Diabetes mellitus

เบา = ปัสสาวะ โรคเบาหวานจึงหมายถึงการทำงานร่างกายที่ผิดปกติ มีการขับglucoseออกมากับน้ำปัสสาวะด้วย

Diabetes mellitus 

'โรคเบาหวาน' หรือที่ทางการแพทย์เรียกย่อๆว่า 'DM' เป็นกลุ่มโรคทางMetabolic และอาการเรื้อรัง มีภาวะHyperglycemia คือมีน้ำตาลในเลือดสูงอันเนื่องมาจากฮอร์โมน Insulin ที่ทำหน้าที่เป็นตัวพากลูโคสเข้าสู้เนื้อเยื่อต่างๆของร่างกายเพื่อเผาลาญเป็นพลังงาน ถูกผลิตออกมาไม่เพียงพอ หรือเซลล์ไม่ตอบสนองต่อInsulin ที่ผลิตออกมา

 องค์การอนามัยโลกแบ่งเบาหวานออกเป็น 3 ประเภทใหญ่ๆ ได้แก่

• ชนิดที่ 1 เกิดจากภูมิต้านทานของร่างกายทำลายเซลล์ที่สร้างอินซูลินในตับอ่อน ทำให้ร่างกายหยุดการสร้างอินซูลิน (insulin-dependent diabetes mellitus ) เป็นมากในเด็ก
• ชนิดที่ 2 ร่างกายยังคงมีการสร้างอินซูลิน แต่ทำงานไม่เป็นปกติเนื่องจากมีภาวะดื้อต่ออินซูลิน ทำให้เซลล์ที่สร้างอินซูลินค่อยๆถูกทำลายไป (non-insulin-dependent diabetes mellitus) เป็นมากในผู้ใหญ่
• ชนิดที่ 3 เบาหวานที่เป็นขณะตั้งครรภ์ (Gestational Diabetes)

 ปัจจัยเสี่ยง

• อายุมากกว่า 45 ปีขึ้นไป
• กรรมพันธุ์  มีญาติ ครอบครัวเคยเป็น
• มีประวัติโรคหัวใจและหลอดเลือด
• อ้วน (มีดัชนีมวลกายมากกว่า 25) มีไขมันในเลือดสูง
• ความดันโลหิตสูงมากกว่า 140/90 mmHg
• Polycystic ovary disease  (มีความผิดปกติที่รังไข่ที่มีไข่มากกว่า1ใบโตขึ้นพร้อมๆกันและไม่ยอมหลุดออกไป)

 อาการ

• ปัสสาวะบ่อย
• หิวน้ำบ่อย (ถือเป็นอาการเรื้อรัง =>Polydipsia)
• อ่อนเพลีย น้ำหนักลดผิดปกติ ทั้งที่ยังกินเก่งและหิวเก่ง (Polyphagia)
• มีอาการตาฟาง (Blurred vision)
• อาการอื่นๆ ที่อาจเกิด เช่น การติดเชื้อ แผลหายช้า คันตามผิวหนัง ชาไม่มีความรู้สึก เจ็บตามแขนขา หย่อนสมรรถภาพทางเพศ อาเจียน
• เมื่อเป็นโรคนี้ระยะหนึ่งจะเกิดโรคแทรกซ้อนกับหลอดเลือดเล็กที่เรียกmicrovacular ซึ่งอาจก่อให้เกิดโรคไต และเบาหวานเข้าตา  ถ้าเกิดกับหลอดเลือดแดงใหญ่ที่เรียกmacrovascular อาจก่อให้เกิดโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ อัมพาต หลอดเลือดแดงตีบที่ขาได้ รวมถึงอาการปลายประสาทอักเสบ neuropathic ก่อเกิดอาการชาขา กล้ามเนื้ออ่อนแรง ประสาทอัตโนมัติของร่างกายเสื่อม

จากการรายงานหน้าชั้นเรียนของเพื่อนซึ่งแนะนำ 4 ขั้นตอนในการควบคุมเบาหวาน ดังนี้

Step 1: Learn about diabetes.

Step 2: Know your diabetes ABCs. (ABCsเป็นเรื่องของการดูแลตนเอง: http://www.widgit.com/accessibleinformation/projects/diabetes.htm)

Step 3: Manage your diabetes.

Step 4: Get routine care to avoid problems.

หมายความว่าการรักษาเบาหวานให้บรรลุวัตถุประสงค์ ต้องอาศัยองค์ประกอบดังนี้การเปลี่ยนพฤติกรรมการรับประทานอาหาร- การออกกำลังกาย-การสูบบุหรี่และดื่มสุรา-การดูแลเรื่องความดันโลหิตสูง-การดูแลเรื่องไขมันในเลือด-การทานยารักษาเบาหวาน

บทบาทของนักกิจกรรมบำบัดต่อผู้รับบริการเป็นเบาหวานที่นอกเหนือจากการดูแลตนเอง (self care) ใน Diabetes ABCs. ข้างต้น คือเพิ่มเรื่องกิจกรรมการดำเนินชีวิตอื่นๆ (Occupations) เพื่อการไม่อยู่ว่างของผู้รับบริการ ;]

ขอบคุณการบรรยายดีๆจากนางสาวนันทวรรณ รุ่งวิริยะวงศ์ นักศึกษากิจกรรมบำบัด มหาวิทยาลัยมหิดล