การส่งเสริมสุขภาพในเด็ก กับการพัฒนาชุมชน ที่โรงเรียนบ้านหนองเหล็ก จ.อุดรธานี
การส่งเสริมสุขภาพในเด็ก กับการพัฒนาชุมชน ที่โรงเรียนบ้านหนองเหล็ก จ.อุดรธานี
“ขอบคุณ ขอบคุณ ที่แม่ครัวเมตตาการุณ ทำอาหารให้รับประทาน พวกเราซาบซึ้งน้ำใจ ต่อแต่นี้ไปจะตั้งใจเรียน ทำความดีตอบแทน ขอบพระคุณค่ะ/ครับ” เสร็จสรรพก็รับถาดอาหารไปตามปริมาณที่เหมาะควรของแต่ละคน...คงเดาได้นะครับว่าน่าจะเป็นเหตุการณ์ในโรงอาหารของเด็กน้อย เสียงเจื้อยแจ้วน่ารักๆ พร้อมท่าทางพนมมือที่แสนน่าประทับใจเพื่อขอบคุณแม่ครัวของเด็กๆ ที่ทำอาหารให้พวกเขาอิ่มท้องและมีพลังพร้อมที่จะเรียนรู้ในครึ่งบ่ายวันนี้
นี่เป็นกิจวัตรนิสัยที่ครูช่วยปลูกฝังให้เด็กๆ ที่โรงเรียนบ้านหนองเหล็ก จ.อุดรธานี ได้ประพฤติจนเป็นนิสัย ให้เกิดการนอบน้อม รู้ในบุญคุณ และเน้นการทำความดีตอบแทน หลักฐานเชิงประจักษ์ที่พบเห็นมากกว่านี้ในคราที่ชาวคณะโรซ่าแซบไปเยี่ยมเยือนคือ เด็กๆ ช่วยกันทำความสะอาดโรงเรียน แบบไม่ผักชีโรยหน้า ด้วยการเก็บกวาดนั่นนิด ตรงโน่นหน่อย ไม่ได้ทำแบบเอาเป็นเอาตาย แต่ทำละเล็กละน้อย และช่วยกันทำโดยไม่ต้องแบ่งเวร หรือแบ่งเขตทำ ซึ่งการไม่แบ่งส่วนมากมักจะเกิดพื้นที่สุญญากาศ ไม่มีคนทำ แต่ที่นี่กระจายตัวคนละเล็กละน้อยแต่ครอบคลุม...จะเรียกว่าจิตอาสาได้หรือไม่?
ที่นี่ผมอยากจะเรียกกว่า “โรงเรียนปลอดถัง” แนวคิดเช่นนี้ “ครู” เริ่มต้นแน่นอน แต่ผลที่ปรากฎต่อมาคือ เด็กๆ ได้คิดตาม (คิดแบบพิจารณา) และลงมือทำด้วยความเข้าใจและตั้งใจ ... แนวคิดที่ว่า ถ้าไม่มีถังขยะ ก็คงไม่มีที่ให้ทิ้งขยะ ฉะนั้นขยะที่มีในมือของใครก็ตามในโรงเรียน ต้องไปหาที่ทิ้งที่อื่น และลามปามหรือเลยเถิดไปเป็นนิสัยว่า จะไม่มีขยะหรือไม่สร้างขยะ (ถ้าไม่จำเป็น..ก็คงต้องมีบ้างนะ) และเสริมแรงนิสัยดีๆ ของการไม่สร้างขยะ และไม่ทิ้งขยะเรี่ยราดนั้นด้วยการ “ไม่มีร้านค้าขายขนมให้ดาษดื่นเกินจำเป็น” จะก็เพียงร้านเดียวในโรงอาหาร และมีถังขยะเพียงจุดเดียวในโรงเรียนรองรับเอาไว้ ผลลัพธ์ของโรงเรียนปลอดถังคือ โรงเรียนสะอาดมากกกกกกกกก...และการไม่มีร้านค้าขนม น้ำอัดลม น้ำหวาน ก็เป็นการช่วยให้ปิดช่องทางทำลายสุขภาพลงไปได้อีกจุดหนึ่ง..ได้ประโยชน์สองต่อเช่นนี้ ชาญฉลาดสุดๆ นะครับผมว่า
ผอ.สำราญ วรรณกุล เล่าให้ฟังอย่างภาคภูมิใจว่าปรากฏการณ์นี้ไม่ใช่เพิ่งเกิด แต่เกิดมาเป็นสิบกว่าปีแล้ว...ผมเริ่มเงยหน้าเล็กน้อย เหลือกตามองเพดาน และเริ่มคิดเลขในใจว่า สิบกว่าปีที่แล้ว เด็ก ป.๖ อายุประมาณ ๑๒ ขวบ บวกไปอีกสิบกว่าปี (คิดๆๆๆๆ *& %^) #$%” เครียดพอสมควรครับ) …. คำตอบคือ อย่างน้อยเด็กรุ่นนั้นก็ต้องมีอายุไม่ต่ำกว่า ๒๐ ปีแล้วนะตอนนี้ ก็ถือว่าวัยรุ่นและเป็นกำลังสำคัญของชุมชนได้แล้ว...คำถามหรือข้อสังเกตของผม ผุดขึ้นทันทีว่า “แล้วสังคมที่ได้สมาชิกสังคมที่มีจิตอาสาในการทำงานส่วนรวม คนที่มีจิตใจรักษาความสะอาด และมีสุขภาพที่ดีอันเนื่องจากรู้จักประมาณตนในการกินอาหารและเลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ จากการอบรมสอนสั่ง และทำตามอย่างเข้าใจรู้แก่นแท้ของการกระทำ..จะเป็นสังคมที่น่าอยู่เพียงใด”
การฟูมฟักนิสัยใจคอ รวมถึงการดูแลสุขภาพ เริ่มได้จากโรงเรียน จากนั้นจะส่งผลถึงตัวเด็กในอนาคตและสังคมของพื้นถิ่นนั้นในอนาคตเช่นกัน.. “สำคัญที่ชุมชนนั้นๆ จะไม่มีนโยบายหรือข้อกำหนดของชุมชน ในการต่อยอดรักษาความดีงามที่ติดตัวเด็กจากโรงเรียนออกไปนี่สิ” คำกล่าวของ ผอ.ที่แสดงความห่วงใยในภาพรวมของชุมชน
“ครูจะทำหมดนี่เลยหรือครับ โดยเฉพาะอันนี้” ผมไถ่ถามครูหลังจากอ่านเอกสารโครงการที่จะขับเคลื่อนการส่งเสริมสุขภาพของเด็กให้ดีขึ้นกว่าเก่า ซึ่งก็มีเยอะครับ เยอะจริงๆ ท่านที่ได้ติดตามอ่านการเยี่ยมยามโรงเรียนต่างๆ มาบ้างแล้ว คงทราบว่ากิจกรรมโดยทั่วไปมีอะไรบ้าง ทั้งแนวประชาสัมพันธ์ บอกกล่าว ประกวด..แต่ที่ผมถามว่า “โดยเฉพาะอันนี้” นั่นก็คือการส่งเสริมให้มีกิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้เกี่ยวกับการรับประทานอาหารและการส่งเสริมสุขภาพของเด็กๆ ในทั้งชั้นเรียนและเวลาทั่วไปในขณะอยู่โรงเรียน ซึ่งครูนิตยา รีรมย์ ขยายความให้ฟังว่า ต้องการให้เด็กๆ ได้แลกเปลี่ยนความคิดเห็นกับครู และกับเพื่อนเด็กๆ ด้วยกัน ให้เกิดเป็นนิสัยหรือวัฒนธรรมการเรียนรู้ร่วมกัน...
นี่เท่ากับมอบของขวัญล้ำค่าให้กับเด็กๆ และสังคมเลยนะครับ ทั้งทีมกัปตันสุขภาพทั้ง ๕ (น้องกอล์ฟ ไอดิน มะปราง ครีม โอแมน ซึ่งเป็นกลุ่มเด็กแกนนำสุขภาพ) และเด็กต่างๆ ในโรงเรียน ได้รับโอกาส ได้รับมอบพื้นที่ทางความคิดและการสร้างทำ ให้ได้เติบโตทั้งความคิดและวัตรปฏิบัติที่งดงาม เด็กที่มีคุณภาพเช่นนี้จบออกไปและเติบโตเป็นพลเมืองของถิ่นฐานตนเอง...ในอนาคตที่ไม่ไกลเกินฝันถึง การพัฒนาด้านต่างๆ ในสังคม ก็คงไม่ยากเย็นดังเช่นวันวานเป็นแน่...ขอปรบมือให้ดังๆ ครับ
ก่อนขึ้นรถออกจากโรงเรียนแห่งนี้ ก็พูดจาส่งแรงใจแรงเชียร์ให้กับครูทุกท่านและเด็กๆ ทีมกัปตันสุขภาพ...และแม้ว่าจะไม่ได้ร่วมกินข้าวด้วยกันกับครูและเด็ก แต่ก็อิ่มครับ อิ่มกับเรื่องราวต่างๆ ที่ได้ยินและพบเห็นเอง พร้อมกับถ้อยคำประโยคที่ทำให้นอกจากอิ่มแล้ว ก็ยังมีอาการสะอึกตามมาด้วย นั่นคือ “ครูที่นี่ทำงานกันจริงจัง เป็นงานที่ต้องทำกันอยู่แล้ว จะไม่มีคำว่าเป็นภาระหรอกครับ หากเมื่อไรที่เราเกิดความรู้สึกว่าเป็นภาระขึ้นมา นั่นแสดงว่าเราไม่ได้เตรียมการหรือวางแผน” ผอ.กล่าวทิ้งท้ายแบบยิ้มๆ ให้พวกเราได้รู้สึกสะท้อนและมองกลับมาหาตนเองว่าเป็นเช่นนั้นหรือไม่....
สะอึกไปตลอดทางเลยครับ!
ธนะภูมิ ชาญประไพ
อุดรธานี / ๒ ก.ย. ๒๕๕๔ (ลงบันทึกวันที่ ๔ ก.ย. ๒๕๕๔)
การเข้าเยี่ยมครั้งที่ ๑ ตามโครงการ "โฮมฮักลูกหลายโภชนาการดี" สนับสนุนสู่โรงเรียนส่งเสริมสุขภาพ ปี ๒๕๕๔" ระหว่างวันที่ ๒๘ ส.ค. ๕๔ - ๒ ก.ย. ๕๔
สนับสนุนโดย บริษัทไฮคิว อุตสาหกรรม จำกัด ร่วมกับ สำนักโภชนาการ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข
ความเห็น (5)
สวัสดีครับ...
การไปเยี่ยมโรงเรียนได้บทเรียนที่ดี บางครั้งดูเหมือนไม่มีอะไร เเต่ลึกลงไป ก็มีเรื่องดีๆให้เราได้เรียนรู้
โห...เอารูปหนูมาลงเน็ตด้วยหรอคะ
กอล์ฟ มะปราง ครีม โอแมน....บอกว่าคิดถึงพวกพี่ๆทีมงานโรซ่าพาแซบ
(รวมหนูด้วยนะคะ..อิอิ)
ธนะภูมิ ชาญประไพ
สวัสดีจ้าหนูไอดิน หนูไอดินและเพื่อนๆ กัปตันสุขภาพ เป็นอย่างไรกันบ้างจ๊ะ
อรุณสวัสดิ์ค่ะ ...ท่านอ. แฮปปี้
ชื่นยามเช้ากับกล้วยไม้ดิน และแคทรียาสวย ๆ นะคะ..^_^