ภาษาเมืองล้านนาวันละคำตอน "คึ "
โอ้..อี่นายเหย(ตัว..ย..สะกด)..ฮ่างหยังมาคึ แท้ว่า...?
ผ่อลอก้ะ...พี่อ้ายคนนี้ฮ่าง คึ เลางามดี...
มาพู้นแล้วอี่นายฮ่าง คึ ....... ถ้าอยู่จ้าดเมิน.....
หากท่านได้ไปเที่ยวเมืองล้านนา มักจะได้ยินคำแปลกๆหู เช่นคำว่า " คึ " ฟังแล้วมันแปลว่าอะไรกันหนอ แปลกดีแท้ ?
คำว่าคึ ในภาษาล้านนา หมายถึงคำยกย่องเยินยอผู้ที่มีหุ่นดี รูปร่างสง่างาม หรือบางครั้งอาจบอกเป็นความหมายในการจัดงานพิธีต่างๆ ที่จัดได้เป็นอย่างดี สมเกียรติและเกิดความภูมิใจแก่ผู้พบเห็น เช่นว่า เขาจัดงานนี้ได้คึดีแท้ๆ....
บ่อยครั้งอาจใช้ในทางพูดกระทบกระเทียบหยอกล้อกันเล่นๆ.....
นางสีมอยนัดหมายกับอี่นายคำเอ้ยไปเที่ยวงานปอยหลวง(งานวัด)แห่งหนึ่งพอถึงเวลานัดหมาย นางสีมอยแต่งตัวคอยท่าตั้งนานกว่าอี่นายคำเอ้ยจะมา..พออี่นายคำเอ้ยมานางสีมอยก็จะพูดทีเล่นทีจริงว่า...อ้อฮ่อย อี่นายฮ่างคึ....มัวแต่งตั๋วอยู่เป๋นเมินละน่อ....
ชายคนหนึ่งเดินผ่านบรรดาแม่ญิง(หญิงสาว)ทำให้บรรดาสาวๆต้องมองตาติดและอุทานออกมาว่า....โอ้โฮฮ่างคึขนาด....(โอ้โฮรูปร่างดีจริงๆ) อาจมีเสียงกรี๊ดเป็นของแถม ทำเอาเจ้าตัวอ้ายหนุ่มเดินขาขวิดสะดุดขาตนเองปั๊กขะมำ(หัวคะมำ) หมดความ คึไปเลย....
บางครั้งการที่จะให้ตนเองคึ ต้องมีการแต่งหย้อง คือการแต่งตัวให้สง่างาม ดูแล้วน่าเกรงขาม แต่ไม่ใช่น่าสะพรึงกลัว ผู้คนที่เห็นก็จะบอกว่า วันนี้ แต่งหย้องคึแท้ๆเนอเฮา....
เจ้าตัวที่ทำคึก็จะอดภูมิใจในจนเองไม่ได้ อาจยิ้มน้อยยิ้มใหญ่ออกหน้า หรือหากไม่กล้ายิ้มออกหน้าก็จะยิ้มอยู่ในใจคนเดียว เผลอๆเวลากลับถึงบ้านต้องไปแยงคิง(ส่องกระจกเงา)ดูหุ่นตนเองว่า มันคึจริงหรือไม่หนอ......ที่เขาพูดกระทบหูเรามา.....
แต่หากมีคำว่า "ลึ" ตาม คำว่า คึ....ละก้อ มีความหายตรงกันข้ามเทียวนาครับ...นั่นคือคำว่า คึลึ.....
คำว่า.... ลึ.. มันหมายถึงสีดำ..ด๊ำดำ.....ที่เรียกกันว่า ดำคึลึ นั่นไงครับ..ผ่อ(ดู)อยังไงๆ..มันก็ตึงบ่งาม..มันตึงบ่สวยเสี้ยงที่เนอหมู่เฮา...
ขอให้ทำตัวเป็นคน คึ ก็พอเน้อ อย่าไปถึงคำว่า คึลึ....เลย
ความเห็น (9)
สวัสดีค่ะ น้องคน คึ มาล่ะเน้อลุงหนาน อิอิ จุ้บ่ดาย บ่คึ บ่งาม ตามความหมายเน้อเจ้า มาเห็นบันทึกนี้ก็อยากให้เด็กๆได้นำไปพูดต่อไปเนอะ งั้นกลัวว่าจะหายไป
อืม บ้านผ๋ม บ่อได้อู้จะอี้ครับ
ถ้าว่า แต่งตั๋วคึ อันนี้ หันตวย
แต่ว่า ฮ่างคึ อันนี้ บ่อค่อยจะได้ยิน
ถ้าว่า แต่งตั๋ว คึ น่าจะแปลว่า แต่งตั๋วหรูหรา สง่า มากกว่าแปลว่างาม
หรือว่า นั่งรถเก๋งมา หยังมาคึแต้ว่า
สวัสดีครับคุณรินดาและคุณIP..ครับ
ยินดีครับที่เข้ามาแว่อ่าน ความหมาย "คึ "มีหลากหลายต๋ามบริบทของคำอู้ครับ...งามก็ได้..หรูหราก็ใช่...เป๋นสง่าก็แม่นครับ มันขึ้นอยุ่กับบริบทของคนอู้...ครับ..
ยินดีจ้าดนักที่หมู่เฮาช่วยกั๋นสืบสานคำบ่ะเก่าครับ....
ด้วยความปรารถนาดีจากลุงหนาน...พรหมมา
สวัสดีค่ะลุงหนาน อ่านบันทึกของลุงแล้วได้ความรู้เกี่ยวกับภาษาคนเมืองมากขึ้น อยากเป็นคนคึ ก็พอเนาะ ไม่เอาคึลึ น่ากลัว ฮิฮิ..
สัวัสดีครับคุณต้นส้มแสนรัก...
ยินดีครับที่เข้ามาแว่อ่าน...ขอให้เป็นคนคึเน้อ.....งามดี..สง่างามแต๊ๆครับ...
ด้วยความปรารถนาดีจากลุงหนาน..พรหมมา
คนบ่าเดี่ยวนี้ โชคดีนักหนา อู้ม่วนดีกา จ๋า"คึ"ว่าอั้น
ถ้าโดนถากถาง น้องนางคนนั้น ปามานลูกหน้อย งามล้ำ
พ่อมันมีไหน ไผไผถามซั้น บ่ฮู้ตอบอั้น สันใด
พาราจาวบ้าน สะซ้ำสาใจ๋ ต่างเอิ้นออกไป ว่า"คึก่ะนั่น"
ว่า"คึก่ะนั่น"
กำขีดเส้นใต้ ใคร่ถามอาจ๋ารย์ บ่ใช่กงการ ส่อสารกล่าวแกล้ง
วลีนี้นั้น บอกชั้นสาวแสง วจีสำแดง... คำคึ..
บ่งบอกยี่ห้อ บ่ใช่ว่าคึ เป๋นดีอวดอ้าง ทางดี
คึ..ใบ้..น้อ พ่อมันบ่หมี สลิดบ่ดี อย่างอี้ก็เหมี้ยง
อย่างอี้ก็เหมี้ยง
สวัสดีครูสนั่นครับ...
กว่าจะปิ๊กมาอ่านก็เลยเวลามาเมินนาน..ขอสุมาเน้อเจ้า....
อันว่าคึ..ที่ถามมาอยากจะให้ความเห็นว่าเป็นคำ ถากถางซ้ำเติมผู้หญิงที่เกิดการหลงผิดจนท้องขึ้นมา.....ที่จริงควรให้อภัยแก่เธอเพราะอาจถูกหลอก ไม่รู้เท่าทันเล่ห์ชาย...
ด้วยความปรารถนาดีจากลุงหนาน......พรหมมา
คึขนาดเนาะ....
ปุดโธะ ..หยังมาดำคึลึ
ครูดาหลาปอจะลืม...บ่าเดี่ยวบ่ค่อยได้ยินกำอู้ตี้ถึงใจ๋อย่างอี้
หมายถึงความสนิทสนมคุ้นเคยกันตวยเนาะเจ้า ตี้จะอู้กั๋นได้อย่างถึงอารมณ์จาวบ่าเก่า
ขอบคุณเจ้า
ไหว้สาครูดาหลาครับ.....
กว่าจะปิ๊กมาอ่านก็เลยเวลามาเกือบเดือน...
ขอบคุณที่เข้ามามีส่วนร่วมและให้กำลังใจครับ....
ด้วยความปรารถนาดีจาลุงหนาน......พรหมมา