โลกเรามีทฤษฎีอธิบายเรื่องการหาวไว้หลายอย่าง เช่น หาวบอกเราว่า น่าจะพักผ่อนนอนหลับสักหน่อย ฯลฯ, และทฤษฎีใหม่ คือ หาวมีไว้เพื่อทำให้หัว (สมอง) เย็นลง
.
เครื่องยนต์ส่วนใหญ่ทำงานได้ดีที่สุดในช่วงอุณหภูมิหนึ่ง ซึ่งไม่ร้อนและไม่เย็นเกิน ทำให้ต้องอุ่นเครื่อง (สตาร์ทแล้วออกรถไปช้าๆ สักระยะหนึ่ง ทำให้อุณหภูมิถึงจุดเหมาะสมได้เร็วกว่าการสตาร์ทเครื่องอยู่เฉยๆ) และมีระบบหล่อเย็นกันร้อนเกิน
.
การหาวทำให้คนเราหายใจลึกขึ้น ระบายความร้อนได้มากขึ้น ทว่า... เรายังไม่รู้แน่ว่า ทำไมกิจกรรมหลายอย่าง เช่น การไอ การหาว ฯลฯ กระตุ้นให้คนรอบข้างทำตามๆ กันไปได้
.
การศึกษาในปี 2007/2550 พบว่า การให้คนดูวิดีโอที่มีคนหาวทำให้คนดูหาวตามได้ ทว่า... ถ้านำของเย็นไปประคบที่หัว (เช่น กระเป๋ายางใส่น้ำเย็น ผ้าชุบน้ำเย็น ถุงใส่เจลแช่เย็น (cold packs) ฯลฯ จะทำให้คนดูวิดีโอหยุดหาวได้
.
ตรงนี้อาจช่วยอธิบายได้ว่า ทำไมผ้าชุบน้ำเย็น กาแฟ เครื่องดื่มกระตุ้นกำลังที่เติมกาเฟอีนมักจะขายดีตามปั๊มพ์น้ำมัน คือ ทำให้การง่วงเหงาหาวนอนน้อยลง
.
การศึกษาหนึ่ง (ตีพิมพ์ใน Frontiers in Evolutionary) ทำการศึกษากลุ่มตัวอย่าง 160 คนพบว่า คนเรามักจะหาวบ่อยในฤดูหนาวมากกว่าฤดูร้อน
.
กลไกที่เป็นไปได้ คือ การหาวในหน้าหนาว (อากาศที่เย็นกว่า) ทำให้สมองเย็นลงได้ดีกว่าหน้าร้อน (อากาศที่ร้อนกว่า)
.
การศึกษาหนึ่งพบว่า คนเราจะหาวบ่อยขึ้นในบรรยากาศที่เย็นมากกว่าร้อน
.
ภาวะอดนอนทำให้ประสิทธิภาพสมองแย่ลง และยิ่งทำงานแย่ลง... จะยิ่งร้อนมากขึ้น ทำให้หาวบ่อยขึ้น
.
การศึกษาเหล่านี้เป็นการศึกษาแรกเริ่ม จำเป็นต้องรอการศึกษาเพิ่มเติม เพื่อสนับสนุนหรือคัดค้านต่อไป ทว่า... บอกเป็นนัยว่า การหาวเตือนว่า น่าจะพักผ่อน หรือพักการทำงานบ้าง อย่างน้อยระยะหนึ่ง
.
เรื่องนี้สำคัญมาก เพราะเรารู้ดีกว่า "ง่วงแล้วขับ" หรือ "เมาแล้วขับ" เพิ่มเสี่ยงอุบัติเหตุ ซึ่งอาจทำให้ไม่มีโอกาสหาวอีกต่อไป (ในชาตินี้)
.
ถึงตรงนี้... ขอให้ท่านผู้อ่านมีสุขภาพดีไปนานๆ ครับ
.
> [ Twitter ]
- นพ.วัลลภ พรเรืองวงศ์ รพ.ห้างฉัตร ลำปาง. 4 ตุลาคม 2554. ยินดีให้ท่านนำบทความทั้งหมดไปใช้ได้ > CC: BY-NC-ND.
- ข้อมูลทั้งหมดเป็นไปเพื่อการส่งเสริมสุขภาพ ไม่ใช่วินิจฉัยหรือรักษาโรค; ท่านที่มีโรคประจำตัวหรือความเสี่ยงต่อโรคสูงจำเป็นต้องปรึกษาหมอที่ดูแลท่านก่อนนำข้อมูลไปใช้.