1.หลักการและเหตุผล
สืบเนื่องจากการลงพื้นที่เพื่อสำรวจสถานการณ์ด้านสาธารณสุข และการรับรองตัวบุคคลโดยการจดทะเบียนการเกิด ในพื้นที่อำเภอแม่สอด และอำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก ภายใต้ความร่วมมือระหว่างคณะอนุกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติด้านสิทธิและสถานะบุคคลของผู้ไร้สัญชาติ ไทยพลัดถิ่น ผู้อพยพ และชนพื้นเมือง สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ, คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร, โรงพยาบาลอุ้มผาง จังหวัดตาก และสถาบันวิจัยและพัฒนาเพื่อเฝ้าระวังสภาวะไร้รัฐ เมื่อวันที่ 3-5 กันยายน 2553 พบว่าอำเภออุ้มผางเป็นพื้นที่สูงและเป็นอำเภอชายแดนซึ่งมีอาณาเขตติดต่อกับประเทศพม่า ซึ่งเป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้ประชากรในพื้นที่มีความหลากหลายทางชาติพันธุ์และประชากรส่วนหนึ่งยังประสบปัญหาสถานะบุคคลตามกฎหมาย จากการลงพื้นที่และจากฐานข้อมูลผู้ป่วยของโรงพยาบาลอุ้มผาง(พ.ศ.2553) ปรากฏว่าประชาการในอำเภอนี้มีทั้งคนที่ไร้เอกสารพิสูจน์ทราบตัวบุคคล (คนไร้รัฐ) คนที่โดยข้อเท็จจริงแล้วมีสัญชาติไทยแต่ยังไม่ได้รับการรับรองโดยรัฐไทยว่าเป็นผู้มีสัญชาติไทย คนที่โดยข้อเท็จจริงแล้วมีสัญชาติไทยแต่ได้รับการบันทึกในทะเบียนราษฎรไทยว่าเป็นคนต่างด้าว และคนต่างด้าวที่ได้รับบันทึกในทะเบียนราษฎรไทยแล้วแต่ยังไร้สัญชาติ (คนไร้สัญชาติ) ซึ่งส่งผลกระทบต่อการเข้าถึงสิทธิขั้นพื้นฐานด้านต่างๆอย่างมีประสิทธิภาพ รวมถึงอาจถูกปฏิเสธสิทธิ
ในขณะเดียวกันการปรากฏตัวของผู้มีปัญหาสถานะบุคคลได้ถูกตั้งข้อสังเกตด้วยว่าอาจเป็นเงื่อนไขที่ส่งผลกระทบต่อความมั่นคงของประเทศ
อย่างไรก็ดี ในแง่ของการดำเนินการเพื่อแก้ไขปัญหาดังกล่าวแล้ว มีความจำเป็นต้องคำนึงถึงหลักกฎหมาย หลักสิทธิมนุษยชนด้วยเช่นกัน เพื่อให้การจัดการประชากรผ่านการจัดการปัญหาสถานะบุคคลและสิทธิในพื้นที่อำเภออุ้มผาง จังหวัดตากเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ เคารพหลักกฎหมาย หลักสิทธิมนุษยชนและมีความสมดุลกับหลักความมั่นคง ทางคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร ตระหนักถึงบทบาทของภาควิชาการในการมีส่วนร่วมกับภาคส่วนต่างๆ เพื่อสนับสนุนการแก้ไขปัญหาของสังคมไทย จึงร่วมกับคณะอนุกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติด้านสิทธิและสถานะบุคคลของผู้ไร้สัญชาติ ไทยพลัดถิ่น ผู้อพยพ และชนพื้นเมือง สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ, โรงพยาบาลอุ้มผาง จังหวัดตาก, สถาบันวิจัยและพัฒนาเพื่อเฝ้าระวังสภาวะไร้รัฐ เพื่อพัฒนาโครงการขยายองค์ความรู้และเครือข่ายเพื่อการจัดการประชากรที่มีปัญหาสถานะบุคคลและสิทธิในพื้นที่อำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก (ระยะที่ 1) เพื่อดำเนินการสำรวจสถานการณ์ข้อเท็จจริงด้านสถานะบุคคลและสิทธิในพื้นที่ดังกล่าว โดยได้ดำเนินกิจกรรมอบรมความรู้ในการใช้แบบสอบถามเพื่อเก็บข้อเท็จจริงแก่คณะทำงานในพื้นที่ระหว่างวันที่ 7-8 ธันวาคม 2553 ที่ผ่านมา ซึ่งนำมาสู่การพัฒนาแบบสอบถามในการเก็บข้อเท็จจริง และการนำนิสิตคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร ลงพื้นที่เพื่อสำรวจสถานการณ์ข้อเท็จจริงเพิ่มเติม อันจะนำไปสู่การพัฒนาแผนงานและกิจกรรมเพื่อเสนอแนะแนวทางการจัดการปัญหาที่สอดคล้องกับความต้องการของประชากรในพื้นที่ต่อไป
ผู้รับผิดชอบโครงการ
2.วัตถุประสงค์
2.1 เพื่อดำเนินการสำรวจสถานการณ์ข้อเท็จจริง/ปัญหาด้านสถานะบุคคลและสิทธิของประชากรในพื้นที่อำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก
2.2 เพื่อดำเนินการจำแนกสถานการณ์ปัญหา และการกำหนดกลุ่มประชากรที่มีปัญหาด้านสถานะบุคคลและสิทธิ เพื่อการจัดการปัญหาประชากรที่มีปัญหาสถานะบุคคลและสิทธิต่อไป
2.3 เพื่อพัฒนาฐานข้อมูลประชากรที่มีปัญหาสถานะบุคคล อันนำไปสู่การสนับสนุนการจัดการปัญหาประชากรที่มีปัญหาสถานะบุคคลและสิทธิต่อไป
2.4 เพื่อพัฒนาเครือข่ายจากภาคส่วนต่างๆ เพื่อการมีส่วนร่วมในการจัดการประชากรที่มีปัญหาด้านสถานะบุคคลและสิทธิต่อไป
2.5 เพื่อเป็นพื้นที่ศึกษาเพื่อการเรียนรู้และพัฒนาศักยภาพของนักศึกษา คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร รวมถึงการมีส่วนร่วมของสถาบันการศึกษาต่อสภาพปัญหาของสังคมไทย
3. วิธีการดำเนินงาน
โครงการขยายองค์ความรู้และเครือข่ายเพื่อการจัดการประชากรที่มีปัญหาสถานะบุคคลและสิทธิในพื้นที่อำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก (ระยะที่ 1) ประกอบไปด้วยกิจกรรมย่อย 4 กิจกรรมย่อย คือ
3.1 กิจกรรมที่ 1 อบรมองค์ความรู้และวิธีการใช้เครื่องมือ (แบบสอบถาม) เพื่อการสำรวจสถานการณ์ข้อเท็จจริง/สภาพปัญหาด้านสถานะบุคคลและสิทธิของประชากรในพื้นที่อำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก
ได้แก่ การจัดอบรมองค์ความรู้และวิธีการใช้เครื่องมือ (แบบสอบถาม)เพื่อการสำรวจสถานการณ์ข้อเท็จจริง/สภาพปัญหาด้านสถานะบุคคลและสิทธิของประชากรในพื้นที่อำเภออุ้มผาง จังหวัดตากให้แก่คณะทำงาน 3 ชุด อันประกอบไปด้วย คือ 1) คณะทำงานในคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร 2)คณะทำงานของโรงพยาบาลอุ้มผาง จังหวัดตาก และ3) คณะทำงานซึ่งเป็นนิสิต คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร
1) เพื่อพัฒนาคณะทำงานให้มีความรู้ความเข้าใจต่อหลักการ กฎหมายและนโยบายที่เกี่ยวข้อง และวิธีการในการจำแนกประชากรที่มีปัญหาสถานะบุคคลและสิทธิ
2) คณะทำงานสามารถใช้เครื่องมือเพื่อการสำรวจสถานการณ์ปัญหาได้อย่างมีประสิทธิภาพ
3) เป็นจุดเริ่มต้นของการพัฒนาฐานข้อมูลเพื่อการจัดการประชากรที่มีปัญหาสถานะบุคคลและสิทธิ
1) กำหนดหลักสูตรการอบรมสำหรับ 1 วัน
2) อบรม 3 ครั้ง
ครั้งที่ 1 อบรมคณะทำงานคณะนิติศาสตร์ อบรมภายในเดือนธันวาคม 2553
ครั้งที่ 2 อบรมคณะทำงานโรงพยาบาลอุ้มผางและอาสาสมัครในพื้นที่ วันที่ 7 ธันวาคม 2553
ครั้งที่ 3 อบรมคณะนิสิตคณะนิติศาสตร์ ประมาณเดือนกุมภาพันธ์ 2554
1) คณะทำงานชุดต่างๆ มีความรู้ความเข้าใจต่อหลักการ กฎหมายและนโยบายที่เกี่ยวข้อง และวิธีการในการจำแนกประชากรที่มีปัญหาสถานะบุคคลและสิทธิ
2) คณะทำงาน มีความรู้ความเข้าใจในการใช้เครื่องมือเพื่อการสำรวจสถานการณ์ปัญหาได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- การอบรมคณะทำงานชุดที่ 1 รับผิดชอบโดย อ.กิติวรญา รัตนมณี คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร และอนุกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติด้านสิทธิและสถานะบุคคลของผู้ไร้สัญชาติ ไทยพลัดถิ่น ผู้อพยพ และชนพื้นเมือง สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ
- การดำเนินการอบรมให้แก่คณะทำงานชุดที่ 2 รับผิดชอบโดย อ.กิติวรญา รัตนมณี และคุณจันทราภา จินดาทอง โรงพยาบาลอุ้มผาง จังหวัดตาก
- การดำเนินการอบรมให้แก่คณะทำงานชุดที่ 3 รับผิดชอบโดย อ.ฉัตรพร หาระบุตร อ.กิติวรญา รัตนมณี และคุณจันทราภา จินดาทอง โรงพยาบาลอุ้มผาง จังหวัดตาก
- คณะอนุกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติด้านสิทธิและสถานะบุคคลของผู้ไร้สัญชาติ ไทยพลัดถิ่น ผู้อพยพ และชนพื้นเมือง สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ
- โรงพยาบาลอุ้มผาง จังหวัดตาก
- สถาบันวิจัยและพัฒนาเพื่อเฝ้าระวังสภาวะไร้รัฐ (SWIT)
- หน่วยงานอื่นๆในพื้นที่อำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก
3.2 กิจกรรมที่ 2 การสำรวจสถานการณ์ข้อเท็จจริงด้านสถานะบุคคลและสิทธิของประชากรในพื้นที่ศึกษา : อำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก
ได้แก่ การลงพื้นที่อำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก ของคณะทำงานชุดต่างๆ เพื่อดำเนินการสำรวจสถานการณ์ข้อเท็จจริงด้านสถานะบุคคลและสิทธิของประชากร โดยใช้เครื่องมือ คือแบบสอบถาม
1) เพื่อศึกษาสถานการณ์ข้อเท็จจริงด้านสถานะบุคคลและสิทธิในพื้นที่ศึกษา
2) เพื่อนำไปสู่การจำแนกสถานการณ์ปัญหา และกลุ่มประชากรที่มีปัญหาสถานะบุคคลและสิทธิ
3) เพื่อนำไปสู่การพัฒนาฐานข้อมูลเพื่อการจัดการประชากรที่มีปัญหาสถานะบุคคลและสิทธิฯ
4) เพื่อพัฒนาและเสริมสร้างความเข้มแข็งให้กับเครือข่ายการจัดการประชากรที่มีปัญหาสถานะบุคคลและสิทธิฯ
5) เพื่อเผยแพร่การดำเนินกิจกรรมและผลการดำเนินกิจกรรม รวมถึงข้อค้นพบแก่สาธารณะ
คณะทำงานลงพื้นที่อำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก เพื่อดำเนินการสำรวจสถานการณ์ข้อเท็จจริงด้านสถานะบุคคลและสิทธิของประชากร โดยใช้เครื่องมือ คือแบบสอบถาม แบ่งเป็นการลงพื้นที่ จำนวน 3 ครั้ง
1) สำรวจสถานการณ์ข้อเท็จจริงฯ ครั้งที่ 1 โดยคณะทำงานคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร ร่วมกับคณะทำงานของโรงพยาบาลอุ้มผาง ในวันที่ 8 ธันวาคม 2553
พื้นที่เป้าหมาย:
- หมู่ที่ 1,4,5, 7ตำบลโมโกร พื้นที่ภายใต้การดูแลของสถานีอนามัยโมโกร และ
- หมู่ที่ 1,2,3 ตำบลหนองหลวง พื้นที่ภายใต้การดูแลของสถานีอนามัยบ้านหนองหลวง
2) สำรวจสถานการณ์ข้อเท็จจริงฯ ครั้งที่ 2 โดยคณะทำงานของโรงพยาบาลอุ้มผาง ในช่วงระยะเวลาเดือนธันวาคม 2553-กุมภาพันธ์ 2554
พื้นที่เป้าหมาย:
- หมู่ที่ 1,4,5, 7ตำบลโมโกร พื้นที่ภายใต้การดูแลของสถานีอนามัยโมโกร และ
- หมู่ที่ 1,2,3 ตำบลหนองหลวง พื้นที่ภายใต้การดูแลของสถานีอนามัยบ้านหนองหลวง
3) สำรวจสถานการณ์ข้อเท็จจริงฯ ครั้งที่ 3 โดยคณะนิสิต ภายใต้การดูแลของคณะทำงาน คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร ร่วมกับคณะทำงานของโรงพยาบาลอุ้มผาง ในช่วงปิดภาคฤดูร้อน (6-12 มีนาคม 2554) ดูกำหนดการ
พื้นที่เป้าหมาย: ตำบลหนองหลวง อำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก
4) เผยแพร่การดำเนินกิจกรรมและผลการดำเนินกิจกรรม รวมถึงข้อค้นพบแก่สาธารณะ
1) ทราบถึงสถานการณ์ข้อเท็จจริงด้านสถานะบุคคลและสิทธิในพื้นที่ศึกษา
2) เกิดข้อมูลเพื่อการกำหนดแนวทางการแก้ไขปัญหา
3) นำไปสู่การพัฒนาฐานข้อมูลประชากรที่มีปัญหาสถานะบุคคลและสิทธิ
4) เสริมสร้างความเข้มแข็งทางวิชาการและเสริมสร้างคุณธรรม จริยธรรมให้แก่นิสิต คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร
5) เกิดการเผยแพร่ข้อค้นพบเพื่อสื่อสารกับสาธารณะ
- การสำรวจสถานการณ์ข้อเท็จจริงครั้งที่ 1 รับผิดชอบโดย (1) อ.กิติวรญา รัตนมณี (2)อ.ดรุณี ไพศาลพาณิชย์กุล อาจารย์ประจำคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร และอนุกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติด้านสิทธิและสถานะบุคคลของผู้ไร้สัญชาติ ไทยพลัดถิ่น ผู้อพยพ และชนพื้นเมือง สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (3) คุณจันทราภา จินดาทอง โรงพยาบาลอุ้มผาง
- การสำรวจสถานการณ์ข้อเท็จจริงครั้งที่ 2 รับผิดชอบโดย คุณจันทราภา จินดาทอง โรงพยาบาลอุ้มผาง จังหวัดตาก
- การสำรวจสถานการณ์ข้อเท็จจริงครั้งที่ 2 รับผิดชอบโดย (1)อ.ฉัตราพร หาระบุตร คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร และ (2)อ.กิติวรญา รัตนมณี คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร และอนุกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติด้านสิทธิและสถานะบุคคลของผู้ไร้สัญชาติฯ (6-12 มีนาคม 2554) ดูกำหนดการ
- คณะอนุกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติด้านสิทธิและสถานะบุคคลของผู้ไร้สัญชาติ ไทยพลัดถิ่น ผู้อพยพ และชนพื้นเมือง สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ
- โรงพยาบาลอุ้มผาง จังหวัดตาก
- สถาบันวิจัยและพัฒนาเพื่อเฝ้าระวังสภาวะไร้รัฐ (SWIT)
- หน่วยงานอื่นๆในพื้นที่อำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก
3.3 กิจกรรมที่ 3 การจัดการปัญหาด้านสถานะบุคคลและสิทธิ
ได้แก่ การดำเนินงานเพื่อการจำแนกกลุ่มคนเจ้าของปัญหา และการกำหนดวิธีการเพื่อการจัดการปัญหาดังกล่าว โดยคณะทำงานคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร ร่วมกับคณะทำงานของโรงพยาบาลอุ้มผาง
1) เพื่อจำแนกกลุ่มคนเจ้าของปัญหา และกำหนดวิธีการจัดการปัญหาด้านสถานะบุคคลและสิทธิ
2) เกิดรายงานสถานการณ์ข้อเท็จจริงของประชากรที่มีปัญหาสถานะบุคคลและสิทธิในพื้นที่ศึกษา
3) เพื่อนำไปสู่การพัฒนางานวิจัยเพื่อการจัดการประชากรที่มีปัญหาด้านสถานะบุคคลและสิทธิในพื้นที่อุ้มผาง จังหวัดตาก
1) ตรวจสอบแบบสอบถาม และทำการจำแนกกลุ่มเจ้าของปัญหา
2) สังเคราะห์ วิเคราะห์ข้อเท็จจริง และกำหนดวิธีการและตัวบุคคลเพื่อจัดการปัญหาฯ
3) ดำเนินการแก้ไขปัญหาฯ
4) บันทึกเพื่อรายงานสถานการณ์ข้อเท็จจริงของประชากรที่มีปัญหาสถานะบุคคลและสิทธิในพื้นที่ศึกษา
5) เผยแพร่การดำเนินกิจกรรมและผลการดำเนินกิจกรรม รวมถึงข้อค้นพบแก่สาธารณะ
- นับจากลงพื้นที่ในเดือนธันวาคม 2553 – พฤษภาคม 2554
1) สามารถจำแนกกลุ่มคนเจ้าของปัญหา
2) สามารถกำหนดวิธีการและตัวบุคคลเพื่อการจัดการปัญหาฯ
3) เกิดรายงานสถานการณ์ข้อเท็จจริงของประชากรที่มีปัญหาสถานะบุคคลและสิทธิในพื้นที่ศึกษา
4) นำไปสู่การพัฒนางานวิจัยเพื่อการจัดการประชากรที่มีปัญหาด้านสถานะบุคคลและสิทธิในพื้นที่อุ้มผาง จังหวัดตาก
5) เกิดการเผยแพร่ข้อค้นพบเพื่อสื่อสารกับสาธารณะ
- อ.ดรุณี ไพศาลพาณิชย์กุล อาจารย์ประจำคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร และอนุกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติด้านสิทธิและสถานะบุคคลของผู้ไร้สัญชาติฯ
- อ.กิติวรญา รัตนมณี อาจารย์ประจำคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร
- คุณจันทราภา จินดาทอง โรงพยาบาลอุ้มผาง จังหวัดตาก
- คณะอนุกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติด้านสิทธิและสถานะบุคคลของผู้ไร้สัญชาติ ไทยพลัดถิ่น ผู้อพยพ และชนพื้นเมือง สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ
- โรงพยาบาลอุ้มผาง จังหวัดตาก
- สถาบันวิจัยและพัฒนาเพื่อเฝ้าระวังสภาวะไร้รัฐ (SWIT)
- หน่วยงานอื่นๆในพื้นที่อำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก
3.4 กิจกรรมย่อยที่ 4 การพัฒนาฐานข้อมูลประชากรที่มีปัญหาสถานะบุคคและสิทธิในพื้นที่อำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก
ในระยะแรกจะเป็นการรวบรวมแบบสอบถาม และพัฒนาฐานข้อมูลออนไลน์
รับผิดชอบโดย คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร
ไม่มีความเห็น