ไอน์สไตน์ : อัจฉริยะกับพลังจิตตสมาธิ
ผู้เขียนเองได้หนังสือ “ไอน์สไตน์ : ชีวประวัติ และ จักรวาล (ฉบับสมบูรณ์)” มาประมาณเดือนแล้ว...แต่ก็ยังอ่านไม่จบ (ซะที) มีเวลาเมื่อไหร่ก็หยิบขึ้นมาอ่าน...
จากที่อ่านนั้นมีบางอย่างที่ผู้เขียนได้มองเห็นในบางสิ่งที่มีเสมือนเป็นเงาตามติดไอน์สไตน์ก็คือ “พลังจิตตสมาธิ” ที่มีอิทธิพลกับความสำเร็จของนักวิทยาศาสตร์นามอุโฆษผู้นี้
๑ ไอน์สไตน์เคยกล่าว่า “ไม่ใช่เรื่องง่ายที่จะบอกว่าผมคิดทฤษฎีสัมพัทธภาพได้อย่างไร มันมีความซับซ้อนหลายอย่างซ่อนอยู่ที่มากระตุ้นความคิดของผม”
มีอยู่เรื่องหนึ่งที่พอจะกล่าวได้อย่างมั่นใจ นั่นคือ จุดเริ่มต้นสำคัญของไอน์สไตน์ เขาพูดบ่อย ๆ ว่า เส้นทางที่นำเขามาสู่ทฤษฎีสัมพัทธภาพเริ่มจากการทดลองทางความคิดเมื่อเขาอายุได้ ๑๖ ปี ว่า...จะเป็นอย่างไรถ้าเขาได้ท่องเคียงคู่ไปกับลำแสงด้วยความเร็วแสง ซึ่งไอน์สไตน์กล่าวในภายหลังว่า “ความคิดนี้กลายเป็น ‘ความขัดแย้ง’ ที่รบกวนเขาตลอดเวลาอีก ๑๐ ถัดมา”
นั่นย่อมแสดงให้เห็นว่า...ไอน์สไตน์มีจิตมุ่งมั่นและฝักใฝ่ในการค้นหาคำตอบทางแนวคิดที่เกี่ยวกับ “แสง” มาตลอด ๑๐ ปี จนในที่สุดก็ทำให้เขาประสบความสำเร็จ...
อีกครั้งหนึ่งซึ่งแสดงให้เห็นถึงพลังจิตตสมาธิของเขาคือ...
๒จุดเด่นอีกอย่างหนึ่งของการเป็นนักคิดผู้ยิ่งใหญ่ของไอน์สไตน์ คือ ความสามารถในการขจัดสิ่งรบกวนออกไปจากห้วงของความคิดทั้งหมดแล้วจดจ่อกับงานที่ทำ...
ฮันส์ อัลเบิร์ต (ลูกชายคนโต) เล่าว่า “แม้แต่เสียงเด็กร้องไห้จ้า...ก็ดูเหมือนไม่อาจรบกวนพ่อได้เลย พ่อทำงานได้โดยไม่สนใจเสียงหนวกหูเลย”
มีอยู่วันหนึ่ง...ทันเนอร์แวะมาหาที่บ้านและพบว่าไอน์สไตน์อยู่ในห้องทำงาน กำลังง่วนกับการอ่านเอกสารทั้งกอง มือขวากำลังขีดเขียนอะไรบางอย่าง มือซ้ายอุ้มเอดูอาร์ด ส่วนฮันส์ อัลเบิร์ต กำลังเล่นของเล่นและพยายามเรียกร้องความสนใจ
ไอน์สไตน์บอกว่า...”รอเดี๋ยว ใกล้เสร็จแล้ว” แล้วก็ส่งเอดูอาร์ดให้ทันเนอร์อุ้ม จากนั้นก็หันกลับไปรีบเขียนสมการ
ทันเนอร์เล่าว่า “ภาพที่เห็นทำให้ผมเข้าใจถึงพลังสมาธิอันแน่วแน่ของเขาเลยทีเดียว”
แม้กระทั่งบางครั้งไอน์สไตน์สามารถแก้สมการคณิตศาสตร์ได้ภายใต้เสียงอึกทึกครึกโครมของบุคคลล้อมข้าง...
ปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นเป็นสิ่งยืนยันได้เป็นอย่างดีว่าไอน์สไตน์มีจิตใจที่จดจ่อเพื่อใช้ความคิดกับงานอย่างมีสมาธิ...แม้อยู่ท่ามกลางภาวะแวดล้อมที่ไม่เอื้อต่อการใช้สมาธิในความคิดนั้น...
ลักษณะของจิตที่เป็นสมาธิ เป็นจิตที่มีระเบียบสูง พร้อมที่จะปฏิบัติกิจใด ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยพระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต) ได้กล่าวถึงจิตที่มีสมาธิมีคุณลักษณะที่สำคัญ คือ
๑. แข็งแรง มีพลังมาก ท่านเปรียบไว้ว่าเหมือนกระแสน้ำที่ถูกควบคุมให้ไหลพุ่งไปในทิศทางเดียว ย่อมมีกำลังแรงกว่าน้ำที่ถูกปล่อยให้ไหลพร่ากระจายไป
๒. ราบเรียบ สงบซึ้ง เหมือนสระหรือบึงน้ำใหญ่ที่มีน้ำนิ่ง ไม่มีลมพัดต้อง ไม่มีสิ่งรบกวนให้กระเพื่อมไหว
๓. ใส กระจ่าง มองอะไร ๆ ได้ชัด เหมือนน้ำสงบนิ่งไม่เป็นริ้วคลื่น และฝุ่นละอองที่มีก็ตกตะกอนนอนก้นหมด
๔. นุ่มนวลควรแก่งาน หรือเหมาะแก่การงาน เพราะไม่เครียด ไม่กระด้าง ไม่วุ่น ไม่ขุ่นมัว ไม่สับสน ไม่เร่าร้อน ไม่กระวนกระวาย
อานิสงส์ของจิตที่เป็นสมาธิ
- สร้างภาวะที่พร้อมจะปฏิบัติงานใด ๆ ต่อไปได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- จิตเบิกบาน แจ่มใส สงบร่มเย็น
- มีความปีติปราโมทย์ และอิ่มเอิบในการปฏิบัติงานอยู่ตลอดเวลา
- เป็นจิตที่มีพลัง มีภูมิคุ้มกัน ไม่ถูกกิเลสครอบงำโดยง่าย
- มีความสุขุม เยือกเย็น สุขภาพจิตดี
- ตื่นและรู้ตัวอยู่ตลอดเวลา
- ไม่เกิดความเครียดและวิตกกังวลได้ง่าย เป็นต้น
๓ การเจริญสมาธิตามหลักอิทธิบาท
อิทธิบาท แปลว่า ธรรมเครื่องให้ถึงอิทธิ (ฤทธิ์ หรือความสำเร็จ) หรือธรรมที่เป็นเหตุให้ประสบความสำเร็จ หรือแปลง่าย ๆ ว่า ทางแห่งความสำเร็จ มี ๔ อย่าง คือ ฉันทะ (ความพอใจ) วิริยะ (ความเพียร) จิตตะ (ความคิดจดจ่อ) และวิมังสา (ความสอบสวนไตร่ตรอง) แปลให้จำง่ายตามลำดับว่า มีใจรัก พากเพียรทำ เอาจิตฝักใฝ่ ใช่ปัญญาสอบสวน
อิทธิบาทนั้น พระพุทธเจ้าตรัสพัวพันไว้กับเรื่องสมาธิ เพราะอิทธิบาทเป็นข้อปฏิบัติที่ทำให้เกิดสมาธิ และนำไปสู่ผลสำเร็จที่เป็นจุดหมายของสมาธิ สมาธิเกิดจากอิทธิบาทข้อใด ก็มีชื่อเรียกตามอิทธิบาทข้อนั้น โดยนัยนี้จึงมีสมาธิ ๔ ข้อ คือ
๑. ฉันทสมาธิ สมาธิที่เกิดจากฉันทะ หรือสมาธิที่มีฉันทะเป็นใหญ่
๒. วิริยสมาธิ สมาธิที่เกิดจากวิริยะ หรือสมาธิที่มีวิริยะเป็นใหญ่
๓. จิตตสมาธิ สมาธิที่เกิดจากจิตตะ หรือสมาธิที่มีจิตตะเป็นใหญ่
๔. วิมังสาสมาธิ สมาธิที่เกิดจากวิมังสา หรือสมาธิที่มีวิมังสาเป็นใหญ่
อนึ่ง สมาธิเหล่านี้ จะเกิดมีควบคู่ไปด้วยกันกับความเพียรพยายาม ที่เรียกว่า ปธานสังขาร แปลว่า สังขารที่เป็นตัวความเพียร หรือความเพียรที่เป็นเครื่องปรุงแต่ง ขอแปลง่าย ๆ ว่า ความเพียรที่เป็นแรงสร้างสรรค์ หรือความเพียรสร้างสรรค์...
********************************************************************************************
๑ จากหนังสือ “ไอน์สไตน์ ชีวประวัติ และ จักรวาล (ฉบับสมบูรณ์) : หน้า.๑๓๖”
๒ จากหนังสือ “ไอน์สไตน์ ชีวประวัติ และ จักรวาล (ฉบับสมบูรณ์) : หน้า.๑๙๓”
๓ จากหนังสือ “พุทธธรรม ฉบับปรับปรุงและขยายความ” พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต). หน้า ๘๔๒- ๘๔๘.
เครดิตภาพจาก : http://www.nine.co.th/news/news_2013-04-23.php
ความเห็น (3)
ดีจังเลยครับ
ได้ศึกษาทั้งวิทยาศาตร์และพุทธศาสนา
สบายดีไหมครับ
.."หนังสือ..สติ คือ ธรรมเอก"..ของท่าน..คาเวสโก..วัดป่า..สุนันทวราราม กาญจนบุรี..เป็นหนังสือ"ดี"..ที่..น่า..หามาไว้อ่าน..เพราะ..อาจจะหายากมากในอนาคต..หนังสือเล่มนี้...เจ้าค่ะ..ยายธี
ขอบคุณ อ.ขจิต และคุณยายธี มากครับที่แวะมาเยี่ยมและให้กำลังใจ
ขอบคุณ ทุกท่านสำหรับกำลังใจที่มอบผ่านดอกไม้มาให้ครับ...:)