การรับรู้

การรู้สึกกับการรับรู้

• เมื่อเราเกิดความรู้สึกจากการสัมผัส จะมีการรับรู้คู่กันไปด้วย
• เมื่อเราสัมผัสสิ่งที่เราเคยพบมาก่อน เราจะทราบความหมายของมันคู่กันไปด้วย
• ถ้าเราพบสิ่งเร้าซึ่งเราไม่เคยรู้จัก ไม่เคยมีประสบการณ์ ไม่เคยเรียนรู้มาก่อน เราก็จะบอกไม่ได้ว่าสิ่งที่รับสัมผัสนั้นคืออะไร

การรับรู้ (Perception)

• แปลความหมายของสิ่งเร้าที่เข้ามาสัมผัส โดยอาศัยการเรียนรู้หรือประสบการณ์เดิม
• เมื่ออวัยวะรับสัมผัสจากสิ่งเร้าแล้วส่งไปที่สมอง สมองจะเกิดการคิด การเข้าใจ เกิดการรับรู้ สมองจึงส่งคำสั่งไปยังอวัยวะมอเตอร์ให้แสดงปฏิกิริยาตอบสนอง

 

กลไกของการรับรู้

1. เกิดจากทั้งสิ่งเร้าภายนอกและภายในอินทรีย์
2. มีอิทธิพลต่อพฤติกรรม อวัยวะรับสัมผัส (Sensory organ)
3. เชื่อมอวัยวะรับสัมผัสกับเขตแดนการรับสัมผัสต่าง ๆ ที่สมอง และส่งผ่านประสาทมอเตอร์ (Motor nerve) ไปสู่อวัยวะมอเตอร์ (Motor organ)

 

ปัจจัยกำหนดการรับรู้
1. ลักษณะของผู้รับรู้

• ด้านกายภาพ หมายถึง อวัยวะสัมผัส เช่น หู ตา จมูก และอวัยวะสัมผัสอื่น ๆ ปกติหรือไม่ สมบูรณ์เพียงใด
• ขอบเขตความสามารถโดยธรรมชาติในการรับรู้ของคน
• การเปลี่ยนแปลงความเข้มหรือขนาดของสิ่งเร้าเพื่อให้บุคคลสามารถรับรู้ได้ เรียกว่า The differential threshold

2 ด้านจิตวิทยา

• ความรู้เดิม และประสบการณ์ (Experience) ของแต่ละบุคคล
• ความต้องการ ความปรารถนา (need) หรือแรงขับ
• สภาพของจิตใจหรือภาวะของอารมณ์
• เจตคติ
• อิทธิพลของสังคม (Social Factor) สภาพความเป็นอยู่ของสังคม และลักษณะของวัฒนธรรม
• ความตั้งใจ (Attention) ที่จะรับรู้ และความสนใจสิ่งต่าง ๆ ที่อยู่รอบ ๆ ตัว
• ความสนุกสนานเพลิดเพลิน
• แรงจูงใจ (Motivation)
• การให้คุณค่า (Value)
• ความดึงดูดในทางสังคม
• สติปัญญา
• การคาดหวัง ( Expectancy )

ลักษณะของสิ่งเร้า
1. สิ่งเร้าภายนอกที่ดึงดูดความสนใจและความตั้งใจ

• ขนาดความเข้มข้นหรือความหนักเบาของสิ่งเร้า
• ความเปลี่ยนแปลงหรือความเคลื่อนไหวของสิ่งเร้า
• การกระทำซ้ำ ๆ ของสิ่งเร้า
• ความกว้างขวางหรือขนาดของสิ่งเร้า
• ความแปลกใหม่
• ความคงทน จะรับสัมผัสได้ถ้าสิ่งเร้านั้นเร้าอยู่คงนานพอควร
• ระยะทาง
• ลักษณะการตัดกัน (Contrast) ของสิ่งเร้า ภาพ (Figure) ควรให้สีเด่นขึ้นจากพื้น (Ground)
• สีมีประสิทธิภาพในการดึงดูสายตาได้ต่างกัน

การจัดลักษณะหมวดหมู่ของวัตถุที่เป็นสิ่งเร้า

• กฎแห่งความคล้ายคลึง (the law of Similarity)
• กฎแห่งความใกล้ชิด (The law of Proximity)
• กฎแห่งความสมบูรณ์ (The law of Closure)
• กฎแห่งความต่อเนื่อง (The law of Good Continuation)
• การรับรู้เกี่ยวกับระยะทางหรือความลึก (Distance of Depth perception)
• ตำแหน่งที่เหลื่อมกัน Super position of the objects
• ภาพทิวทัศน์ที่เห็นไกล (Perspective)
• แสงและเงา (Light and Shadow)
• การเคลื่อนที่ (Movement)

ความผิดพลาดของการรับรู้

• ภาพมายา หรือภาพลวงตา (illusion) การเติมสิ่งหนึ่งสิ่งใด ขนาดสัมพันธ์ (Relative size)  การเกิดมุมหรือการตัดกันของเส้นตรง (Angle of Interesting Lines)
• ความเชื่อที่ผิด ๆ (Delusions)
• ความไม่สมบูรณ์ของประสาทและอวัยวะสัมผัส
• อุปทานของตนเอง
• การแปลสัมผัสผิด
• บุคลิกภาพอุปนิสัย และเจตคติ (Attitude)
• ความต้องการ
• อารมณ์
• ความใส่ใจ (Attention) 
• วัฒนธรรมที่เป็นกรอบของการอ้างอิง (Frames of Reference)
• มองในแง่มุม ทิศทาง บรรยากาศต่างกันจะเห็นต่างกัน

การรับรู้ด้วยสัมผัสพิเศษ (Extra Sensory Perception)
1. โทรจิต (Telepathy) เป็นความสามารถในการรับรู้ความคิดของผู้อื่น โดยไม่ต้องใช้ประสาทสัมผัสปกติ
2. ประสาททิพย์ (Clairvoyance) เป็นการรับรู้เหตุการณ์ปัจจุบันที่นอกเหนือระบบรับสัมผัสปกติ
3. ลางสังหรณ์ (Precognition) เป็นการรับรู้เหตุการณ์ในอนาคต โดยไม่ต้องใช้อวัยวะสัมผัสทั้งห้า
การรับรู้ กับ การอนุรักษ์ธรรมชาติ
ในปัจจุบันสิ่งแวดล้อมที่เกิดขึ้นรอบตัวมีการเปลี่ยนแปลงไปบ้างหรือไม่ มากหรือน้อยเพียงไร

ประเด็นน่าสนใจ

1. เหตุใดคนทั่วไปจึงไม่สนใจสัญญานของการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในโลกเท่าที่ควร
2. การทำให้คนรับรู้ถึงปัญหาของโลก ควรเสนอให้คนรับรู้ในการเปลี่ยนของโลกในส่วนย่อย หรือภาพรวม
3. ความสามารถของการรับรู้การเปลี่ยนแปลงของโลก ขึ้นอยู่กับความสามารถของแต่ละบุคคลจริงหรือ
4. ท่านคิดว่าขีดจำกัดของสิ่งเร้าที่จะทำให้คนรู้สึกถึงการเปลี่ยนแปลงของโลกใบนี้ ควรจะอยู่ในขั้นใด
5. ท่านคิดว่าอะไรที่เป็นสาเหตุทำให้คนทั่วไปไม่ตระหนักในการดูแลโลกใบนี้

[นาย ฐานิศวร์ ผลเจริญ]

• สวัสดีครับ อาจารย์ชูพงศ์
• มาทำความรู้จัก และแวะเติมเต็มความรู้ และสามารถนำไปใช้ได้จริงครับผม
• มีความสุข สุขภาพแข็งแรงครับ

[Nut AWT]

ตอบประเด็นน่าสนใจ (ขอลองตอบคำถามดูนะคับ หากผิดพลาดหรือไม่เหมาะสมอย่างไร ขอช่วยแนะนำด้วยนะคับ)

1.เหตุใดคนทั่วไปจึงไม่สนใจสัญญานของการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในโลกเท่าที่ควร

อย่าว่าแต่สัญญาณการเปลี่ยนของโลกเลยคับ สัญญาณไฟแดงบนถนนหลายคนยังทำเป็นมองไม่เห็น.. คงเพราะคนเราสนใจในสิ่งอื่นมากกว่า เช่น การงาน ธุระปะปัง ไม่ค่อยมีเวลาสนใจในสิ่งที่ควรใส่ใจ

2.การทำให้คนรับรู้ถึงปัญหาของโลก ควรเสนอให้คนรับรู้ในการเปลี่ยนของโลกในส่วนย่อย หรือภาพรวม

น่าจะเสนอภาพรวมก่อนให้พอเข้าใจผลกระทบวงกว้าง แล้วค่อยลงไปถึงเรื่องใกล้ตัวที่เห็นภาพได้ชัดเจนขึั้น (หรือเปล่าคับ)

3.ความสามารถของการรับรู้การเปลี่ยนแปลงของโลก ขึ้นอยู่กับความสามารถของแต่ละบุคคลจริงหรือ

น่าจะจริง เพราะแต่ละคนรับรู้ไม่เท่ากัน อาจขึ้นกับความสนใจ หรือประสบการณ์ของแต่ละบุคคล

4.ท่านคิดว่าขีดจำกัดของสิ่งเร้าที่จะทำให้คนรู้สึกถึงการเปลี่ยนแปลงของโลกใบนี้ ควรจะอยู่ในขั้นใด

ขั้นร้ายแรงแล้ว คนถึงจะค่อยตระหนักในปัญหาส่วนรวม

5.ท่านคิดว่าอะไรที่เป็นสาเหตุทำให้คนทั่วไปไม่ตระหนักในการดูแลโลกใบนี้

น่าจะคิดทำนองว่า "คนอื่นไม่ทำ ทำไมฉันต้องทำด้วย" หรือ "ธุระไม่ใช่ เป็นงานของคนอื่น/รัฐบาล/เทศบาลมีหน้าที่ก็ทำไปสิ"