โครงการบริการวิชาการสู่ชุมชนบ้านแสนสุข_1 : การถ่ายทอดการทำนาตามหลักวิชาการ

บันทึก 4 ตอน ต่อไปนี้เป็นการเขียนย้อนหลังประสบการณ์จากการทำงานบริการวิชาการสู่ชุมชน ชื่อโครงการคือ "โครงการถ่ายทอดการทำนาตามหลักวิชาการ" ที่ได้รับงบประมาณสนับสนุนตามโครงการส่งเสริมตามแนวทางพระราชดำริ ประจำปีงบประมาณ 2555

ก่อนจะเสนอโครงการนี้ ผมได้รับการแต่งตั้งให้เป็นรองคณบดีฝ่ายกิจการนิสิตและประกันคุณภาพการศึกษาของคณะวิทยาศาสตร์ ในเบื้องต้นจึงไม่มีแนวคิดที่จะรับภาระเป็นผู้ปฏิบัติหลักในโครงการบริการวิชาการใดๆ นอกจะเป็นฝ่ายสนับสนุน ตามเจตนารมณ์ว่าจะพัฒนากิจกรรมนิสิตและสร้างระบบประกันฯ ของคณะให้เต็มที่

แต่เช้าวันหนึ่งของเดือนตุลาคมปีนั้น ได้เจอกับลุงเด่น ระวิโรจน์(ในขณะนั้น ตอนนี้ทราบข่าวคร่าวๆ ว่าท่านสละโลกออกบวชศึกษาหาโมกขธรรมแล้ว) ที่เคยร่วมงานบริการวิชาการสู่บ้านห้วยชัน (อ่านได้จากที่นี่) ท่านเล่าให้ผมฟังว่าชาวบ้านแสนสุข ซึ่งอยู่ห่างจากมหาวิทยาลัยประมาณ 5 กิโลเมตร มีความมุ่งมั่นที่จะเรียนรู้วิธีการทำนาตามหลักวิชาการ  กอปรกับท่านได้ร่วมมือกับเกษตรตำบลนาสีนวนและชาวบ้านก็พร้อมเพียงสามัคคีกันมาก ขาดเหลือก็เพียงแต่งบประมาณสนับสนุนเท่านั้น  ไม่กี่วันถัดมาลุงเด่นได้นัดตัวแทนชาวบ้านแสนสุข เกษตรอำเภอ และชาวบ้านแสนสุขรวมประมาณ 12 คน มาคุยกับผมที่ห้องประชุมคณะวิทยาศาสตร์ ....จนนำมาซึ่งโครงการถ่ายทอดการทำนาตามหลักวิชาการนี้

วันที่ 3 มกราคม 2555 เราเปิดโครงการอย่างเป็นทางการ ผมเชิญท่านคณบดีคณะวิทยาศาสตร์ไปเป็นประธานในการเปิดงาน ลุงเด่นบรรยายให้ความรู้เกี่ยวกับวิธีการทำนาตามหลักวิชาการ และมีการจัดให้มีการว่านข้าวพันธ์ 4 ชนิด ลงในแปลงที่เตรียมไว้

ดูรูปทั้งหมดได้ที่นี่

ลุงเด่น ตกลงกับเกษตรอำเภอและชาวบ้านแสนสุข ว่าจะทำนาตามหลักวิชาการ โดยกำหนดขอบเขตไว้ดังนี้

• เป็นการทำนาแบบอินทรีย์คือ ใช้ปุ๋ยอินทรีย์ทั้งหมด ไม่ใช้ปุ่ยเคมี
  
• ทำนาบนที่นา 4 ไร่ แบ่งเป็น 4 ส่วน โดยใช้พันธุ์ข้าว 4 ชนิด
  
• เป็นการทำนาปัง นอกฤดูการทำนาปี
  

เมื่อตกลงดังนี้แล้วต่างคนต่างลุย....ผมมีความสุขจากที่ได้เรียนรู้อย่างยิ่ง เพราะแม้ผมจะเป็นลูกชาวนา แต่หลักวิชาที่ลุ่มลึก และชัดเจนที่ลุงเด่นบรรยายนั้น เหมือนเปิดกระโหลกผมเลยทีเดียวครับ

นอกจากผมและท่านคณบดีแล้ว ยังมี ดร.มัณฑนา นครเรียบ นักวิทยาศาสตร์ผู้เชี่ยวชาญเรื่องพันธุ์ข้าว และนิสิตทั้ง ป.โท และป.ตรี อีก 4-5 คน มาร่วมงานกับโครงการนี้ด้วย