ถอดบทเรียนจากโครงการตรวจคัดกรองตา ปี 53

โครงการคัดกรองจอประสาทตาในผู้ป่วยเบาหวาน ปี 2553

ปีนี้ในการตรวจคัดกรองตาในผู้ป่วยเบาหวานเรามีความแตกต่างจากทุกปี ทุกปีเราเชิญแพทย์มาตรวจให้เราเลย ผู้ป่วยมาทีเดียวทั้งอำเภอ แต่ปีนี้  เราใช้วีถ่ายภาพจอประสาทตา โดยใช้เครื่อง fundus  camera  แล้วเราก็ทำเชิงรุก ออกหน่วยไปคัดกรองตาทุกตำบล  10 ตำบล ก็ 10 วัน ตามตารางต่อไปนี้

กำหนดการออกหน่วยคัดกรองจอประสาทตาในผู้ป่วยเบาหวาน

วันที่	สถานที่	สถานีอนามัย
12 ก.ค 53/ เช้า	สถานีอนามัย	ซำยาง
12 ก.ค 53 / บ่าย	สถานีอนามัย	หนองแดง
13 ก.ค 53	ร.ร  ภูห่านศึกษา	ภูห่าน
14 ก.ค  53	สอ.นาจาน / เช้า สอ.สี่แยก / บ่าย	นาจาน สี่แยกนาจาน
15 ก.ค 53	ศาลากลางบ้าน ม.1	ดงลาน ซำจำปา
16 ก.ค 53	สถานีอนามัย	บ้านใหม่
17 ก.ค 53	PCU  วังเพิ่ม	วังเพิ่ม
18 ก.ค 53	สถานีอนามัย	สีชมพู
19 ก.ค 53	สถานีอนามัย	โคกไม้งาม
20 ก.ค 53	สถานีอนามัย	ศรีสุข
21 ก.ค 53 / เช้า	ห้องประชุม  อบต.	เทพชมพู
21 ก.ค 53 / บ่าย	สถานีอนามัย	บริบูรณ์

 

ในแต่ละวันที่ออกหน่วยเราจะนัดทีมที่ออกด้วยกัน ซึ่งทั้งหมด  6 คนรวมน้องที่มาถ่ายภาพจอประสาทตา จากชุมแพโดยเราจะเดินทางไปรับน้องเจ้าหน้าที่ รพ.ชุมแพ ที่บ้านญาติของน้อง เพราะน้องเดินทางมาพักที่ ต.หนองแดง ในอำเภอสีชมพูถ้าตำบลไหนที่อยู่ใกล้เราก็ไปถึงก่อนเวลา 8.30 .น ทำให้เราทำงานได้เร็ว ทั้งในเรื่องการวัด VA   การซักประวัติ การตรวจเท้า และสุดท้ายจะหยอดตา เพื่อขยายรูม่านตาก่อนการถ่ายภาพจอประสาทตา   ถ้าอนามัยไหนที่ประชาสัมพันธ์ให้คนไข้มาเยอะ ๆ เราจะดีใจมาก แต่ถ้าอนามัยไหนที่คนไข้มาน้อยภาคบ่าย จะให้พี่ที่อยู่สถานีอนามัยไปตามคนไข้ถึงที่บ้าน แล้วเอารถโรงพยาบาลของเราไปรับมาตรวจ   ทำให้คนไข้ พอใจการทำงานของพวกเรามาก   เพราะพวกเราทำเชิงรุกจริงๆ

(ทีมของเรากลับโรงพยาบาล  หกโมงครึ่งทุกวันเนื่องจากผู้ป่วยที่มารับบริการ เฉลี่ยวันละ 100 ราย)

 

จากการทำงานทำให้เราเรียนรู้หลายอย่างทั้งวิธีการถ่ายภาพตา  การอ่านผลกรณีที่ปกติ    และที่สำคัญ การติดต่อประสานงานกันระหว่าง

คปสอ.สีชมพูของเรายังราบรื่นไม่มีอุปสรรคใดๆ แลtที่สำคัญมันทำให้ได้รู้ว่าระยะทางที่ผู้ป่วยเดินทางเพื่อที่จะมารับยาเบาหวานที่โรงพยาบาลไม่ใช่ใกล้ๆ  บางคนต้องมาแต่ ตี สี่เพราะอยู่ไกลมาก กว่าจะรอรถ บางคนต้องเหมารถมาครั้งละ200-300 บาท

เงินค่ารถก็ไม่ค่อยมี  ทำให้ฉันรู้สึกสงสารคนไข้ ต่อไปนี้ ถ้าพอที่จะส่งตัวกลับมารับยาที่อนามัยได้ ฉันก็คงจะส่งตัวกลับมาทันที และปีหน้าฉันคงต้องวางแผนพัฒนาระบบบริการที่สถานีอนามัยให้ได้มาตรฐานไม่ให้แตกต่างจากโรงพยาบาล

ส่วนปัญหาและอุปสรรคที่พบก็มีเยอะเหมือนกัน  เนื่องจากเป็นหน้าทำนา  คนไข้บางคนทราบ แต่ต้องไปดำนา จึงทำให้พลาดโอกาสในการตรวจตาในครั้งนี้   และในบางพื้นที่คนไข้ก็ไม่ทราบทั้งๆที่แต่ละสถานีอนามัยก็ประสานผู้ใหญ่บ้านในเขตตำบลของตนเองประชาสัมพันธ์ให้ลูกบ้านที่เป็นเบาหวานทราบและให้มาตรวจ แต่ก็ยังพบว่ามาน้อยในบางพื้นที่

แต่บางพื้นที่ก็มาเยาะ ขาดแค่ 4-5 คนเท่านั้น เราจึงได้สอบถามว่าทำยังไงคนไข้ถึงได้มาเยอะ พี่จุ๋มจากอนามัยโคกไม้งามจึงบอกว่า นอกจากแจ้งให้ผู้ใหญ่บ้านประกาศแล้ว พี่จุ๋มได้ให้ อสม.ที่รับผิดชอบแต่ละหมู่บ้าน เอารายชื่อผู้ป่วยเบาหวาน

ให้ อสม.ไปแจ้งผู้ป่วยเป็นรายบุคคลทำให้ผู้ป่วยมาเยอะ จากแนวทางที่พี่จุ๋มทำครั้งนี้ก็จะได้เป็นแนวทางที่ดีในการทำในปีต่อไป เพื่อจะได้เป้าหมายที่มากขึ้น 

 

 ต้องบอกว่าครั้งนี้เป็นการตรวจตาครั้งแรกที่ โรงพยาบาลของเราตรวจด้วยวิธีถ่ายภาพจอประสาทตาแบบนี้ และก็คงจะได้ตรวจในปีต่อๆ  ไปสำหรับผลการตรวจเรายังไม่สามารถแจ้งให้ผู้ป่วยทราบ ได้ ต้องรอผลการตรวจจากคุณหมอ อภิรักษ์  โรงพยาบาลชัยภูมิก่อน สำหรับยอดในการตรวจคัดกรองตาในครั้งนี้ ยอดรวม 1,023 ราย  ซึ่งเพิ่มมากกว่าที่เราทำโครงการในปีก่อน ถึง 400 ราย  ในทีมของเราที่ออกคัดกรองในครั้งนี้ น้องทุกคนที่ ไปช่วยก็จะเป็นคนเดิม เช่น น้องแซม กระปอม  อาทิตย์  ดีน่า   น้ำฝน  โตโต้  ทำให้น้องๆรู้สึกคล่องตัว และสนุกสนานกับงาน บางคนถ่ายภาพจอประสาทตาเป็นแล้วก็มี  ต้องขอบคุณน้องๆ ทีมงานทุกคน และ  พขร.ของเราทั้ง ห้าท่านที่เวียนไป คนละ สองวัน  รถที่เราใช้ออกหน่วยก็คือรถตู้คันเก่า  บางวันก็เป็น รถ รีเฟอร์คันเก่า  ก็ขลุกขลักพอสมควรตามระยะทางที่ไม่ค่อยราบรื่น เป็นหลุมเป็นบ่อ เนื่องจากเข้าหน้าฝน  ต่อไปก็เป็นช่วงรถบรรทุกอ้อยวิ่ง ถนนจึงไม่ค่อยดีซักเท่าไหร่ (แนเริ่มงงตัวเอง ว่าเขียนไป แล้วก็บ่นเรื่องอื่นๆ ไปเรื่อย  ต้องขออภัยด้วยนะคะ )

                สุดท้ายนี้ต้องขอบคุณผู้อำนวยการที่ให้เราทำงานเพื่อคนไข้  ขอบคุณพีเอกที่ให้กำลังใจ และช่วยแก้ไขปัญหาได้ทุกอย่าง ขอบคุณพี่จุ๊ที่ประสานแพทย์ในการตรวจตาให้( ไม่งั้นปีนี้คงไม่ได้ทำ ) ขอบคุณหัวหน้า ER  ที่ช่วยจัดน้องๆให้

ขอบคุณ โรงพยาบาลชุมพที่ให้ยืมเครื่องถ่ายภาพจอประสาทตา พร้อมทั้งน้องกิมคนสวยมาช่วยตรวจตา และเจ้าหน้าที่สถานีอนามัยอำเภอสีชมพูทุกท่านที่ได้ให้ความร่วมมือในการเตรียมผู้ป่วยให้ค่ะ

ถึงแม้จะเป็นโครงการที่เหนื่อย และทำงานหนัก แต่ฉันก็มีความสุข  และรู้สึกภูมิใจในสิ่งที่ทำเสมอ

 

[เลิศฤทธิ์]

สวีสดีครับ

ยินดีแทนชาวชุมแพแทน ที่มีบริการสาธารณสุขเชิงรุกที่มีคุณภาพแบบนี้

ขอบคุณแทนชาวบ้านทุกท่านที่มีพยาบาลและเจ้าหน้าที่ใจดีคอยห่วงใย

[ติ๋ม]

ขอบคุณสำหรับคำชมค่ะ เราไปยืมเครื่อง พร้อมเจ้าหน้าที่ถ่ายภาพจอประสาทตาจาก โรงพยาบาลชุมแพค่ะ

แต่ออกตรวจจอประสาทตาที่ อำเภอสีชมพู ค่ะ เป็นลูกข่ายของชุมแพอีกทีนึง ยินดีที่ได้รู้จักนะคะ