การได้มาซึ่งความรู้ : Learning (2)

        ในครั้งก่อนผมบันทึกเรื่องการได้มาซึ่งความรู้  โดยยกตัวอย่างผลการทดลองของ Pavlov  ชาวรัสเซีย  คราวนี้จะเสนอตัวอย่างการทดลองรุ่นแรกๆของอเมริกาบ้าง

        ในเวลาไล่เลี่ยกันนั้น  E.L.Thorndike (1874 - 1949) นักจิตวิทยาชาวอเมริกันก็ได้ศึกษาตอบคำถามว่า "เราได้ความรู้มาอย่างไร?" เช่นเดียวกัน  แต่เขาได้ทำการทดลองกับแมว   โดยเขาสร้างกรงให้มีลิ้นเปิดประตูได้ ถ้าเอาเท้าไปกดที่ลิ้นประตูนั้น  ถ้าเปิดได้  มันก็จะได้ออกมากินอาหารที่ล่อความหิวของมันไว้นอกกรงนั้น แต่ไม่ทันได้กิน 

        "ลิ้นเปิดประตู" จะเป็น "สิ่งเร้า" (stimulus : S)   "การเอาเท้ากดลิ้นประตู" จะป็น "การตอบสนอง" (Response : R)   และ " อาหาร" จะเป็น "รางวัล" (Reward)   ซึ่งต่อมาเรียกว่า "ตัวเสริมแรง" (Reinforcer)

        เขาเริ่มโดยจับแมวหิวใส่กรงนั้น  แล้วคอยสังเกตจดบันทึกจำนวนครั้งการตอบสนอง(R)   ถ้ามันเปิดได้และออกมากินอาหาร(ไม่ทันได้กิน)มันก็จะถูกจับใส่กรงเข้าไปใหม่  ทำเช่นนี้เรื่อยไป  จนกระทั่ง  จับใส่ปับ  เปิดได้ปุป  หลายๆครั้ง  ซึ่งแสดงว่ามันได้ "เรียนรู้" การเปิดประตูแล้ว  จึงยุติการทดลอง

        ผลพบว่า   ในช่วงแรกๆ  แมวใช้วิธีลองผิดลองถูกอยู่นาน  จนต่อมาการทำผิดก็ค่อยๆลดน้อยลงๆ  เรื่อยๆ  จนในที่สุด  มันไม่ทำผิดอีกเลย  

        เขาสรุปว่า "การเรียนรู้ของแมวเป็นการเรียนรู้แบบลองผิดลองถูก" หรือ  Trial - and - Error Learning  และเราเรียกว่า  Trial - and - Error Learning Theory

        สิ่งที่แมวเรียนรู้ก็คือ เรียนรู้ "การโยงสัมพันธ์"(Association) ระหว่าง "S"(ลิ้นประตู) - "R"(การเอาเท้ากดลิ้นประตู)   ความรู้ที่แมวได้จากการเรียนรู้ครั้งนี้ก็คือ  "ความรู้ S - R "

        "กระบวนการเรียนรู้" เกิดเป็นลักษณะแบบ "เพิ่มสะสม" จึงเรียกว่า "กระบวนการเรียนรู้แบบเพิ่มสะสม" หรือ  Incremental  Learning

        จะเห็นว่า  การทดลองของ Pavlov กับ Thorndike พบว่า (๑) สุนัขและแมว ต่างก็ "ได้ความรู้มาภายหลังการเกิด" คือ  ไม่ใช่ได้มาโดยพันธุกรรม  หรือ  พระเจ้าประทานให้มา  (๒) "หลัก"ที่ทำให้เกิดการเรียนรู้ก็คือ " Principle of Association"  (๓) ผู้เรียนเรียนโดยไม่ต้องใช้ความคิดหรือปัญญา  (๔) กระบวนการเรียนรู้เป็นแบบเพิ่มสะสม

        ข้อสังเกตก็คือ  เป็นการทดลองกับสัตว์  จึงมักจะมีคำถามเสมอว่าสิ่งใดที่เป็นจริงกับสัตว์จะเป็นจริงกับคนด้วยหรือไม่?  คำตอบง่ายๆก็คือ  ถ้า Evolution Theory ของ Darwin เป็นจริง  เหตุผลนี้ก็ยัง Valid อยู่   แต่ Evolution Theory ยังไม่ผิด  ดังนั้น  ข้อสรุปจากการทดลองนี้ที่ว่า  เมื่อสัตว์เรียนรู้แบบนั้นคนก็คงเรียนรู้แบบนั้นด้วย ก็ยังเชื่อถือได้อยู่  และได้ถูกนำหลักการเรียนรู้ไปใช้ทางการศึกษากันอย่างกว้างขวาง !!  

         การที่ได้ค้นพบว่า  "เราสามารถทำให้คนเรียนรู้ได้" นี้เอง ที่ทำให้"การศึกษา"  "Possible"