โพชฌงค์ 7 กับการจัดการความรู้
สวัสดีค่ะ....
โพชฌงค์ หมายถึง องค์แห่งการตรัสรู้ หรือหลักธรรมที่เป็นองค์ประกอบของ การตรัสรู้ มีอยู่ 7 ประการ ได้แก่ สติ ธัมมวิจยะ วิริยะ ปีติ ปัสสัทธิ สมาธิ และอุเบกขา สติเป็นตัวดึงจิตมากำกับไว้กับอารมณ์หรือสิ่งที่ต้องการ กล่าวคือ เวลาทำอะไรก็ให้จิตระลึกถึงสิ่งนั้นรวมทั้งอดีตที่ผ่านมาแล้วด้วย ธรรมวิจยะ หมายถึง การวิจัยธรรม เป็นการค้นหาธรรมะจากสิ่งที่เราพบเห็นด้วยการใช้ปัญญาไตร่ตรองเลือกธรรมะมาใช้ ให้เกิดประโยชน์ วิริยะ คือ ความเพียรเป็นความเข้มแข็งของจิตใจที่จะเผชิญกับอุปสรรค ความยากลำบากในการกระทำสิ่งต่าง ๆ ให้ประสบผลสำเร็จ ปีติ คือ ความอิ่มใจ ซาบซึ้ง ปลาบปลื้ม ดื่มด่ำในใจทำให้ร่างการผ่องใสไปด้วย ปัสสัทธิ หมายถึง การผ่อนคลาย สงบเย็น ไม่รุ่มร้อน ไม่เคร่งเครียด เป็นการผ่อนคลายทั้งร่างกายและจิตใจ การเจริญธรรมะด้วยการผ่อนคลายเป็นสิ่งที่ดีมาก สมาธิ คือ การตั้งจิตให้มั่นหรือแน่วแน่อยู่กับ สิ่งนั้น จะทำให้จิตใจมีพลังมาก ทำงานใดก็ประสบผลสำเร็จ สมาธิกับสติเกี่ยวข้องกัน เพราะสติเป็นตัวดึงจิตให้อยู่กับสิ่งใดสิ่งหนึ่ง พอดึงจิตให้อยู่กับที่ได้แล้วกจะเกิดสมาธิตามมา ดังนั้น การฝึกสมาธิจำเป็นต้องอาศัยสติเป็นเครื่องมือ อุเบกขา คือ การวางเฉย เมื่อได้เห็นหรือรับรู้อะไรก็วางเฉย เป็นความเงียบสงบของจิต เป็นการวางเฉยอย่างรู้เท่าทัน ใจที่มีอุเบกขาจะเป็นกลาง หลักธรรมะหรือองค์ธรรมทั้ง 7 ประการทำงานร่วมกันอย่างครบถ้วนบริบูรณ์ เป็นองค์รวมหนึ่งเดียว จึงเรียกว่าเป็นโพชฌงค์ ที่ทำให้เกิด การตรัสรู้นั่นเอง
ความเห็น (5)
สาธุ สาธุ สาธุ ขออนุโมทนาบุญในธรรม ที่คุณจีระพา ได้ขยายความโพชฌงค์ ๗ ไว้ ณ ที่นี้ด้วย อนึ่ง อยากจะให้ข้อคิดเห็นอย่างหนึ่งว่า โพชฌงค์มี ๒ ลักษณะ คือ ๑ โพชฌงค์ ในสภาวะกำลังเรียนรู้เพื่อการตรัสรู้ อีก ๑ คือ โพชฌงค์ ในสภาวธรรมที่รู้แจ้งแล้ว หรือ เมื่อได้ตรัสรู้ หรือรู้ธรรมแล้ว)
นมัสการพระคุณเจ้า ขอบพระคุณเจ้าค่ะ ยิ่งเราได้ศึกษาธรรมะ เหมือนชีวิตเรามีความสุขเพิ่มขึ้น แสดงว่าขณะที่เรากำลังศึกษาธรรมะหรือเรียนรู้สิ่งใด ๆ ก็ตาม เราก็นำหลักโพชฌงค์มาใช้อยู่แล้ว เพราะเรากำลังเรียนรู้เพื่อที่จะให้เกิดการเรียนรู้
สวัสดีค่ะ พี่จีระพา บันทึกนี้อ่านแล้วได้ความรู้มาก ขอบคุณที่นำความรู้มาแบ่งปันค่ะ
wasana_srimas
สวัสดีค่ะ พี่จีระภา ที่แบ่งปันความรู้และความเข้าใจความหมายของ โพชฌงค์ ๗ จะนำไปปฏิบัติค่ะ
ขอบคุณสำหรับทุกกำลังใจค่ะ