อารมณ์ผูกพัน

อารมณ์ผูกพันคืออะไร???

หลายคนที่มาถามผมเกี่ยวกับปัญหาครอบครัวหรือปัญหาเกี่ยวกับลูก เช่น ลูกเกเร ไม่อยู่บ้าน ติดเกม ฯลฯ พ่อแม่หลายคนคงงงว่าเกิดอะไรขึ้นกับลูกตัวเองทั้ง ๆ ที่ตัวเองก็ให้ความรักความอบอุ่นมาโดยตลอดแต่ทำไมลูกถึงไม่ได้รักตอบเลย บางคนโทษนั่นโทษนี่ว่าเป็นสาเหตุ ซึ่งในปัจจุบันเราพบว่าการเลี้ยงดูในอดีตนั้นเป็นสิ่งที่สำคัญมากกว่าปัจจุบัน และนั่นคือเรื่องที่ผมจะพูดถึงวันนี้คือ "อารมณ์ผูกพัน (Attachment)"

พูดถึงคำว่า "อารมณ์ผูกพัน" หลายคนคงนึกถึงอะไรที่มันดูเข้าใจยาก คล้าย ๆ กับการปฎิรูประบบราชการ (ฟังดูดีแต่ไม่เห็นเป็นรูปร่างซักทีเนอะ -.-'')

ผมขอให้นึกง่าย ๆ ว่ามองไอ้อารมณ์ผูกพันเนี่ยเป็นก้อนอะไรซักก้อนนึงที่มีอยู่ในสมองเด็กถ้ามันมีก็ดีครับ แต่ถ้าไม่มีก็ไม่ดีครับ

อย่างนี้คงง่ายที่จะเข้าใจมากขึ้นใช่มั้ยครับ

และก็คงอยากให้มีก้อนนี้ในเด็กทุก ๆ คนใช่มั้ยครับ

แต่น่าโชคร้ายที่เจ้าอารมณ์ผูกพันเนี่ยต้องสร้างขึ้นมาเองครับ ไม่สามารถซื้อตามโรงพยาบาลหรือ 7-11 ได้ และมีช่วงเวลาเพียงไม่กี่ปีที่คุณจะสร้างมัน ถ้าเลยไปแล้วคุณจะไม่สามารถสร้างมันได้ไม่ว่าจะมีเงินมากแค่ไหนก็ตาม

ที่สำคัญคือคนที่จะสร้างเจ้าอารมณ์ผูกพันก็มีแค่ พ่อกับแม่เท่านั้นครับ

เจ้าอารมณ์ผูกพันคือสภาพความรุ้สึกดี ๆ ของเด็กที่มีต่อบุคคลสำคัญ(มักเป็นพ่อหรือแม่)โดยทั่วไปพฤติกรรมของเด็กจะแสดงออกแบบลองผิดลองถูก (Trial and Error) ไปเรื่อย ๆ แล้วการตอบสนองของผู้ใหญ่จะเป็นตัวกำหนดว่าพฤติกรรมที่เด็กทำนั้นผิดหรือถูก เช่น เด็กยิ้มแล้วผู้ใหญ่ยิ้มตามทำให้เด็กยิ้มมากขึ้นเรื่อย ๆ หรือในทางตรงข้ามถ้าเด็กยิ้มแล้วผู้ใหญ่ไม่ยิ้มตอบ เด็กก็จะยิ้มน้อยลงไป เมื่อมีการตอบสนองที่เหมาะสมทำให้เด็กเกิดความรู้ึสึกดี ๆ ขึ้นและเป็นที่มาของอารมณ์ผูกพัน

เจ้าอารมณ์ผูกพันเกิดจากสิ่งสำคัญในผู้เลี้ยงดู 2 ประการได้แก่

1. มีความไวพอที่จะสังเกตอารมณ์เด็กได้

2. มีการตอบสนองอย่างทันทีและเหมาะสม

ซึ่งช่วงเวลาที่เหมาะสมในการสร้างเจ้าอารมณ์ผูกพันมากที่สุดก็คือตั้งแต่ 6 เดือนจน 3 ปีทั้งนี้เพราะว่าช่วงอายุ 6 เดือนขึ้นไปเด็กจะเริ่มมองเห็นได้ชัดเจนจนสามารถแยกแยะแม่ออกจากบุคคลอื่นได้ทำให้เด็กรู้ว่าจะ "เลือก" ตอบสนองต่อแม่ที่เป็นบุคคลสำคัญเท่านั้น อารมณ์ผูกพันจะสร้างมาตลอดจนอายุ 3 ปีก็จะเริ่มหยุด เพราะว่าสมองเด็กโตพอที่จะเรียนรู้การสร้างสัมพันธ์กับคนอื่นโดยไม่ต้องผ่านพ่อหรือแม่ และเมื่อนั้นแหละครับ เด็กที่ไม่ได้สร้างอารมณ์ผูกพันกับแม่มาก่อนก็จะสร้างอารมณ์ผูกพันกับคนอื่นไม่เป็น เมื่ิอนั้นแหละครับปัญหาต่าง ๆ ก็จะเกิดขึ้น

ดังนั้นอารมณ์ผูกพันจึงเป็นพื้นฐานของสุขภาพจิตที่ดีในเด็ก

และอย่าลืมว่าช่วงเวลาที่สำคัญที่สุดคือ 6 เดือนจน 3 ปีครับที่คุณต้องทำหน้าที่พ่อแม่ให้ดีที่สุด เพราะหลังจากนั้นแล้วคุณจะไม่สามารถแก้ตัวได้อีกเลยครับ

[เกเร]

ขอบคุณครับ คุณหมอ

น่าสนใจมากเลยครับ

อารมณ์ผูกพันธ์ไม่เคยได้ยินเลย

แหะ ๆ