ร่วมสืบสานประเพณี "บวชป่า...สืบชะตาแม่น้ำ"
ปลายปี 51 ผมได้รับโทรศัพท์จาก อ.วราภรณ์ วงศ์ใหญ่ ศน.สพท.พะเยา เขต 2 ว่าสนใจทำวิจัยเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ท้องถิ่นมั้ย? รับทราบคำถามก็เกือบตอบปฏิเสธไปทันทีแล้วครับ เพราะด้วยเหตุที่เราก็ไม่ใช่ครูที่จบทางวิจัยหรือสังคมประวัติศาสตร์อะไรพวกนี้ แต่เมื่อ ศน. ท่านชี้แจงว่าเป็นยุววิจัย คือเป็นงานวิจัยอย่างง่ายๆ เด็กๆ เขาจะเป็นคนทำ เราเป็นครูที่ปรึกษา เมื่อไปรับฟังแนวทางการทำวิจัยจากทีมประสานงานจังหวัด ซึ่งเป็นอาจารย์จาก ม.ราชภัฎเชียงราย นำโดย ผศ.อัญชลี เท็งตระกูล, ผศ.รัตนา นุชบุญเลิศและ ผศ.นารี จิตรรักษา และทีมประสานงานภาคจากจังหวัดเชียงใหม่ รู้สึกเกิดแรงบันดาลใจอยากทำขึ้นมา ส่วนหนึ่งสืบเนื่องจากเราเป็นคนในท้องถิ่น มีชาติกำเนิดจากบ้านนอกคอกนาก็อยากศึกษาและเผยแพร่วิถีชีวิตที่ดีงามของท้องถิ่นสู่สังคมภายนอกได้รับรู้ และปกติก็รักและภูมิใจในประเพณีท้องถิ่นด้วย
กลับมาประชาสัมพันธ์รับสมัครนักเรียนที่สนใจ ย้ำต้องสนใจจริงๆ นะเพราะมันไม่ใช่กิจกรรมในห้องเรียนหรือกิจกรรมที่ทำระยะสั้นๆ แต่มันหมายถึงเราต้องออกพื้นที่ เก็บข้อมูล บันทึกภาคสนาม นำเสนอผลงานซึ่งแต่ละขั้นตอนคงไม่ง่ายดายเป็นแน่ เพราะแต่ละขั้นตอนของการปฏิบัติงานจะมีผู้ทรงคุณวุฒิจากมหาลัยต่างๆ มาให้ข้อชี้แนะ
ก็มีท้อบ้างครับ ไม่ใช่เล็กน้อยด้วยซี มากๆ เลย เกือบไปไม่รอดหลายครั้ง ฝ่าฟันอุปสรรคปัญหามากมาย เราต้องทำงานกันนอกเวลาราชการ ส่วนหนึ่งมาจากต้องรอผู้ให้ข้อมูล คือชาวบ้านกลับจากไร่จากนาก่อน บางทีเก็บข้อมูลถึงมืดถึงค่ำ ครั้งแล้วครั้งเล่าที่ต้องเข้าถึงชุมชนและแม้กระทั่งต้องลงพื้นที่ประกอบพิธีจริงๆ กับชาวบ้าน นั่นคือ "พิธีการเลี้ยงผีขุนน้ำ" ซึ่งอยู่ห่างไกลจากหมู่บ้านร่วม 7 กิโล ถนนหนทางก็ลำบากน่าดู เพราะเป็นช่วงฤดูฝนต้องลุยป่าลุยโคลนกันมอมแมมกว่าจะไปถึงจุดหมายปลายทางได้
แต่ที่บอกว่าท้อจนแทบไปไม่รอดก็คือ เวลานำผลงานไปเสนอผู้ทรงคุณวุฒิหลายต่อหลายครั้งต้องกลับมาปรับปรุงแก้ไข เพื่อให้ผลงานออกมาตรงตามวัตถุประสงค์ของโครงการยุววิจัยประวัติศาสตร์ท้องถิ่น ซึ่งสนับสนุนโดย สกว. เกือบหลงทางหลายต่อหลายครั้ง แต่...ก็ได้กำลังใจจากทีมประสานงานที่แสนใจดีที่ได้แนะนำในตอนต้นครับ
ที่สุดแล้วด้วยความมุมานะพยายามของเราก็เป็นผลสำเร็จ เมื่อสามารถดำเนินการศึกษาวิจัยและนำเสนอผลงานทั้งในระดับจังหวัดและระดับภาคที่ โรงแรมโลตัสปางสวนแก้ว จ.เชียงใหม่ และจัดทำรายงานผลงานนำเสนอส่งเป็นที่เรียบร้อย
สำหรับผลการศึกษาวิจัยจะนำเสนอในโอกาสต่อไปครับ
ทีมงานยุววิจัย ร.ร.บ้านสบสา
