ทำกับข้าว-อย่าลืมล้างไข่กับผลไม้ [EN]

สำนักข่าว USA Today ตีพิมพ์เรื่อง 'Cantaloupes can be risky, depending on the skin'  = "แคนตาลูปเสี่ยงติดเชื้อที่ผิว", ผู้เขียนขอนำมาเล่าสู่กันฟังครับ

• [ cantaloup / cantaloupe ] > [ แค้น - ทา - โลพ ] > http://www.thefreedictionary.com/cantaloup > noun = แคนตาลูป; คำนี้มาจากภาษาอิตาลี เป็นชื่อหมู่บ้านในอิตาลี และทางใต้ของฝรั่งเศส
• [ skin ] > [ s - กิ้น; พยัญชนะ 's' ให้ออกเสียงสระอะสั้นๆ ] > http://www.thefreedictionary.com/skin > noun = เปลือก ผิวหนัง

เร็วๆ นี้มีการระบาดของเชื้อลิสทีเรีย (listeriosis) ผ่านผิวแคนตาลูปที่โคโลราโด สหรัฐฯ ทำให้คนตาย 15 ราย

.

เชื้อท้องเสียถึงช็อคที่ระบาดในสหรัฐฯ ส่วนใหญ่ระบาดผ่านฮอทดอก เนื้อ เนยแข็งชนิดอ่อน, ส่วนน้อยระบาดผ่านผักผลไม้ (produce) 

.

คนอเมริกันนิยมกินแคนตาลูปเป็นอาหารสุขภาพมื้อเช้า (คงจะคล้ายคนไทยอายุยืนที่ชอบกินกล้วย)

.

ศ. เดาก์ โพเวลล์ ผู้เชี่ยวชาญด้านความปลอดภัยอาหาร จากมหาวิทยาลัยแคนซัส สเตท กล่าวว่า แคนตาลูปเป็นผลไม้ที่มีเปลือกขรุขระ เป็นร่อง ทำให้เชื้อโรคเกาะติดหนึบได้ง่ายกว่าผลไม้ผิวเรียบ เช่น แตงโม ฯลฯ

.

แคนตาลูป 85% ในสหรัฐฯ ปลูกในทะเลทราย รัฐแคลิฟอร์เนียและอริโซนา ใช้ระบบน้ำหยด, โอกาสติดเชื้อ (อาจมาจากมูลสัตว์ ปุ๋ยมูลสัตว์) น้อยมากจนไม่จำเป็นต้องล้างก่อนขนส่ง

.

อีก 15% ปลูกทางใต้ ซึ่งฝนตกชุกหน่อย ทำให้มีโอกาสปนเปื้อนโคลนเลน ต้องล้างก่อนขนส่ง

.

แคนตาลูปเป็นพืชที่ไม่ชอบอากาศหนาวจัดในช่วงพฤศจิกายน-เมษายนของสหรัฐฯ, ช่วงนั้นจะนำเข้าจากเม็กซิโก และอเมริกากลางมากหน่อย

.

ลิสทีเรีย (listeria) เป็นเชื้อที่พบได้ ทั้งในฝุ่นละออง ดิน และสัตว์, เชื้อนี้สร้างเมือกเหนียวเคลือบเซลล์ (biofilms) เกาะติดหนึบกับเปลือกผลไม้ ทำให้ล้างออกได้ยาก

.

วิธีป้องกันท้องเสียจากอาหารวิธีหนึ่ง คือ การใช้ฟองน้ำล้างจานกับน้ำยาล้างจานเล็กน้อย ขัดถูที่ผิวไข่ เปลือกผลไม้ก่อนนำไปปรุงอาหาร ผ่านน้ำเปล่าซ้ำ เพื่อลดปริมาณเชื้อที่อาจปนเปื้อนมากับผิวนอกอาหาร

.

ท้องเสียในไทยส่วนหนึ่งมาจากเชื้อไวรัส ซึ่งเดิมทำให้เด็กเล็กเป็นลำไส้อักเสบ ร่างกายจะย่อยนมได้น้อยลงไปประมาณ 2 สัปดาห์ จึงมีคำแนะนำให้ลดนมลงครึ่งหนึ่ง เช่น เดิมเคยใช้นมผง 2 ช้อน อาจใช้นมผงช้อนเดียว ฯลฯ

.

ช่วงนี้ใช้น้ำเกลือแร่ (ผงเกลือแร่ ORS ละลายน้ำ), น้ำข้าว, นมถั่วเหลืองเสริมไปก่อนได้

.

ผู้ใหญ่ที่เป็นไวรัสลำไส้อักเสบควรลดนมสัก 1/2 โดยอาจเทนมกล่องลงแก้ว พับกล่องที่เหลือใส่ตู้เย็นไว้ อีก 4 ชั่วโมงค่อยดื่มส่วนที่เหลือได้ เพื่อลดท้องเสียให้น้อยลง

.

เรื่องที่น่ารู้ คือ ถ้ากินน้ำเกลือตั้งแต่ช่วงแรกที่ท้องเสียแล้ว... โอกาสขาดน้ำ เป็นลม ช็อค หรือเสียชีวิตจากท้องเสียจะลดลงไปได้มาก, ทว่า... เรายังพบคนไข้ช็อคจากท้องเสียในไทยได้บ่อย แสดงว่า น่าจะไม่ได้กินน้ำเกลือตั้งแต่แรก และกินน้ำให้บ่อยพอ-มากพอ

.

ไวรัสคงจะกลายพันธุ์ไปเรื่อยๆ ทำให้ผู้ใหญ่เป็นโรคนี้บ่อยขึ้น

.

ท้องเสียจากไวรัสลำไส้อักเสบ ป้องกันได้ด้วยการไม่อยู่ใกล้คนที่ไอ-จามในระยะ 2 เมตร, ไม่เข้าไปในห้องแอร์ที่อากาศถ่ายเทไม่ดี เช่น ไนท์คลับ ผับ บาร์ ฯลฯ, และล้างมือด้วยสบู่ก่อนกินอาหาร-ดื่มน้ำ-เข้าบ้าน, หลังเข้าห้องน้ำ-สัมผัสสัตว์-ของใช้ร่วมกัน เช่น คอมพิวเตอร์ ฯลฯ

.

เวลานักท่องเที่ยวท้องเสีย... มักจะโทษว่า อาหารไม่สะอาด, การล้างมือด้วยสบู่ให้บ่อยพอจึงมีส่วนช่วยชาติ ช่วยรักษาภาพพจน์ตลาดท่องเที่ยวไทย ลดวันหยุด-วันลาป่วย และทำให้ไทยแข่งขันกับนานาชาติได้ต่อไป

.

ถึงตรงนี้... ขอให้ท่านผู้อ่านมีสุขภาพดีไปนานๆ ครับ

.

> [ Twitter ]

• นพ.วัลลภ พรเรืองวงศ์ รพ.ห้างฉัตร ลำปาง. 4 ตุลาคม 2554. ยินดีให้ท่านนำบทความทั้งหมดไปใช้ได้ > CC: BY-NC-ND.
• ข้อมูลทั้งหมดเป็นไปเพื่อการส่งเสริมสุขภาพ ไม่ใช่วินิจฉัยหรือรักษาโรค; ท่านที่มีโรคประจำตัวหรือความเสี่ยงต่อโรคสูงจำเป็นต้องปรึกษาหมอที่ดูแลท่านก่อนนำข้อมูลไปใช้.