เด็กมีส่วนร่วมในการกำหนดกติกาในบ้านอุปถัมภ์เด็ก
ด้วยเด็กที่มาอยู่ในบ้านอุปถัมภ์เด็กมีหลากหลายด้วยกัน และพฤติกรรมของเด็กก็แตกต่างกัน มีปัญหาที่ต้องคอยให้คุณครูดูแลเอาใจใส่เป็นพิเศษ เช่นความรับผิดชอบในหน้าที่ของตนเองตั้งแต่การอาบน้ำ การเก็บที่นอน การผับเสื้อผ้า การทำความสะอาดห้องน้ำ เป็นต้น เป็นสิ่งที่คุณครูต้องในความสนใจเป็นพิเศษ และต้องติดตามการดูแลอย่างใกล้ชิด
สิ่งที่สำคัญ คือการอยู่ร่วมกันระหว่างเด็กเล็กที่ต้องการความเอาใจใส่จากคุณครูทุกเรื่อง และต้องคอยดูแลรายละเอียดและความสะอาดอย่างต่อเนื่อง เพื่อฝึกให้เป็นนิสัย
เด็กกลาง ซึ่งเป้นเด็กที่อยู่ระหว่างหัวเลี้ยวหัวต่อ จากการเป็นเด็กเล็กและกลายเป็นเด็กโต ซึ่งมีการเลียนแบบอย่างจากพี่ๆ เด็กกลุ่มน้อยต้องการความใกล้ชิด พร้อมกับแบบอย่าง และบางอย่างก็ก่อการกบฎ กฎกติกาที่กำหนดร่วมกัน เป็นการทดลองความอดทน การให้อภัยของคุณครูที่ดูแล
เด็กโต ซึ่งเป็นกลุ่มเด็กมัธยมทั้งหมด จำนวน 11-13 คน ที่มีความท้าทายให้คุณครูค้นหาตัวตนของเด็กเหล่านี้ ผู้เขียนเองได้เน้นการทำกิจกรรมกับเด็กกลุ่มนี้ ตั้งแต่การพูดคุย ดดยการใช้กระบวนการสุนทรียะสนทนา มาใช้กับเด็ก การดูหนังด้วยกัน การทำกิจกรรมโฟกัสกรุ๊บ กับเด้ก ได้สิ่งที่มีคุณค่าจากความคิดของเด็กในการกำหนดกติการ่วมกัน โดยเริ่มจากเด็กโตก่อน
เป็นการดำเนินการกับกลุ่มเด็กโตก่อน ซึ่งจะมีการมารับฟังความคิดเห็นและข้อมูลเพิ่มเติมจากเด็กทุกคนในบ้าน
ข้อปฏิบัติ พร้อมกีกติกาที่เด็ก เด็กในบ้านกำหนดนั้น น้องๆๆๆทุกคนปฏิบัติได้ ยกเว้นคือกลุ่มพี่นั่นแหละที่กำหนดแต่ยังปิบัติไม่ได้