พื้นที่สีเขียว หรือ green space ของร้านยาในฝัน

เป็นวันคริสมาสต์อีฟที่คนที่เรียกว่าแทบจะอยู่นอกวงการยาครึ้มอกครึ้มใจ อยากเขียนความฝันกับร้านยาในอนาคตออกมาไว้เป็นตัวอักษร ด้วยร้อนวิชาจากการอ่านงานวิจัยหลายงานในโลกค้างไว้ในหัว ทำให้อยากเขียนเรื่องพื้นที่สีเขียวหรือ green space ในร้านยาที่อยากให้เกิดขึ้นในร้านยาสมัยใหม่บ้าง 

ถอยหลังกลับไปไม่กี่ปีที่ผ่านมา เกิดการเติบโตของกลุ่มแพทย์ทางเลือกหลายๆ ทางขึ้นในประเทศไทยเพื่อเป็นทางเลือกในการหลีกเลี่ยงผลข้างเคียงที่รุนแรงจากยาแผนปัจจุบันหรือโอกาสความผิดพลาดจากการรักษาโดยการแพทย์แผนปัจจุบันมากขึ้น ทางเลือกหนึ่งที่ดูเป็นการแก้ที่ต้นเหตุของโรคในปัจจุบันซึ่งส่วนใหญ่ก็เกิดจากภาวะทุพโภชนาการ หรือได้รับอาหารในปริมาณที่ไม่เหมาะสม ทั้งที่เกินไปและที่ต่ำกว่าที่ร่างกายต้องการ คือการเลือกรับปรับเปลี่ยนวิธีการรับประทานอาหาร การนำสมุนไพรหรือผลิตภัณฑ์เสริมอาหารมาใช้ร่วมกับการรักษาแผนปัจจุบันจนค่อยๆ ลดขนาดการใช้และเลิกใช้ยาแผนปัจจุบันไปได้ในบางโรค ใช้ในการบำบัดกรณีเพิ่งเริ่มมีอาการของโรค หรือใช้ป้องกันกรณีมีพันธุกรรมเป็นโรคนั้นๆ อยู่ เทรนหรือแนวโน้มของตลาดดังกล่าวใหญ่ขึ้นและมีการปรับเปลี่ยนการใช้ไปตามงานวิจัยและการค้นพบใหม่อยู่เสมอๆ 

ร้านยาในเมืองไทยมีกลุ่มสินค้าสมุนไพรและผลิตภัณฑ์เสริมอาหารมาหลายปีแล้ว แต่การพัฒนาของการใช้การแพทย์ทางเลือกในกลุ่มนี้กลับไม่ได้เติบโตจากเภสัชกรร้านยามากนัก กลับไปเติบโตในกลุ่มของธุรกิจเครือข่ายหรือขายตรงมากกว่า เพราะข้อจำกัดในการระบุประโยชน์หรือสรรพคุณบนฉลากและงานวิจัยที่ยืนยันผลมีอยู่จำกัด ทำให้เภสัชกรวิชาชีพที่เรียนหนักมากับยาแผนปัจจุบันเองก็ไม่กล้าที่จะยืดอกยอมรับที่จะแนะนำกลุ่มสินค้าดังกล่าวให้กับคนไข้หรือลูกค้าผู้เข้ามารับบริการที่ร้านยาอย่างเต็มปากเต็มคำ รวมไปถึงแพทย์แผนปัจจุบันเองก็ยอมรับการใช้หรือผลของการใช้ผลิตภัณฑ์ในกลุ่มนี้อยู่ในวงจำกัดเช่นกัน ขณะที่ในธุรกิจเครือข่ายหรือขายตรงมีการแนะนำและบอกผลการใช้ที่ทั้งมีและไม่มีในงานวิจัยของผลิตภัณฑ์ในกลุ่มนี้แบบปากต่อปากจากคนที่ทั้งเป็นและไม่เป็นบุคลากรทางการแพทย์กระจายไปในวงกว้าง เรื่องนี้ดูจะเป็นช่องโหว่ในความรู้สึกอยู่ไม่น้อย แต่ด้วยความคิดหาทางออกแบบเบ็ดเสร็จและเหมาะสมคนเดียวไม่ได้ เลยก็คิดฝันแต่เรื่องราวที่พอทำได้ในส่วนเล็กๆ ที่อยากให้เกิดขึ้นในพื้นที่ขายในร้านยา อาจจะไม่ใช่สูตรสำเร็จและต้องการการพัฒนาอีกมาก แต่ก็อยากให้เกิดขึ้นจริงในร้านยาของพี่ๆ น้องๆ เภสัชกรซักคนให้เห็นเป็นรูปเป็นร่างเพื่อให้เกิดการพัฒนาต่อไปได้ หรือถ้ารูปแบบนี้เกิดขึ้นแล้วในร้านยาปัจจุบันแล้วสำเร็จไม่สำเร็จอย่างไรก็อยากให้มีการแบ่งปันความรู้เพื่อพัฒนาเป็นต้นแบบเพื่อเป็นประโยชน์และทางเลือกของผู้บริโภคในวงกว้างต่อไปได้

พื้นที่สีเขียวหรือ Green space ในร้านยาเป็นความเห็นส่วนตัวในการจัดรวบรวมผลิตภัณฑ์จากธรรมชาติหรือสกัดจากธรรมชาติที่ให้ผลในทางป้องกัน บำบัด หรือรักษาอาการของโรคหรืออาการผิดปรกติของร่างกายทั้งที่เป็นอาหาร อาหารแปรรูป ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร หรือสมุนไพรที่มีงานวิจัยรองรับออกมาเป็นสัดส่วนให้เห็นชัดเจนเป็นการแพทย์ทางเลือกหรือแนวทางในการรักษาอีกแบบหนึ่งนอกเหนือจากกลุ่มยาแผนปัจจุบัน มีเอกสารให้ความรู้หรือโปรแกรมคอมพิวเตอร์ที่รวบรวมงานวิจัย สรุปประโยชน์และผลของการใช้ทั้งที่เป็นผลดีและผลข้างเคียงของกลุ่มผลิตภัณฑ์ดังกล่าวจากแหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือขององค์กรสุขภาพในโลกให้เข้าใจง่ายเพื่อให้ผู้เข้ามารับบริการที่ร้านยาหรือคนไข้ได้มีโอกาสรับรู้ ศึกษา ทำความเข้าใจด้วยตัวเองเบื้องต้น ก่อนปรึกษาหรือสอบถามเพิ่มเติมจากเภสัชกรประจำร้านโดยไม่ผ่านพนักงานขายหรือพีซีจากตราสินค้าต่างๆ โดยตัวเภสัชกรเองอาจจะต้องมีการผ่านการอบรมเพิ่มเติมหรือผ่านการทดสอบความรู้จากหน่วยงานที่เชี่ยวชาญด้านการแพทย์ทางเลือกที่น่าเชื่อถือก่อนที่จะแนะนำความรู้หรือข้อมูลที่ถูกต้องให้แก่ผู้เข้ามารับบริการที่ร้านยาได้ สร้างความเชื่อมั่นและมั่นใจในการเสนอทางเลือกและบริการทางสุขภาพให้แก่ผู้มารับบริการที่ร้านยาที่ส่วนใหญ่เป็นผู้บริโภคสมัยใหม่ที่แสวงหาความรู้ในการป้องกัน บำบัด ดูแลรักษาตัวเอง ต้องการมีส่วนร่วมแสดงความคิดเห็นและมีส่วนในการตัดสินใจเลือกวิธีหรือรูปแบบการรักษาที่จะเกิดขึ้นกับตัวเอง

ยังมีรายละเอียดของเรื่องนี้ที่อยากแบ่งปันอีกมาก แต่ ณ เวลานี้ก็ได้แต่ฝันในฐานะเภสัชกรที่แทบไม่ค่อยได้ทำงานในวิชาชีพแต่อยากเห็นการพัฒนาของระบบสุขภาพไทยที่เข้มแข็งขึ้นไปในอีกรูปแบบหนึ่ง

สุดท้ายก็ได้หาข้อมูลของการแพทย์ทางเลือกที่ได้ถูกจัดแบ่งไว้ตามตำรามาไว้เพื่อคนที่ได้มีโอกาสได้อ่านบทความนี้แล้วสนใจจะสามารถสืบค้นข้อมูลต่อไปได้ 

การจำแนกตามกลุ่มของการแพทย์ทางเลือก* หน่วยงานของ National Center of Complementary And Alternative Medicine (NCCAM) ของสหรัฐอเมริกา ได้จำแนกออกเป็น 5 กลุ่มดังนี้ เมื่อปี 2005
1. Alternative Medical Systems คือ การแพทย์ทางเลือกที่มีวิธีการตรวจรักษาวินิจฉัยและการบำบัดรักษาที่มีหลากหลายวิธีการ ทั้งด้านการให้ยา การใช้เครื่องมือมาช่วยในการบำบัดรักษาและหัตถการต่างๆ เช่น การแพทย์แผนโบราณของจีน (Traditional Chinese Medicine) การแพทย์แบบอายุรเวช ของอินเดีย เป็นต้น

2. Mind-Body Interventions คือ วิธีการบำบัดรักษาแบบใช้กายและใจ เช่น การใช้สมาธิบำบัด โยคะ ชี่กง เป็นต้น

3. Biologically Based Therapies คือวิธีการบำบัดรักษาโดยการใช้ สารชีวภาพ สารเคมีต่าง ๆ เช่น สมุนไพร วิตามิน Chelation Therapy , Ozone Therapy หรือแม้กระทั้งอาหารสุขภาพเป็นต้น

4. Manipulative and Body-Based Methods คือ วิธีการบำบัดรักษาโดยการใช้ หัตถการต่างๆ เช่น การนวด การดัด การจัดกระดูก Osteopathy ,Chiropractic เป็นต้น

5. Energy Therapies คือวิธีการบำบัดรักษา ที่ใช้ พลังงาน ในการบำบัดรักษา ที่สามารถวัดได้และไม่สามารถวัดได้ ในการบำบัดรักษา เช่น การสวดมนต์บำบัด พลังกายทิพย์ พลังจักรวาล เรกิ โยเร เป็นต้น

ที่มา *http://www.thaicam.go.th/