มรดกแม่
มรดกแม่
เมื่อพูดคำว่า “แม่” จิตก็กระหวัดไปที่หญิงชราวัย 84 ปี ไว้ทรงผมดอกกระทุ่มโบราณอีสาน พูดจาซื่อๆตรงตัวเปิดเผย ไม่ต้องแปลความคำพูดออกจะเชยๆ แต่แฝงด้วยความจริงใจและความคิดที่ทันสมัย ใช้ชีวิตอยู่ในบ้านค่อนข้างใหม่ที่ลูกๆรวมกันปลูกให้ แม้จะสิ้นเรี่ยวแรงในการทำงานกลางแจ้ง ก็อยู่หน้าจอทีวีเฉพาะรายการข่าว กับชกมวยเท่านั้น ตกมาปีนี้แม่ดูหง่อมไปมากเวลาเดินเหมือนก้มหน้าดำนา ริ้วรอยที่เหี่ยวย่นปูดโปนมากขึ้นเป็นประกาศนียบัตรรับรองว่าผ่านการทำงานหนักมาแล้วอย่างโชกโชน กระนั้นก็ยังซ่อนไว้ซึ่งแววตาที่ดุดัน เด็ดเดี่ยว หูตาดี ความจำเป็นเลิศ พูดโทรศัพท์กับลูกหลานได้ชัดถ้อยชัดคำ แสดงความคิดความเห็นในเรื่องการบ้านการเมืองกับทุกคนได้ ขนาดลูกหลานที่เรียนจบปริญญามายังตามไม่ทัน คุณลักษณะพิเศษของแม่จึงเป็นเบ้าหลอมหัวใจของผมให้แกร่ง อยู่กับความยากจนข้นแค้นได้อย่างรู้ทัน ยอมรับสภาพ ไม่แสดงความอ่อนแอ มาตั้งแต่เด็ก เวลาคิดถึงแม่ทีไรภาพเก่าๆ ก็ผุดขึ้นมาในความคิดเสมอ....
· แม่เป็นนักรบในสมรภูมิชีวิตตัวจริง อาศัยทำนาสิบกว่าไร่ กับทำไร่ที่เช่าเขาทำ ซ้ำยังฝากโชคชะตาไว้กับน้ำฝนจากฟ้าและราคาข้าวราคาปอที่พ่อค้าคนกลางกดเอา สู้ชีวิตเลี้ยงลูก 7 คนโดยส่งเสียลูกเรียนได้ถึงระดับอุดมศึกษาเกือบทุกคน โดยไม่ต้องพึ่ง กยศ. ผมน้ำตาซึมทุกครั้งที่เห็นรอยช้ำด้านถลอกเป็นปื้นบนบ่าทั้งสองข้างของแม่ มันเป็นตราประทับจากแรงสัมผัสอย่างหนักหน่วงระหว่างบ่าคนกับไม้คานหาบที่แม่ยอมลำบากเพื่อลูก เพราะขณะที่ผมและบรรดาน้องๆไปเรียนหนังสือเมื่อว่างจากงานนางานไร่ แม่กับพ่อก็ออกรับซื้อของสวนจากชาวบ้านต่างหมู่บ้านไปขายตลาดในเมือง โดยแม่ต้องลงมือตัดใบตอง พ่อต้องปีนต้นมะพร้าวเอง ก่อนช่วยกันหาบทอยมาถนนตามปริมาณที่มีเรี่ยวแรงนำกลับบ้านได้ พอตีสี่ก็จัดของขึ้นรถสองแถวไปขายตลาดในเมือง แม้จะกำไรดีแต่แม่กับพ่อก็เหนื่อยหนัก
· มือแม่หยาบกร้าน แต่ลายมือแม่ดีมาก แม้ทุกวันนี้แม่ก็เขียนคล่องแต่ช้าลงเท่านั้น แม่บอกว่าหากคุณตาส่งเสียให้เรียนหนังสือต่อในสมัยโน้น อย่างน้อยก็ได้เป็นครู ตอนผมเป็นเด็กเพื่อนบ้านยังมาหาแม่ให้คำนวณค่ารถไถไร่อยู่บ่อยๆ ผมจึงมั่นใจว่าแม่เป็นคนฉลาดทันคนและแอบภูมิใจอยู่ลึกๆ ที่แม่ก็แบ่งปันยีนส์เด่นมาให้ผมอยู่ไม่น้อย เพราะผมก็เรียนหนังสือติดชาร์ตมาตั้งแต่เด็กเหมือนกัน ทุกครั้งที่บอกแม่ว่า สอบได้ที่ 1 ผมดูแววตาแม่มีความสุขมาก
· แม่สอนให้เข้มแข็ง พอเพียง พึ่งตัวเอง อยากได้เงินไปโรงเรียน ก็มัดผักหอม ผักชี หรือเก็บลูกมะนาวในสวนหลังบ้าน ใส่ตะกร้าไปเดินขายตามบ้านตอนเช้าหรือตอนเย็น แม่บอกไม่ต้องอายทำกิน เงินสลึงเงินห้าสิบสตางค์เหงื่อไม่ออกมันไม่มาหาเราดอก ไปโรงเรียนต้องห่อข้าว เสื้อผ้ามีเท่าที่จำเป็น ผ้าโสร่งไหม ผ้าไหมมัดหมี่ที่แม่ทอมือสวยๆ ก็เก็บใส่หีบไว้ตั้งหลายผืน ถึงเวลามีญาติพี่น้องแต่งงานก็นำผ้าไหมไปช่วย เคยมีพ่อค้าเวียนมาขอซื้อให้ราคาดีๆ แต่แม่บอกว่า ให้เท่าไรก็ไม่ขาย จะเก็บไว้ให้ลูกๆ
· แม่สอนความเสียสละตั้งแต่ในวงกินข้าว ผมสังเกตว่า แกงปลาตัวใหญ่ในชาม แม่จะเลือกกินชิ้นปลาส่วนหัวหรือหาง แล้วจงใจเหลือชิ้นกลางตัวที่เป็นเนื้อปลาล้วนๆไว้ แต่พอผมจะตักชิ้นดีๆ ก่อน แม่ก็บอกว่า “ชิ้นนั้นเหลือไว้ให้น้อง” แรกๆก็ออกเคืองๆ ภายหลังจึงเข้าใจถึงก้นบึ้งของหัวใจว่า ถ้าเราเป็นคนโตกินเสียก่อนแล้วน้องคนเล็กจะกินอะไร
· แม่ยังใช้ตำรับเลี้ยงลูกแบบ “รักวัวให้ผูก เลี้ยงลูกให้ตี” บ่อยครั้งที่ผมเคยแอบไปโดดน้ำเล่นในคลองกับเพื่อนๆอย่างสนุก พอมองขึ้นไปริมฝั่งเห็นแม่ยืนหน้ามุ่ยท่าทางขึงขังเอาเรื่อง มือซ้ายถือกางเกงที่ผมถอดไว้ มือขวาถือไม้ลำปอ ...ผมตัดสินใจยอมให้แม่ตี ดีกว่าเดินแก้ผ้าเป็นชีเปลือยกลับบ้าน แม่ตีเจ็บก็จริงแต่ผมก็รู้สึกว่าแม่ตีแบบออมแรงพอสั่งสอนให้เข็ดหลาบเท่านั้นเอง แต่บางครั้งที่ยั้งมือไม่ทัน เห็นรอยไม้กลางหลัง กลับถึงบ้านแม่ยังหยิบยาหม่องมาทาให้ แล้วบอกว่า “เจ็บยังดีกว่าจมน้ำตาย”
· ยามผมนอมซมด้วยพิษไข้ มืออุ่นๆ ของแม่ที่เอื้อมมาสัมผัสที่หน้าผาก หน้าอก แล้วบอกว่า“ยังตัวร้อน” หรือ “ตัวเย็นแล้ว” บางทีแม่ก็พึมพำเบาๆ ถึงสิ่งศักดิ์สิทธิ์ แม่พระธรณี อ้อนวอนให้ช่วยลูกหายเจ็บป่วย ผมฟังแล้วอุ่นใจ สบายใจ ยิ่งกว่ากินยาขนานใดๆ จนบางทีผมก็ลุกขึ้นบอกแม่เอาดื้อๆว่า “หายแล้ว” แม่ก็ได้แต่ยิ้มๆ “แม่พระธรณีเพิ่นบ่ให้หายไวปานนั้นดอก” แล้วกดหัวผมให้นอนต่อ
...........................ยังมีความทรงจำดีๆกับแม่ ได้อีกมากมาย....บันทึกนี้อยากบอกทุกคนว่า ชีวิตเริ่มต้นที่ศูนย์ มีความเสี่ยงมาก หากไม่มีแม่ผู้ประเสริฐนำทาง ประคับประคอง ก็ยากนักที่มีชีวิตที่ดีพออยู่พอกินเช่นทุกวันนี้ แม้จะเริ่มต้นจากความลำบาก ก็ภูมิใจที่เกิดมาเป็นลูกแม่
ความเห็น (2)
เป็นบันทึกที่ประทับใจ
มรดกที่มีค่ามหาศาลที่แม่มอบให้ลูก...รำลึกถึงความรักที่ยิ่งใหญ่ของแม่นะคะ...ขอบคุณค่ะ