่ทุกคนก็ทุกข์ใจมาก ไม่รู้ว่าควรทำอย่างไร”
คุณหมอพูดด้วยเสียงสั่นเครือ น้ำตาคลอเป้า
พยาบาล : “ ไม่ทราบว่าเพราะอะไร ถึงไม่บอกความจริงกับอากง”
คุณหมวย (นามสมมติ ลูกสาวอากง) พูดด้วยสีหน้าเคร่งเครียด : “อากงเป็นคนคิดมาก เครียดง่ายและรับไม่ได้ "
คุณชัย (นามสมมติ ลูกชายคนโตของอากง ซึ่งเป็นพ่อคุณหมอ) พูดด้วยเสียงสั่นเครือ :
“อากงเคยพูดว่า ‘ถ้าเป็นมะเร็งก็ไม่ต้องรักษา’ เพราะจะเป็นภาระให้ลูกหลาน และเงินที่หามาก็จะหมด”
คุณหลิน (นามสมมติ ลูกสาวอากง) : “แต่มีประเด็นอื่นๆที่ไม่สามารถคุยกับอากงได้ เช่น เมื่อประมาณ 2-3 เดือนก่อนอากงป่วย อากงพูดถึงฮวงซุ้ยว่า ต้องการที่ใหม่ ไม่ชอบที่เก่า และมีประเด็นอื่นๆอีกหลายประเด็นที่ยังค้างคาอยู่ เพราะถ้าพูดในช่วงนี้ อากงต้องสงสัยว่าตนเองป่วยหนัก”
คุณหมอโอปอ : "นี่แหละเป็นสาเหตุที่ทำให้ทุกคนลงมติว่า ต้องบอก แต่จะบอกอย่างไรไม่ให้อากงกลัว ท้อแท้ เครียด โดยให้หมอ (หลานสาวคนโตที่อากงรัก และไว้วางใจมาก) เป็นคนบอก โดยวางแผนจะบอกปลายเดือนธันวาคม เพราะเป็นช่วงที่หมอย้ายมา ทำงานรพ.ใกล้บ้าน ถ้ามีอะไรจะได้ support ทันที”
พยาบาล : "มะเร็งท่อน้ำดี คงมีเวลาไม่มากนัก เพราะตัวโรคมีแนวโน้มไม่ดี ถึงตอนนั้นจะเสียโอกาสที่จะทำสิ่งดีๆให้กับอากง ฉะนั้นต้องเตรียมวางแผนร่วมกันในญาติพี่น้อง ส่วนคุณหมออาจเริ่มเกริ่นกับอากงว่า มีก้อนที่ท่อน้ำดี เนื่องจากอากงอายุ 80 ปีกว่า การรักษาค่อนข้างยากหน่อยแต่ก็รักษาให้บรรเทาอาการได้ แต่อย่างไร ก็ควรบอกเพราะจะมีประเด็นต่อไปคือ การตัดสินใจในการรักษาแบบประคับประคอง โดยให้อากงมีส่วนร่วมในการตัดสินใจ”
คุณชัย : “เรื่องอื่นๆล่ะจะช่วยอย่างไร ผมเข้าหน้าพ่อไม่ติด ไปเยี่ยมก็ทะเลาะครั้ง” พูดเสร็จก็ปล่อยโฮ ทำให้ทุกคนตะลึง นิ่งเงียบเพราะไม่เคยเห็นปฏิกิริยานี้มาก่อน
หลังจากคุณชัยหายจากการร้องไห้โฮ ฉันจึงพูดว่า : “ พอจะบอกได้ไหมว่ามีอะไร จะได้หาวิธีช่วยเหลือ”
คุณหลิน : “อากงเป็นคนจีนที่ประสบความสำเร็จในชีวิต ให้ความสำคัญกับฐานะการเงินและชื่อเสียง พ่อแม่เสียชีวิตตั้งแต่หนุ่มๆ และเป็นลูกคนโต จึงต้องเป็นผู้นำครอบครัว ดูแลน้องๆ เข้มแข็งอดทน ขยัน ทำงานเก่ง มุมานะ จริงจัง โกรธง่าย หงุดหงิดง่าย เมื่อไม่ได้ดั่งใจ นับถือเจ้าแม่กวนอิม ประเด็นที่ขัดแย้ง คือ ลูกชายคนโตไม่ประสบความสำเร็จตามที่ตนเองหวัง จากความเจ็บป่วยครั้งนี้ ก็ยิ่งทำให้อารมณ์ของอากงขุ่นมัวหงุดหงิดมากขึ้น โดยเฉพาะเวลาลูกชายคนโตไปเยี่ยม”
คุณชัย : “ตอนเล็กๆ ผมเป็นคนชอบเล่นฟุตบอล ชอบขับรถช๊อบเปอร์ท่องเที่ยว เวลาว่างจากงาน แต่อากงจะไม่ชอบ และจากสาเหตุนี้ ทำให้ผมไปทำมาหากินที่กรุงเทพฯ ไม่อยู่บ้าน แต่ลูกโอปอและน้องสาวอยู่กับอากงและอาม่า”
พยาบาล : “พยาบาลเข้าใจคุณชัย และขณะเดียวกันก็เข้าใจอากง เพราะในอดีตอากงเป็นลูกชายคนโต และต้องดูแลน้องๆ อากงเลยคาดหวังให้คุณชัยเป็นอย่างอากง ถ้าคุณชัยเข้าใจอากง ก็จะให้อภัยอากง”
คุณหมอโอปอ : “แล้วจะให้พ่อเข้าไปขอโทษ ขออโหสิกรรมตอนนี้ อากงก็สงสัย”
พยาบาล : “วันที่ 5 ธันวาคมนี้ เป็นวันพ่อ ถือโอกาสนี้ ให้ลูกทุกคนซื้อมะลิพวงไปกราบขอขมาอากงที่ได้ล่วงเกิน”
คุณหมอโอปอ : “ตกลงค่ะ คราวหน้าจะมาปรึกษาหลัง 5 ธันวาคมนี้ “
รอติดตามตอน 2 นะคะพี่ฟ่ง
อยากให้พี่ฟ่งลองประเมินว่า ที่พี่พูดคุยกับครอบครัวนี้ประสบความสำเร็จ อะไร คือปัจจัยสำคัญ อะไรคือเคล็ดลับที่คนอื่นสามารถเอาไปทำตามได้นะครับ
ชอบเรื่องนี้มากกกก
ตอบอาจารย์เต็มศักดิ์
1. การรับฟัง เปิดโอกาสให้ญาติแสดงความคิดเห็นและระบายความรู้สึก
2. ความจริงใจที่จะเข้าไปร่วมช่วยเหลือ จึงทำให้ญาติไว้วางใจและศัทธาพร้อมที่จะเปืดเผยเรื่องราวที่เป็นปมปัญหา
3. ความสม่ำเสมอและมีการติดตามประเมินผลอย่างต่อเนื่อง