เพลงไทยสากลที่มีชื่อบ่งชี้ทำนองไทยเดิม ตอนที่ ๔๐ เพลงไทยสากลที่มีชื่อบ่งชี้ทำนอง “ลาวเสี่ยงเทียน”


เพลงลาวเสี่ยงเทียนเป็นเพลงไทยเดิมที่นิยมนำทำนองมาดัดแปลงเป็นเพลงไทยสากลมากที่สุดทั้งอัตราจังหวะ ๒ ชั้น ทางหลัก ทางเปลี่ยน และอัตราจังหวะ ๓ ชั้น เท่าที่รวบรวมได้ มีเพลงลูกกรุงลูกทุ่งที่ดัดแปลงทำนองมาจากเพลงลาวเสี่ยงเทียนถึง ๒๗ เพลง เป็นเพลงที่ตั้งชื่อบ่งชี้ทำนอง “ลาวเสี่ยงเทียน” ๑๐ เพลง

 

เพลงลาวเสี่ยงเทียน (ไทยเดิม)

 

เพลงลาวเสี่ยงเทียนเดิมเป็นเพลงลูกบท (เพลงที่เล่นต่อท้ายเพลงแม่บท) เกิดขึ้นในระหว่างปลายรัชกาลที่ ๔ ถึงต้นรัชกาลที่ ๕ โดยมีครูเพลงซึ่งไม่ทราบชื่อเป็นผู้ประดิษฐ์ขึ้น แล้วนำมาเล่นต่อท้ายเพลงใหญ่ เป็นเพลงสำเนียงลาว (สำเนียงภาคเหนือ) อัตราจังหวะ ๒ ชั้น มี ๒ ท่อน ต่อมามีผู้ประดิษฐ์ทางร้องและใช้บทร้องที่ว่า “ข้าเจ้าสาวโคมเวียนเสี่ยงเทียนถวาย ขอน้อมกายก้มเกล้าเข้ามาหา”  ซึ่งเป็นที่นิยมของผู้ที่ได้ยินได้ฟัง ถึงกับนำไปเล่นกันอย่างแพร่หลาย และเรียกชื่อกันตามบทร้องว่า "ลาวเสี่ยงเทียน" เพลงนี้จึงมีชื่อ “ลาวเสี่ยงเทียน” มาตั้งแต่นั้น

 

เมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๖ หลวงประดิษฐ์ไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) ได้นำทำนองเพลงลาวเสี่ยงเทียนของเก่าซึ่งเป็นอัตรา ๒ ชั้น มาแต่งขึ้นเป็นอัตรา ๓ ชั้น ทั้งทำนองร้องและทำนองดนตรี โดยประดิษฐ์ทำนองให้มีสำเนียงเป็นลาวตามสำเนียงเดิม รวมทั้งได้แต่ง “ทางเปลี่ยน” ต่อมาได้แต่งเพิ่มเป็นเถา โดยแต่งทางเปลี่ยนขึ้นทั้ง ๒ ชั้นและชั้นเดียวด้วย เพลงลาวเสี่ยงเทียนเถา ของหลวงประดิษฐ์ไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) เป็นเพลงที่มีทำนองไพเราะน่าฟัง ได้รับความนิยมในวงการดนตรีไทยแพร่หลายมาก นอกจากเพลงลาวเสี่ยงเทียนทางของหลวงประดิษฐ์ไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) แล้ว ยังมีเพลงลาวเสี่ยงเทียนทางของครูวาดด้วยอีกทางหนึ่ง

 

ทำนองเพลงลาวเสี่ยงเทียน ๒ ชั้น

 

ท่อน ๑

----

----

-ลลล

-ด-ซ

---ฟ

--ม-

-ร-ช

-ลซซ

----

----

ดลลล

ซลดซ

---ฟ

--ม-

-ร-ซ

-ลซซ

-ลซม

-รมซ

--ดร

มรดล

-ด-ล

ซมซล

-ดรม

 -ร–ด

-ม-ร

-ดรม

--ดร

มรดล

-ด-ล

ซมซล

-ดรม

 -ร–ด

ท่อน ๒

----

----

ซลซม

ซรมซ

----

----

ซลซม

รมดร

----

----

ซลซม

ซรมซ

----

----

ซลซม

รมดร

-ม-ร

-ดรม

--ดร

มรดล

-ด-ล

ซมซล

-ดรม

 -ร–ด

-ม-ร

-ดรม

--ดร

มรดล

-ด-ล

ซมซล

-ดรม

 -ร–ด

 

 

ในส่วนของนาฎศิลป์นั้น ได้มีการนำเพลงลาวเสี่ยงเทียนไปประดิษฐ์ท่ารำเป็นฟ้อนลาวเสี่ยงเทียนอีกหลายแบบ

 

เพลงลาวเสี่ยงเทียนเป็นเพลงไทยเดิมที่นิยมนำทำนองมาดัดแปลงเป็นเพลงไทยสากลมากที่สุดทั้งอัตราจังหวะ ๒ ชั้น ทางหลัก ทางเปลี่ยน และอัตราจังหวะ ๓ ชั้น เท่าที่รวบรวมได้ มีเพลงลูกกรุงลูกทุ่งที่ดัดแปลงทำนองมาจากเพลงลาวเสี่ยงเทียนถึง ๒๗ เพลง

 

เพลงไทยสากลที่ดัดแปลงทำนองและตั้งชื่อบ่งชี้ทำนอง “ลาวเสี่ยงเทียน”  มี ๑๐ เพลง คือ (๑) เพลงลาวเสี่ยงเทียน (เพลงที่ ๑)  ขับร้องโดยพูลศรี เจริญพงษ์ (๒) เพลงลาวเสี่ยงเทียน (เพลงที่ ๒)  ขับร้องโดยดวงพร พงษ์ผาสุข (๓) เพลงเสี่ยงเทียน (เพลงที่ ๑) ขับร้องโดยมัณฑนา โมรากุล (๔) เพลงเสี่ยงเทียน (เพลงที่ ๒) ขับร้องโดยใจรัตน์ พิทักษ์เจริญ (๕) เพลงบุษบาเสี่ยงเทียน ขับร้องโดยวงจันทร์ ไพโรจน์ (๖) เพลงเสี่ยงเทียนเสี่ยงรัก (เพลงที่ ๑) ขับร้องโดยวินัย จุลละบุษปะ-ชวลี ช่วงวิทย์ (๗)  เพลงเสี่ยงเทียนเสี่ยงรัก (เพลงที่ ๒)  ขับร้องโดย ม.ร.ว.ถนัดศรี สวัสดิวัฒน์ (๘)  เพลงใต้แสงเทียน ของวงสุนทราภรณ์ (๙) เพลงลูกทุ่งเสี่ยงเทียน ขับร้องโดยชินกร ไกรลาศ และ (๑๐) เพลงสาวน้อยเสี่ยงเทียน ขับร้องโดยรุ่งฤดี แพ่งผ่องใส

 

(๑) เพลงลาวเสี่ยงเทียน (ไทยสากล เพลงที่ ๑)

 

เพลงลาวเสี่ยงเทียน (ไทยสากล เพลงที่ ๑) พูลศรี เจริญพงษ์แต่ง/ขับร้อง ดัดแปลงทำนองลาวเสี่ยงเทียน ๒ ชั้น มีเนื้อร้องดังนี้

 

“เพลินวิญญาหลับตาครั้งใดใยเฝ้าแต่ฝันเห็น ดังจะเป็นภาพเพียงนิทราพาให้ใฝ่ฝันถึง งามซาบซึ้งครวญคะนึงสวาท เหมือนใจจะขาดอยู่รอนรอน เผยอตาตื่นชะเง้อ ละเมอเผลอไปใจอ่อน โถไยจากจร อาวรณ์สะท้อนฤดี

พนมมือถือเทียนตั้งจิตพิษฐาน จงบันดาลให้รักในใจมั่นอย่าหมองศรี ตาหลับไว้ตรงแสงเทียนดวงนี้ ให้เป็นสักขีพยานข้า แม้เคยคู่สองเหมือนปองรักจริงดังว่า สมความปรารถนา ลืมตาให้พบเธอ

 

(ยังหาลิงค์ฟังไม่ได้ ต้องฟังจากเพลงต้นฉบับ)

 

(๒) เพลงลาวเสี่ยงเทียน (ไทยสากล เพลงที่ ๒)

 

เพลงลาวเสี่ยงเทียน (ไทยสากล เพลงที่ ๒) คำร้องโดย คุณหญิงชิ้น ศิลปบรรเลง ดัดแปลงทำนองลาวเสี่ยงเทียน ๒ ชั้น เป็นเพลงสำหรับให้นักเรียนประถมศึกษาร้อง ต่อมาดวงพร พงษ์ผาสุข นำไปร้องแบบลูกกรุง มีเนื้อร้องดังนี้

 

ธูปเทียนทองสองมือถือไว้ตั้งใจวันทา น้อมเคารพบูชาพระศาสดาของชาวพุทธ

พระปัญญาเลิศล้น ทรงค้นพบสัจธรรม พระการุณย์เลิศล้ำ ทรงน้อมนำสู่มนุษย์ พระองค์เลิศล้วนบริสุทธิ์สอนชนให้หลุดพ้นความทุกข์ทน"

 

 

(๓) เพลงเสี่ยงเทียน (ไทยสากล เพลงที่ ๑)

 

เพลงเสี่ยงเทียน (ไทยสากล เพลงที่ ๑) คำร้อง แก้ว อัจฉริยะกุล ทำนอง เอื้อ สุนทรสนาน ดัดแปลงทำนองลาวเสี่ยงเทียน ๒ ชั้น มีเนื้อร้องดังนี้

 

“อ้าองค์พุทธาปฏิมาข้าน้อมเศียร เทพประจำแสงเทียนฟังข้าเสี่ยงเทียนวันทา ด้วยกุศลผลกรรม ขอจงโปรดนำให้สมอุรา ขอความปรารถนาของข้า สมดังสัจจาที่มุ่งไว้

มาตรแม้นรักข้าชื่นชมสบสมสมาน เทียนจงโชติชัชวาลดังคำอธิษฐานทันใด ถ้าหากรักของข้า ถึงต้องอัปราสลายไป แสงเทียนสุกใสจงดับ ลับไปต่อหน้าบัดนี้เทอญ

 

 

(๔) เพลงเสี่ยงเทียน (ไทยสากล เพลงที่ ๒)

 

เพลงเสี่ยงเทียน (ไทยสากล เพลงที่ ๒) คำร้องโดย ลัดดา ศิลปบรรเลง ทำนองโดยประสิทธิ์ ศิลปบรรเลง ดัดแปลงทำนองเพลงลาวเสี่ยงเทียน ๓ ชั้นทางเปลี่ยน บรรเลงด้วยดนตรีสากลเป็นครั้งแรกให้กับคณะละครผกาวลี สำหรับการแสดงละครเรื่อง เจ้าราชบุตร (บทละครโดย อบ ไชยวสุ) เมื่อประมาณปี พ.ศ. ๒๔๙๒ ขับร้องโดยนักร้องชาย ต่อมามีบันทึกเสียงแบบซิมโฟนี่

 

 

(๕) เพลงบุษบาเสี่ยงเทียน

 

เพลงบุษบาเสี่ยงเทียน ประพันธ์คำร้องโดย ศักดิ์ เกิดศิริ ดัดแปลงทำนองลาวเสี่ยงเทียน ๒ ชั้น มีเนื้อร้องดังนี้

 

“เทียนจุดเวียนพระพุทธา ตัวข้าบุษบาขออธิษฐาน เทียนที่เวียนนมัสการบันดาลให้ หทัยสมปรารถนา ดลจิตอิเหนา ให้เขามารักข้า ขอองค์พระปฏิมา เมตตาช่วยคิดอุ้มชู ขอเทียนที่เวียนวน ดลฤทัยสิงสู่ ให้องค์ระเด่นเอ็นดู อย่าได้รู้คลายคลอน

อ้าองค์พระพุทธา ตัวข้าบุษบาขอกราบวิงวอน ข้าสวดมนต์ขอพระพรวิงวอนให้ หทัยระเด่นปรานี รักอย่าเคลือบแฝง ดังแสงเทียนริบหรี่ ขอองค์ระเด่นมนตรี โปรดมีจิตนึกเมตตา ขอเทียนที่เสี่ยงทาย ดลให้คนรักข้า รักเพียงแต่บุษบา ดั่งข้านี้ตั้งใจ

 

 

(๖) เพลงเสี่ยงเทียนเสี่ยงรัก (เพลงที่ ๑)

 

เพลงเสี่ยงเทียนเสี่ยงรัก (เพลงที่ ๑) คำร้อง สมศักดิ์ เทพานนท์ ทำนอง ธนิต ผลประเสริฐ เป็นเพลงคู่ ดัดแปลงจากเพลงลาวเสี่ยงเทียน ๒ ชั้นทางเปลี่ยน มีเนื้อร้องดังนี้  

 

“(ญ) จรดกรสองประณมเหมือนดอกบัว ไหว้วอนพระทั่วทิศถิ่นไกล โอ้คุณพุทธาจงได้ แจ้งในดวงใจของข้า โอ้ยามนี้ใครเหมือนดั่งเรา ถูกไฟร้อนเร่าเผาอุรา โอ้ไฟรักรุมกายข้า ยิ่งลามมาท่วมในหัวใจ ข้าคอยรักใครคนหนึ่ง โปรดให้สมภิรมย์รักใคร่ ไหว้วอนคุณพระเมตตา ชักนำให้เขามาให้รักมาชื่นหทัย

(ช) เจ้าเอย จะสมดังใจ รักจริงจริงหรือไร ข้านี้จะให้รักชื่นเชย

(ญ) โอ้คุณพระช่วยนำ ให้ความรักข้าเอย เสี่ยงรักชื่นเชย อกเอ๋ยสมใจ

(ช) โอ้นวลน้องเจ้าเอย ไหนเลยคร่ำครวญ หวนให้ใจหวน หวนครวญคร่ำคิดอะไร เผยคำสักนิด พี่จะคิดช่วยได้

(ญ) อย่าหวัง อย่าคิด

(ช) บอกสักนิดเถอะชื่นใจ

(ญ) ยากนักพี่เอย เผยคำให้ฟัง หวังใดที่หวัง หวังมาช่วยน้องทำไมพุทธาที่หวัง ได้ฟังหวังช่วยได้

(ช) อธิษฐานเรื่องรัก

(ญ) เรื่องรักไม่จริง

(ช) น้องรักเอย ถ้อยคำทั้งสิ้น พี่ได้ยินทุกสิ่ง

(ญ) ถ้าได้ยินก็จริง

(ช) สมใจได้จริง สิ่งสรรค์บันดาล

(ญ) สิ่งใดที่หวัง สมดังอธิษฐาน ไหนกันพี่

(ช) อยู่ใกล้ใกล้เธอนี้ รักเจ้ายิ่งชีวี อยู่เช่นนี้จนตาย”

 

 

(๗) เพลงเสี่ยงเทียนเสี่ยงรัก (เพลงที่ ๒)

 

เพลงเสี่ยงเทียนเสี่ยงรัก (เพลงที่ ๒) เดิมชื่อเพลงเสี่ยงเทียนคอยคู่ คำร้อง-ทำนองโดย สง่า อารัมภีร ทำนองลาวเสี่ยงเทียน ๓ ชั้น วินัย จุลละบุษปะ ขับร้อง ต่อมาเมื่อ ม.ร.ว.ถนัดศรี สวัสดิวัฒน์ ขับร้อง ได้เปลี่ยนชื่อเป็นเพลงเสี่ยงเทียนเสี่ยงรัก คำร้องเพิ่มเติมโดย แก้ว อัจฉริยะกุล ทำนองโดย สง่า อารัมภีร มีเนื้อร้องดังนี้

 

“ค่ำคืนฝืนเศร้า พี่คอยแต่เจ้าร้าวใจ รักเอ๋ยเคยใกล้ จากไปดวงใจระทม รักปองของพี่ ไม่มีให้พี่ชื่นชม อกพี่ต้องตรม รักเคยได้ชม ไม่สมดังปอง

จุดเทียนไหว้พระ พุทธาเสี่ยงรัก ชักพามาให้ หากเทียนสดใส รักคงสุขใจ ได้สมดังปอง แสงเทียนงามผ่องแต่พี่หมองใจ สองกรวอนไหว้ หัวใจจะขาดรอน

พี่คอย คอยเธอ อยู่เสมอทุกวัน รักไม่จริงดั่งฝัน รักไม่มั่นดั่งปองรักน้องปองมั่น ขวัญเคยใกล้ สุดที่ใจจะต้อง อกพี่กลับหมอง แสงเทียนสุกส่อง แต่น้องไม่มา

 

 

(๘) เพลงใต้แสงเทียน

 

เพลงใต้แสงเทียน เป็นเพลงคู่ของวงสุนทราภรณ์ คำร้อง สุรัฐ พุกกะเวส ทำนอง ธนิต ผลประเสริฐ ดัดแปลงทำนองลาวเสี่ยงเทียน ๓ ชั้น ขับร้องต้นฉบับโดย วินัย จุลละบุษปะ-ชวลี ช่วงวิทย์ มีเนื้อร้องดังนี้

 

“(ช) แจ่มจันทร์ขวัญพี่

(ญ) ค่ำคืนนี้ไม่มีโสมส่อง

(ช) ขอแสงเทียนที่ส่อง ส่องให้มองปรางทองของเจ้า

(ญ) ใต้เงาแสงเทียน อย่าวนเวียนเปลี่ยนใจเสียเล่า

(ช) รักคนเดียวเพียงเจ้า

(ญ) อย่ามาเย้าให้หลงวจี ดูซิแสงเทียนริบหรี่

(ช) ใจพี่ไม่หรี่เหมือนแสงเทียนหรอกเจ้า

(ญ) เสี่ยงประทีปเทียนชัย

(ช) รักพี่จะไม่เปลี่ยนไปใฝ่หลงนงเยาว์

(ญ) อย่าให้อายเขา แม้นรักอับเฉาจะเฝ้าร้าวใจ

(ช) หากเปลวเทียนดับลง รักพี่ไม่ดับกลับคงลุ่มหลงรักใคร่ แสงเทียนเป็นสื่อ

(ญ) ฮื้อ ไม่เบื่อบ้างหรือไร

(ช) หลงครวญชวนใคร่ ขวัญใจของพี่เอย

ญ.) ดึกลงฟากฟ้าพราว

(ช) มีแต่ดวงดาววับวาว ยังสวยไม่เท่าเจ้าเลย

(ญ) หวานคำพร่ำเฉลย

(ช) น้องเอยอย่าหมองอุรา โอ้ขวัญตาของพี่

(ญ) โธ่ดึกแล้วหนอ

(ช) ขอให้พี่เฝ้าพะนอ ไม่ขอแรมฤดี

(พร้อม) รื่นรมย์สุขศรี รักคงชื่นอย่างนี้ไม่มีร้างรา ใต้แสงเทียนนี่หนา สองเราเฝ้าบูชาเสน่หารักเอย”

 

 

(๙) เพลงลูกทุ่งเสี่ยงเทียน

 

เพลงลูกทุ่งเสี่ยงเทียน ประพันธ์โดย พยงค์ มุกดา ดัดแปลงทำนองลาวเสี่ยงเทียน ๒ ชั้น มีเนื้อร้องดังนี้

 

“ลูกจุดเทียนอธิษฐาน บนบานทวยเทพไท วอนคุณพระรัตนตรัย ฟังคำพร่ำไขขาน เทียนเล่มนี้คือชีวิต แม้นโชคโสภิต โปรดช่วงชัชวาล แม้ลูกโชคร้ายเพียงวายปราณ พระพายจงปาฏิหารย์ ดับเทียนลูกนั้นทันใด

พรหมบันดาลสวรรค์ลิขิต ในอดีตแห่งชีวิตลูกนี้ มีแต่ตรมขื่นขมทวี นานปีไม่มีแจ่มใส ลูกผิดหวังลูกพลั้งพลาด หมายใดมุ่งมาดกลับพลาดไป น้ำตาหยาดย้อยแต่น้อยจนใหญ่ มิมีผู้ใดเยื่อใยเวทนาการ

กลิ่นธูปควันเทียนที่ในกระถาง บัวน้อยที่วางหน้าพระประธาน ลูกสังเวยบวงสรวงอธิษฐาน นำเสียงบนบานไปสู่พระพรหม พระสร้างลูกไว้ในโลกกว้าง พบความอับปางแทบสิ้นลม เมื่อไรจักพ้นทางระทม พระหัตถ์แห่งพรหมโอบอุ้มลูกที

เทียนเสี่ยงทายประกายวับแวม ไม่แอร่มแจ่มหวนโหย ลมสงัดไม่มีพัดโชย โบยต้องให้หมองศรี กรรมแต่หลังยังไม่ลับ แสงเทียนไม่ดับแต่ริบหรี่ แสงเทียนอยู่ยั้งหวังยังมี ขอรอโชคดีสักวันคงมา

 

 

(๑๐) เพลงสาวน้อยเสี่ยงเทียน

 

เพลงสาวน้อยเสี่ยงเทียน ประพันธ์โดย พยงค์ มุกดา ดัดแปลงทำนองลาวเสี่ยงเทียน ๒ ชั้น เพลงนี้เป็นเพลงเดียวกันกับเพลงลูกทุ่งเสี่ยงเทียน แต่ตั้งชื่อใหม่ให้เหมาะกับเป็นเพลงลูกกรุงที่ผู้หญิงร้อง มีเนื้อร้องดังนี้

 

“ลูกจุดเทียนอธิษฐาน บนบานทวยเทพไท วอนคุณพระรัตนตรัย ฟังคำพร่ำไขขาน เทียนเล่มนี้คือชีวิต แม้โชคโสภิต โปรดช่วงชัชวาลย์ แม้นลูกโชคร้ายเพียงวายปราณ พระพายจงปาฏิหารย์ ดับเทียนลูกนั้นทันใด

พรหมบันดาลสวรรค์ลิขิต ในอตีตแห่งชีวิตลูกนี้ มีแต่ตรมขื่นขมทวี นานปีไม่มีแจ่มใส ลูกผิดหวังลูกพลั้งพลาด หมายใดมุ่งมาดกลับพลาดไป น้ำตาหยาดย้อยแต่น้อยจนใหญ่ มิมีผู้ใดเยื่อใยเวทนาการ

กลิ่นธูปควันเทียนที่ในกระถาง บัวน้อยที่วางหน้าพระประธาน ลูกสังเวยบวงสรวงอธิษฐาน นำเสียงบนบานไปสู่พระพรหม พระสร้างลูกไว้ในโลกกว้าง พบความอับปางแทบสิ้นลม เมื่อไรจักพ้นทางระทม พระหัตถ์แห่งพรหมโอบอุ้มลูกที

เทียนเสี่ยงทายประกายวับแวม ไม่แอร่มแจ่มหวนโหย ลมสงัดไม่มีพัดโบย โชยต้องให้หมองศรี กรรมแต่หลังยังไม่ลับ แสงเทียนไม่ดับแต่ริบหรี่ แสงเทียนอยู่ยั้งหวังยังมี ขอรอโชคดีสักวันคงมา

 

 

วิพล นาคพันธ์

๑๗ กันยายน ๒๕๕๔

หมายเลขบันทึก: 461070เขียนเมื่อ 17 กันยายน 2011 19:59 น. ()แก้ไขเมื่อ 26 มิถุนายน 2012 20:47 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (0)

ไม่มีความเห็น

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท