หมู่บ้านของผม3 (ประวัติบ้านแพะ3)

การเรียนรู้ประวัติศาสตร์หมู่บ้านจะช่วยให้เราเข้าใจอดีต ปัจจุบันและอนาคตของหมู่บ้านได้ดี

18/06/2554

             ประเพณีเกี่ยวกับการตาย(ต่อ)

            นอกจากนี้  ประเพณีเกี่ยวกับการตาย  ยังมีการประกอบพิธีเคารพศพ ขอขมาศพ อาบน้ำศพแต่งตัวศพ ก่อนจะนำศพลงจากบ้านไปป่าช้ายังได้นิมนต์พระ 4 รูป มาทำพิธีสูตรถอน 4 มุมของโลง ก่อนเคลื่อนย้าย และก่อนจะนำศพออกจากบ้านปู่จารย์จะทำพิธีตัดสายสัมพันธ์ของผัวเมีย ไม่ให้มีความผูกพันกันอีกต่อไปด้วย  พอถึงป่าช้าคนที่รออยู่ก่อนแล้วจะลุกขึ้นยืนรับศพที่เดินผ่านเข้ามาในบริเวณนั้นและที่ป่าช้านี้ตอนเผาจะมีการให้ญาติตักน้ำมนต์ไปทำการดับไฟด้วย  โดยมีคติว่าศพนั้นจะได้ไม่ร้อนเมื่อถูกเผา   แต่เดิมมานั้นเป็นการปรามไม่ให้ไฟลุกมากจนเกินไป  ทุกวันเผาในเมรุก็เลยกลายเป็นธรรมเนียมไป   อีกอย่างหนึ่งที่แตกต่างก็คือ ชาวบ้านแพะแต่เดิมมานั้นจะไม่นิยมเก็บกระดูกผู้ตายมาไว้ในบ้านหรือนำไปบรรจุอัฐิธาตุไว้ที่วัด  ปัจจุบันเริ่มมีการเก็บกระดูกหรืออัฐิของผู้ตายไปบรรจุไว้ที่วัดกันมากขึ้นตามธรรมเนียมแบบภาคกลาง

1.7  การศึกษา

            การศึกษาของประชากรส่วนใหญ่ในเขตหมู่ที่  7 มีสถานศึกษาหลัก ๆ อยู่ 2 แห่ง คือ ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก 1 แห่ง บริการการศึกษาในระดับเด็กเล็กก่อนอนุบาล  และโรงเรียนบ้านแพะ (ใหม่) อีก  1 แห่ง  บริการการศึกษาในระดับอนุบาล ประถมศึกษาและมัธยมศึกษาตอนต้น (ขยายโอกาส) ชาวบ้านส่วนใหญ่จบการศึกษาในระดับที่แตกต่างกัน      

            ภูมิปัญญาชาวบ้านและเทคโนโลยีท้องถิ่น

            บ้านแพะถือได้ว่าเป็นหมู่บ้านที่ใหญ่มาก สามารถขยายได้ถึง 5 หมู่บ้าน มีประชากรจำนวนมาก และมีผู้ทรงความรู้ที่ถือได้ว่าเป็นภูมิปัญญาของท้องถิ่นอยู่หลายสาขา บางคนบางท่านได้เสียชีวิตไปพร้อมกับความรู้ที่ไม่ได้รับการถ่ายทอดให้กับลูกหลาน ซึ่งเป็นที่น่าเสียดายอย่างมาก  ผู้เขียนขอนำเอารายชื่อผู้ที่เป็นภูมิปัญญาชาวบ้านและเทคโนโลยีท้องถิ่นที่ยังมีชีวิตอยู่ (ปี 2552) มาแสดงไว้ในที่นี้ ดังต่อไปนี้

1.  นายหลิน      จำเดิม             อายุ  63 ปี     บ้านเลขที่  157     หมู่ที่  7 ต.บ่อทอง

                                                เชี่ยวชาญด้านการเกษตร/ ดนตรีพื้นเมือง (ร้องซอ)

2.  นายทอน       ประเพณี        อายุ  72  ปี   บ้านเลขที่   166/1  หมู่ที่ 7  ต.บ่อทอง

                                                เชี่ยวชาญด้านการเกษตร (ไร่ นา)

3.  นายเด่น        รองคำภีร์        อายุ  60 ปี    บ้านเลขที่   43/3     หมู่ที่ 7  ต.บ่อทอง

                                                เชี่ยวชาญด้านการเกษตร (อ้อย)

4.  นายเลื่อน      กระสัน           อายุ  63 ปี    บ้านเลขที่   102/8   หมู่ที่ 14  ต.บ่อทอง

                                                เชี่ยวชาญด้านการเพาะปลูก (ไร่ นา)

5.  นายบุญ        ชะมาย           อายุ  70 ปี   บ้านเลขที่   154/2    หมู่ที่ 14 ต.บ่อทอง

                                                เชี่ยวชาญด้านการทำไร่นาสวนผสม

6.  นายกี่           ชมเชย            อายุ  54 ปี    บ้านเลขที่   9     หมู่ที่ 7  ต.บ่อทอง

                                                เชี่ยวชาญด้านการตีมีด เข่นมีดพร้า

7.  อาจารย์จอน    อ่วมสั้น        อายุ  68 ปี   บ้านเลขที่   187/3   หมู่ที่ 7  ต.บ่อทอง

                                                เชี่ยวชาญด้านการทำไร่นาสวนผสม

                                               (แหล่งเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง,เป็นศูนย์ศึกษาดูงาน

                                                ของหน่วยงาน ราชการต่าง ๆ)

8.  นายสวน       ฟั่นบ้านไร่       อายุ  53 ปี   บ้านเลขที่   94/6     หมู่ที่ 15   ต.บ่อทอง

                                                เชี่ยวชาญด้านการจักสาน (สุ่มไก่)

9.  นายวิเชียร   ชาลีลวง          อายุ 66 ปี   บ้านเลขที่  17/4    หมู่ที่  7   ต.บ่อทอง

                                                เชี่ยวชาญด้านการทำอุตสาหกรรมครัวเรือน 

                                                (เลี้ยงจิ้งหรีดพันธุ์สะดิ้ง กบ และปลาดุก)

10.  นางรุ่งรวี     ธานี                อายุ  42 ปี   บ้านเลขที่   97/1      หมู่ที่ 7  ต.บ่อทอง

                                                เชี่ยวชาญด้านการตัดเย็บเสื้อผ้า/งานหัตถกรรม

                                                (ตุ๊กตาจากวัสดุธรรมชาติ)

11.  นายเย็น      กอบรูป           อายุ  63   ปี  บ้านเลขที่  101/5   หมู่ที่  15  ต.บ่อทอง

                                                เชี่ยวชาญด้านการตัดเย็บเสื้อผ้า

12.  นายทรง      ขมขวาน        อายุ  77 ปี   บ้านเลขที่   164      หมู่ที่  7  ต.บ่อทอง

                                                เชี่ยวชาญด้านหมอเป่าพื้นบ้าน(สุนัขกัด,มะเฮ็ง,

                                                ผู้ทำพิธีเลี้ยงปู่ปากพาน)

13.  นายพรึก     ภูบิน               อายุ  72 ปี   บ้านเลขที่   22/2    หมู่ที่  7  ต.บ่อทอง

                                                เชี่ยวชาญด้านดนตรีไทยพื้นเมือง (ซึง)

14.  นายแสน     รวมคม           อายุ  77 ปี    บ้านเลขที่   151      หมู่ที่ 15  ต.บ่อทอง

                                                เชี่ยวชาญด้านดนตรีไทยพื้นเมือง (ซึง)

15.  นายถม   ข้างโต(เสียชีวิต) อายุ  65 ปี    บ้านเลขที่   168/1   หมู่ที่  7  ต.บ่อทอง

                                                เชี่ยวชาญด้านดนตรีพื้นเมือง (ตีกลองบูชา / ซึง)

16. นายรอด      ปิ่นทอง           อายุ  66 ปี   บ้านเลขที่   216/1    หมู่ที่ 7  ต.บ่อทอง

                                                เชี่ยวชาญด้านดนตรีพื้นเมือง (ซึง)

17.  นางลำไย    สวนสอน        อายุ  61 ปี    บ้านเลขที่   79/2     หมู่ที่ 15  ต.บ่อทอง

                                                เชี่ยวชาญด้านยาหม้อ

18.  นายนา       ซวงไซ           อายุ  60 ปี    บ้านเลขที่   57/4     หมู่ที่  15  ต.บ่อทอง

                                                เชี่ยวชาญด้านภาษาล้านนา/ปู่จ๋ารย์

19.  นายถนัด     ดังดี               อายุ   74  ปี    บ้านเลขที่   239    หมู่ที่  7  ต.บ่อทอง

                                                เชี่ยวชาญด้านภาษาล้านนา/ปู่จ๋ารย์

20. นายสมจิตร  เศวตสุจริตกุล    อายุ  54  ปี   บ้านเลขที่   33/2    หมู่ที่  7  ต.บ่อทอง

                                                เชี่ยวชาญด้านภาษาล้านนา พิธีกรงานบุญ

21. นางทองสุก  เรียงประพัฒน์    อายุ  61 ปี    บ้านเลขที่  97/1      หมู่ที่  7  ต.บ่อทอง

                                                เชี่ยวชาญด้านการสานเปลนอน/ทำหมอนฟักทอง

22. นางมะลิ      ชะมาย            อายุ  61 ปี     บ้านเลขที่  100      หมู่ที่  14  ต.บ่อทอง

                                                เชี่ยวชาญด้านการถนอมอาหาร (หมูส้ม,จิ๊นส้ม)

23.  นางอยู่       ฝักฝ่าย           อายุ  72  ปี    บ้านเลขที่ 60        หมู่ที่  15  ต.บ่อทอง

                                               เชี่ยวชาญด้านการถนอมอาหาร (น้ำปู)

             ยังไม่มีหน่วยงานหรือองค์กรใดเข้ามาจัดทำเนียบหรือให้ความสำคัญกับบุคลากรที่เป็นภูมิปัญญาชาวบ้านดังกล่าว  นำเอาองค์ความรู้ไปใช้ให้เกิดประโยชน์  เป็นที่น่าเสียดายภูมิปัญญาผู้ที่เสียชีวิตไปหลายท่าน เท่าที่ผมเคยได้เห็นและรับฟังมา เช่น หมอเวทย์  หมอเป่ารักษางูกัด  จิตรกรผู้วาดภาพทางศาสนา  ผู้ทำดินปืน(แก๊ป) ช่างแกะสลักไม้  ช่างตีมีด ช่างสานเครื่องใช้ เป็นต้น 

["พี่หนาน"]

ปรับแก้ประวัติแล้ว แต่ระบบไม่สามารถปรับแก้ตัวหนังสือให้ได้งองูสองตัวเลย