ในการประชุมเวทีปฏิรูปการเรียนรู้สู่การศึกษาเพื่อคนทั้งมวล ครั้งที่๑๓ จัดโดย สสค. เมื่อบ่ายวันที่ ๕ ก.พ. ๕๖ มีการฉายวิดีทัศน์เรื่องการพัฒนาการเรียนรู้ในจ. จันทบุรี และกำแพงเพชร ผมสังเกตว่าการจัดห้องเรียนในทั้งสองจังหวัดยังจัดเป็น classroom นักเรียนนั่งที่โต๊ะเป็นแถวหันไปทางหน้าชั้นที่ครูยืนสอน ที่ผมเรียกว่าจัดเป็น "ห้องสอน" ไม่ใช่ "ห้องเรียน"
เป็นการจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่๒๐ ไม่เป็นการเรียนรู้ในศตวรรษที่๒๑ ซึ่งต้องจัดห้องเรียนเป็น "ห้องทำงาน" (studio) เพื่อการเรียนของนักเรียน ไม่ใช่เพื่อการสอนของครู
ภาพการจัดห้องในรร. และสถาบันการศึกษาเป็นแบบ "ห้องสอน" บอกกระบวนทัศน์ของการศึกษาในประเทศไทยว่ายังเน้นที่การสอนของครู ไม่ใช่เน้นการเรียนของนักเรียน
ในห้องสอนแบบนี้ครูเป็นศูนย์กลาง ไม่ใช่เด็กเป็นศูนย์กลาง
ในห้องสอนแบบนี้นักเรียนต่างคนต่างเรียน
ในห้องสอนแบบนี้นักเรียนเรียนจากการรับถ่ายทอดความรู้จากครู
การเรียนรู้ในศตวรรษที่ ๒๑ เป้าหมายคือนร. ได้ทักษะแห่งศตวรรษที่ ๒๑ ซึ่งหมายความว่านร. ต้องฝึกปฏิบัติเพื่อให้ได้ทักษะ และทักษะอย่างหนึ่งที่ถือเป็นหัวใจคือทักษะการทำงานเป็นทีมซึ่งจะได้จากการเรียนรู้เป็นทีม (team learning)
การเรียนรู้เป็นทีมเป็นการเรียนรู้ร่วมกันผ่านการปฏิบัติ (interactive learning through action) เพื่อฝึกฝนทักษะจำนวนมากในคราวเดียวกัน สำหรับการดำรงชีวิตในศตวรรษที่๒๑
เพื่อบรรลุเป้าหมายนี้ ต้องเปลี่ยนสภาพห้องเป็น“ห้องปฏิบัติ”หรือห้องทำงาน (studio)
ผมจึงเสนอต่อที่ประชุมว่า เพื่อบรรลุเป้าหมายการเรียนรู้ที่มีคุณภาพ ต้องเปลี่ยนสภาพห้องในโรงเรียนของทั้ง๒จังหวัดไม่ให้มีห้องแบบที่เห็นในวิดีทัศน์ภายใน๒- ๓ปี เปลี่ยนมาเป็นห้องทำงานกลุ่มของนักเรียน โดยครูเปลี่ยนจากยืนสอนหน้าชั้น มาเป็นเดินไปโค้ชนักเรียนตามโต๊ะทำงานของนักเรียน
วิจารณ์ พานิช
๕ ก.พ. ๕๖
บทความของอาจารย์จุดประกายให้ดิฉันสนใจเปลี่ยนวิถีการเตรียมการสอน เป็นการเตรียมการจัดการเรียนของนักศึกษา ขออนุญาตนำแนวคิดไปทดลองฝึกใช้ในวิชาที่สอน ขอบพระคุณอย่างสูงค่ะ