เศรษฐศาสตร์ใหม่ ใจเย็นทำโลกเย็น


เศรษฐกิจ สมัยใหม่ใช้หลักการโฆษณาประชาสัมพันธ์ทำให้กิเลส คือ ราคะ (ความอยาก ความโลภ) ของคนเราเพิ่มขึ้น แนวคิดนี้ คือ "ยิ่งอยากมาก-ยิ่งบริโภค, ยิ่งบริโภคมาก-เศรษฐกิจยิ่งเจริญเติบโต"

ทว่า... การเพิ่มความอยากแบบนี้ทำให้คนรุ่นใหม่มีความอดทน "รอ" อะไรๆ ได้น้อยลง พออยากได้อะไรก็ต้อง "เอาให้ได้" ดังใจทันที ทำให้มีสินค้าประเภท "ได้ทัีนที (instant)" มากขึ้นเรื่อยๆ เช่น บะหมี่สำเร็จรูป กาแฟสำเร็จรูป (ตอนผู้เขียนพิมพ์เรื่องนี้อยู่... มีถ้วยกาแฟสำเร็จรูปอยู่ข้างๆ คีย์บอร์ด) ฯลฯ

...

เศรษฐกิจแบบนี้น่าจะเรียกว่า เป็นเศรษฐศาสตร์ประเภท 'Hi-want (high want)' หรือมากไปด้วยความอยาก

ขอบอกตรงนี้หน่อยว่า ความอยากของคนมีเงินกับคนไม่มีเงินในทางเศรษฐศาสตร์ไม่เหมือนกัน... ความอยากของคนมีเงินเป็นความอยากที่ดูดีในทัศนะของนักเศรษฐศาสตร์ ถือเป็น 'demand', ความอยากของคนไม่มีเงินเป็นความอยากที่ดูละโมบ โลภเกินตัวในทัศนะของนักเศรษฐศาสตร์ ถือเป็น 'desire'

...

ปัญหาใหญ่ ของเศรษฐศาสตร์ประเภท 'Hi-want' คือ ทำให้คนเราขาดความอดทน ใช้จ่ายเกินตัว เป็นหนี้ มีความทุกข์ เช่น เจ้าหนี้ทวงถามบ่อยๆ ทำให้เป็นโรคตกใจง่าย หรือตื่นตกใจแบบแพนิค (panic disorder) ฯลฯ

มีคนไข้ที่เป็นโรคตกใจง่าย ความดันเลือดขึ้นเป็นพักๆ หัวใจเสื่อมสภาพบ้าง หลอดเลือดสมองแตกบ้าง พบได้บ่อย

...

ต้นเดือนนี้ มีสหายธรรมท่านหนึ่งเสียชีวิต ซึ่งน่าจะเป็นผลจากตกใจง่าย ความดันเลือดเพิ่มขึ้นทันที หลอดเลือดสมองแตก... เรื่องของเรื่องคือ คนซื่อมักจะตกเป็นเหยื่อคนลวง

ท่านถูกหลอกให้ไปค้ำประกันเงินกู้เพื่อน... แล้วเพื่อนก็หนีหนี้ไปไหนไม่รู้ ทิ้งให้ท่านต้องรับหนี้แทน 

...

พอเจ้าหนี้ ทวงบ่อยๆ ทำให้เกิดความเครียดสะสม เกิดเป็นโรคตกใจง่ายแพนิค หัวใจเริ่มเสื่อมสภาพในปี 2551, ปีนี้ (2552) พอคุยกับญาติเรื่องหนี้ เครียด เลยเสียชีวิตเลย

สหายธรรมท่านหนึ่งเป็นคนซื่อเช่นกัน ท่านถูกเพื่อนหลอกยืมเงินไป 5 แสนกว่าบาท แล้วเชิด

...

คนใจบุญอีกท่านหนึ่งถูกญาติบอกขายที่ดิน บอกจะทำบ้านจัดสรร แล้วก็ไม่ทำ นี่ก็คงจะช้ำใจไปนาน...

คนไข้อีกรายหนึ่งเป็นหนี้หลังสามีตาย ตอนแรกใจเข้มแข็งดี ต่อมาถูกทวงหนี้บ่อยๆ เข้าก็เป็นโรคตกใจง่ายแพนิค มีความดันเลือดสูงเป็นพักๆ กล้ามเนื้อหัวใจเสื่อม หัวใจวาย และเสียชีวิต, นี่เป็นบทเรียนที่สอนเราว่า คนซื่อควรระมัดระวังเรื่องการเงินมากเป็นพิเศษ

...

เศรษฐศาสตร์ แบบ 'Hi-want' ทำให้คนต้องการความสุขแบบทัีนที (instant) เช่น สำส่อนทางเพศ ติดเหล้า ติดยาเสพติด ฯลฯ เพราะทนรอต่อการมีความสุขแบบช้าๆ ไม่ได้

เศรษฐศาสตร์แบบนี้ทำให้คนจำนวนมากลืมไปว่า ชาติที่มีเศรษฐกิจเข้มแข็งจริงๆ ไม่ได้มาจาก "การใช้จ่ายสูง" ทว่า... มาจากการใช้อย่างประหยัด ออมทรัพย์สูง ทุ่มเทกับการศึกษาหาความรู้สูง หรือเป็นเศรษฐกิจที่มาจากการ "ใช้จ่ายน้อย" และวิจัยพัฒนาหาความรู้สูง

...

เศรษฐศาสตร์ แบบ 'Hi-want' ทำให้โลกร้อนด้วย เพราะกระบวนการแต่ละขั้นตอนใช้่พลังงานทั้งนั้น จึงเกิดกระแสใหม่ในโลก คือ กระแส "ไม่ซื้อ (Not buy)" 

จริงๆ แล้วกระแสนี้มุ่งกลับไปสู่แนวคิดในการใช้ชีวิตแบบมีอิสรภาพมากขึ้น-พึ่งพิงโลกน้อยลง

...

สมัยสงคราม โลกครั้งที่ 2 อังกฤษส่งนักเศรษฐศาสตร์ที่อพยพจากเยอรมนีไปช่วยพม่าพัฒนาเศรษฐกิจ คือ ท่านชูมาร์กเกอร์ (Schumacher มาจากคำว่า 'shoe' + 'maker' = ตระกูลช่างทำรองเท้า)

ท่านไปพม่าเห็นคนจนเต็มไปหมด แต่เป็นคนจนที่มีความสุข อยู่แบบเรียบ-ง่าย-ประหยัด เช่น ปลูกผักสวนครัว ฯลฯ จึงส่งคำแนะนำกลับไปทางอังกฤษว่า อังกฤษไม่ควรจะช่วยพม่า แต่ควรจะเรียนรู้ภูมิปัญญาของพม่า

...

ท่านเขียนหนังสือ ไว้หลายเล่ม เช่น 'Small is Beautiful' = "เล็ก ทว่าสง่างาม" ฯลฯ เน้นการใช้ชีวิตเรียบ-ง่าย-ประหยัด-ออมทรัพย์-ไม่ใช้เงินเกินตัว, เน้นเศรษฐศาสตร์แบบพึ่งตนเองบางส่วน-พึ่งโลกบางส่วน (ไม่สุดโต่งแบบหลังยุคหินใหม่ที่เน้นพึ่งตัวเองมากด้วยการทำเกษตรอย่าง เดียว)

แนวคิดของท่านทำให้เกิดกระแสอนุรักษ์ธรรมชาติ ไปทั่วโลก โดยเฉพาะในยุโรป และทำให้เกิดกระแสเศรษฐกิจแบบฉลาด คือ ไฮบริด - hybrid หรือการพึ่งพาตนเองบางส่วน-พึ่งโลกบางส่วน ทำให้ชีวิตมีอิสรภาพจากภายในมากขึ้น

...

วิธีอยู่รอด ให้ได้ในโลกสมัยใหม่ คือ พยายามหาความสุขที่ได้มาโดยชอบธรรมให้ได้ และจะดีมากถ้าเป็นความสุขที่ได้มาโดย "ไม่ต้องใช้เงิน" เช่น ที่ชาวพม่านิยมสมาทานศีล 5, ศีล 8, เจริญสติ, ศึกษาเล่าเรียนธัมมะ ฯลฯ

แม้แต่การปฏิบัติธรรมก็ควรระวังเจ้าสำนักที่เน้นการบริจาคให้มาก เพราะการกระตุ้นราคะ หรือความทะยานอยากนั้น... มีทั้งในวัด และนอกวัด

...

ความสุขที่ได้มาโดยไม่ต้องใช้เงินนั้น... มักจะได้ช้าหน่อย ทว่า... สง่างาม เรียบ-ง่าย-ประหยัด และลดโลกร้อนได้ด้วย

แนะนำให้อ่านเรื่องนี้จากโพสต์ ทูเดย์ สำนักข่าวคุณภาพครับ > [ โพสต์ ทูเดย์ ] 

หมายเลขบันทึก: 321761เขียนเมื่อ 20 ธันวาคม 2009 21:07 น. ()แก้ไขเมื่อ 15 เมษายน 2012 02:49 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (2)

ชอบบทความชิ้นนี้มากค่ะ

ใจเย็น - ทำให้โลกเย็น ....

ดีจริงๆ

ขอขอบคุณต้นฉบับจากโพสต์ ทูเดย์ครับ ได้ไอเดีย เลยขอต่อเติม แจมไปหน่อย

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท