เรื่องเล่าชาวอิสานฟันดี 2 : เปิดโลกสดใส
ตอนที่ 2 เปิดโลกสดใส
กลับจากขอนแก่น อินค่ะอิน วันจันทร์พบหน้า ผอ. ปุ๊บ ความสุขยังอบอวล รื่นรมย์ ชื่นมื่น ยิ้มแล้วบอกว่า “พี่จะตอบคุณหมอละนะที่ถามไว้ว่า พี่ไปขอนแก่น 2 วัน โรงพยาบาลเราจะได้อะไร ต่อไปนี้....พี่จะเลิกมองคุณหมอในแง่ไม่ดี พี่จะเห็นแต่สิ่งดี ๆ ในตัวคุณหมอ” เงียบไปสักครู่ ผอ.ทำหน้างงงง มองหน้าเรา ได้ยินเสียงพูดว่า “ใช่ล่ะครับ คนเราคบกัน ถ้าเอาแต่เรื่องไม่ดีมาคิดจะเครียดเปล่า ๆ” นี่เป็นสิ่งเกินคาดที่มา ลปรร.ที่ขอนแก่น เพราะเคยตอบ ผอ.ก่อนไปแค่ว่า จะนำสิ่งที่ได้เรียนรู้มาต่อยอดพัฒนางานทันตฯ
เฮ้อ !!! พอคลิก....นิดเดียวจริง ๆ โลกมันสว่างสดใส เปิดโลกมุมใหม่ แสวงหาสิ่งดี ๆ ให้ชีวิตอีกดีกว่า ก็ไปเที่ยวจังหวัดแพร่กับน่านไง ไปด้วยกันนะ แต่....กติกาก่อนขึ้นรถวันที่ 29 ตุลาคม - 1 พฤศจิกายน 2552 ต้องส่ง One page learning ให้พี่ล่า ส่ง 1 หน้าเสร็จแล้วคิดถึงเพื่อน ๆ แต่แหม ๆ เขียนมาขยายไปกลายเป็น 2 Page learning ไปด้ายยยยยยยยย
Two Page Learning
1. ชื่อเจ้าของเรื่อง ทพญ.ธิรัมภา ลุพรหมมา
ที่ทำงาน โรงพยาบาลสระใคร จ.หนองคาย
โทรศัพท์ 0 4241 9191 ต่อ 113
E-mail Address : [email protected]
2. เนื้อเรื่อง (ผลงานเด่น / ความสำเร็จ / ความประทับใจในงานส่งเสริมสุขภาพที่ผ่านมา)
ไหนจะต้องก่อร่างสร้างโรงพยาบาล (พ.ศ. 2547) อาจหาญไปร่วมงานวิจัยทำ 1 ชุมชน (โครงการการส่งเสริมสุขภาพช่องปากกลุ่มเด็กเล็ก ด้วยการมีส่วนร่วมของชุมชน) แม้ยังไม่สำเร็จ แต่ก็ตั้งใจแสวงปัจจัยเอื้อต่อการดำเนินงานในความรับผิดชอบ ไม่ง่ายที่จะก่อร่างสร้างทีมสร้างเสริมสุขภาพช่องปาก กว่าจะเข้าใจกัน รวมใจเป็นหนึ่ง คิดใหญ่ เริ่มเล็กจากสิ่งที่ชอบ จากจุดที่พร้อม ขุดค้นหาขุมพลังในชุมชน เชื่อมต่อจากสิ่งที่ชุมชนและหน่วยราชการมี สร้างโอกาสให้ทีมชุมชนได้แสดงศักยภาพดูแลสุขภาพช่องปากเด็ก ๆ ด้วยทีมชุมชนเอง อาจไม่เข้มแข็งทั้ง 23 หมู่บ้านที่ดำเนินการมา 2 ปี (2551 - 2552) แต่พอเห็นแววว่ามาถูกทาง มีทีมชุมชนเข้มแข็งดูแลช่องปากเด็กเล็กได้ต่อเนื่อง ชุมชนเห็นผลงานเชิงประจักษ์ของชุมชนเอง เด็กเล็กรุ่นใหม่ฟันสะอาด ขาว ใส สวยปิ๊ง ๆ ตามภาพอนาคตที่ชุมชนอยากให้เป็น ชุมชนระดับหมู่บ้านมี “นโยบายสาธารณะ” เด็กรุ่นใหม่ฟันดี
ในปีงบประมาณ 2552 เปลี่ยนชื่อโครงการให้สั้นลง โครงการเครือข่ายชุมชนลูกหลานฟันดี อำเภอสระใคร ดำเนินการติดตามใน 9 หมู่บ้านเดิมในปี 2551 และเริ่มใหม่ 14 หมู่บ้าน โดยทีมสร้างเสริมสุขภาพช่องปาก ทั้ง 3 PCU ทำหน้าที่เป็นวิทยากรกระบวนการ ร่วมกับทีมชุมชน จัดเวทีประชาคม ให้แกนนำชุมชนและกลุ่มผู้เลี้ยงดูเด็ก ระดมสมองช่วยกันคิดถึงสภาพช่องปากเด็กเล็กลูกหลานในปัจจุบัน สภาพช่องปากเด็กอีก 3 ปี ข้างหน้าที่อยากเห็น และช่วยกันคิดหาแนวทางให้ลูกหลานบรรลุถึงภาพอนาคตนั้นที่ต้องการ
จนสามารถปลดปล่อยศักยภาพ เพิ่มพลังของชุมชนในการดำเนินกิจกรรมของชุมชน มีผู้รับผิดชอบชัดเจน อย่างที่สรุปได้จากการเสวนาบนเวที “การทำให้ลูกหลานฟันดีตลอดไป” ในกิจกรรมตลาดนัดแลกเปลี่ยนเรียนรู้ “ชุมชนลูกหลานฟันดี” ปีที่ 2 วันที่ 28 สิงหาคม 2552 ณ หอประชุมเอนกประสงค์ โรงเรียนสระใครไชยานุเคราะห์ ตำบลสระใคร เช่น อสม.ประชุมแลกเปลี่ยนความรู้กันทุกเดือน อสม.ประจำคุ้มออกติดตามเยี่ยมบ้านที่มีเด็ก อย่างน้อยเดือนละ 1 ครั้ง กระตุ้นผู้ปกครองให้เอาใจใส่ดูแลช่องปากลูกหลาน แปรงฟันให้ลูกหลาน โดยเฉพาะก่อนนอนเพิ่มขึ้น ผู้ใหญ่บ้านใช้หอกระจายข่าวพูดคุย สื่อสารกระตุ้นการทำความสะอาดช่องปากให้ลูกหลานอย่างต่อเนื่อง
ในตลาดนัดจัดแข่งขันผู้เลี้ยงดูแปรงฟันให้เด็กรุ่นอายุ 1 – 3 ปี และ 3 – 5 ปี ตัวแทนจาก 23 หมู่บ้าน ทุกคนเข้าแข่งมีรางวัลให้ ผู้ชนะมีรางวัลพิเศษเพิ่มเติม รางวัลมาจากทุก อบต. ที่ว่าการอำเภอ และบุคคลสำคัญต่าง ๆ พอสรุปโครงการเสร็จ ส่งคืนข้อมูลให้ทั้ง 41 หมู่บ้านในอำเภอสระใคร รวมทั้งหมดไง...ทั้งว่าที่หมู่บ้านที่จะร่วมปีต่อไป
ยังมีอีก....ทีมสร้างเสริมสุขภาพช่องปากทั้ง 3 PCU ได้บูรณาการงาน ANC พูดคุยกับว่าที่แม่...ตรวจช่องปาก กระตุ้นให้กำลังใจแม่ที่จะเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ตั้งใจเลี้ยงลูกให้ฟันดี หรือถ้าฝากยายเลี้ยงก็หาวิธีถ่ายเทความรู้ให้ถึงยาย งาน WBC พูดคุยกับผู้เลี้ยงดูเด็กเล็ก เสวนาหาวิธีเลี้ยงลูกหลานให้ฟันดี ตรวจฟันเด็กน้อย แถมด้วยสาธิตการแปรงฟัน และสุดท้ายทาฟลูออไรด์วานิชให้เด็ก ๆ
ส่วนที่ ศพด. ออกเยี่ยมให้กำลังใจครูพี่เลี้ยงที่จัดกิจกรรมเรียนรู้การสร้างเสริมสุขภาพ จัดสภาพแวดล้อมให้เป็น ศพด.น่าอยู่ (มีผลการจัดกระบวนการ ลปรร. ในกลุ่มครูพี่เลี้ยงด้วยนะ...โปรดติดตาม) ผลการตรวจช่องปากเด็กอายุ 3 ปี ใน ศพด. 17 แห่ง อำเภอสระใคร ปี 2552 สามารถยับยั้งอัตราโรคฟันผุคงเหลือร้อยละ 45 (ปีที่แล้ว ร้อยละ 68)
3. เครื่องมือ / วิธีการ / กระบวนการที่ใช้ ในเนื้อเรื่องข้างต้น
3.1 วิเคราะห์สถานการณ์/ทรัพยากร บริหาร 2 โครงการซึ่งผสาน 5 กิจกรรมตาม Ottawa Charter
3.2 ความเป็นทีม 3 ส่วน บริหารงานของทีม (แบ่งงานตามความถนัด ลงมือทำ ติดตาม กระตุ้น ประเมินผล) ความสัมพันธ์ภายในทีม (จัดการความขัดแย้ง กาวใจ ไว้วางใจ สามัคคี) วิชาการ/เทคนิค (แลกเปลี่ยนเรียนรู้พัฒนาทักษะภารกิจของทีมสร้างเสริมสุขภาพช่องปาก พาทำสอดแทรกงานประจำ)
3.3 สร้างความสัมพันธ์และศึกษาชุมชน เคารพรากฐานวัฒนธรรม เชื่อมั่นพลังชุมชน ฝึกกระบวนท่านักวิจัยเชิงคุณภาพ ฝึกฝนเป็นวิทยากรกระบวนการ จัดเวทีประชาคมประยุกต์หลัก A-I-C (Appreciated Influence Control) ทำซ้ำ ๆ ฝังในใจ คุยกันทุกครั้งหลังออกจากชุมชน/PCU ถอดบทเรียนวันละน้อย เราจะทำให้ดีขึ้นได้อย่างไร ใช้หลักวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (Participatory Action Research : PAR)
4. แผนงานในอนาคต
สร้างโอกาสพลังชุมชนกระตุ้นชุมชน เชื่อมโยงเครือข่ายชุมชนลูกหลานฟันดี อำเภอสระใคร เชื่อมโยงเครือข่ายคนอิสานฟันดี
5. วัตถุประสงค์ในการเข้าร่วมกิจกรรมพัฒนาศักยภาพทันตบุคลากร
5.1 นำประสบการณ์และวิธีแก้ปัญหางานส่งเสริมสุขภาพช่องปากมาแลกเปลี่ยน (Sharing)
5.2 รับรู้และเรียนรู้ประสบการณ์จริงจากบุคลากรผู้เชี่ยวชาญ
5.3 อยากเพิ่มทักษะในการดำเนินงานเครือข่ายวิถีไทย ๆ (ที่ระบบอุปถัมถ์ / ทุนนิยมโยงใยซับซ้อนซ่อนเงื่อน) หวนคืนสู่รากเหง้าชุมชน รวมหมู่เข้มแข็ง เพียงพออย่างพอเพียง
เสาร์หน้ายังไม่เจอกันนะคะ.....ยังอยู่ที่น่าน กลับมาน่าจะมีเรื่องดีดีจากแพร่และน่านมาเล่าแน่ ๆ เลย ดูจากโบรชัวร์ อ่านหนังสือ (ไม่เห่อเท่าไหร่ ซื้อหนังสือท่องเที่ยวมา 2 เล่ม) และ Web ต่าง ๆ แล้ว สวยงาม เป็นธรรมชาติ สงบ…...อยากไป ๆ ๆ ๆ ๆ ให้ถึงวันเร็ว ๆ
แค่นี้ก่อนนะคะ.....ลาไปอ่านหนังสือเตรียมตัวเที่ยว
อ้อ
ความเห็น (8)
- โครงการดีดี อย่างนี้
- ชูสองนิ้วให้เลย นะคร้า ....
ขอบคุณนะคะ....สำหรับกำลังใจ
จากคุณหมอเพื่อนร่วมทาง
ยินดีที่ได้พบค่ะ
มีสิ่งใดแลกเปลี่ยน...แนะนำ เชิญนะคะ
อ้อ
สปสช.เขตอุดร เขาจะจัดให้มีการส่งผลงานเด่น /นวตกรรมการสร้างเสริมสุขภาพโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน พี่ว่างานที่ชุมชนสระใคร ก็น่าจะเข้าเกณฑ์ส่งไปโชว์ผลงานในเวทีนี้ คงไม่หวังรางวัลหรอก แต่อยากให้สิ่งดีดี ได้ช่วยจุดประกายความคิดของผู้ที่เกี่ยวข้องในวงการพัฒนาสุขภาพได้เห็น และให้ความสำคัญของภูมปัญญาท้องถิ่น ทุนทางสังคมที่สามรถเอื้อต่อการสุขภาวะอย่างยั่งยืนได้ เขาให้ส่งบทคัดย่อ 1 หน้า A 4 ภายใน 16 พ.ย. นี้ ส่วนฉบับเต็ม 7-10 หน้าส่งหลังจากกรรมการพิจารณาหลังจากวันที่ 20 พ.ย. นี้ครับ...........พี่ล่า
Oral presentation วันที่ 23 ธันวาคม 2552 บ่ายโมง โรงแรมเจริญศรีแกรนด์ อุดรธานี
ประเภทการมีส่วนร่วมของชุมชนและภาคีเครือข่าย
ชื่อเรื่อง ชุมชนต้นแบบลูกหลานฟันดี : บ้านไชยา อำเภอสระใคร จังหวัดหนองคาย
บอกให้ส่งแล้วก็.....อย่าลืมมาเชียร์นะคะ
อ้อ
ได้อ่านสิ่งที่คุณหมอทำแล้ว ดีจังเลยครับ รู้สึกทึ่งและอยากรู้จักครับ ขอเป็นกำลังใจให้ทำต่อไปด้วยความสดใสครับ -อุทัยวรรณ
งานชุมชนเป็นงานที่ต้องการผู้นำที่มีความเมตตา กรุณา มีความจริงใจ และมีปัญญา ซึ่งมีอยู่ในตัวคุณหมอ
แต่คุณหมอคงต้องเหนื่อยต่อ เพราะคงต้องสร้างตัวแทนให้ช่วยสานฝันให้คงอยู่ค่ะ
สวัสดีค่ะ คุณอุทัยวรรณ
- ขอบคุณค่ะ...สำหรับกำลังใจและความสดใสในชีวิต
- ถ้าเป็นอาจารย์อุทัยวรรณ อภิมหาอมตะอาจารย์ปู่ หนูก็รู้จักอาจารย์ฝ่ายเดียวแล้วล่ะค่ะ
- แต่ถ้าไม่ใช่ ด้วยเหตุปัจจัยพอเหมาะ สิ่งดีงามใด ๆ คงทำให้เราได้พบและแลกเปลี่ยนกันนะคะ
รอเสมอ
ธิรัมภา
สวัสดีค่ะ คุณ bubpa
- ขอบคุณนะคะที่แวะมาเติมใจ
- บางทีก็เหนื่อยกายนิดหน่อยค่ะ เช่น เพิ่งขับรถกลับมาจากโคราช ร่วมกับพี่สุรัตน์ (สำนักทันตฯ) พี่ฝน (หนองบัวลำภู) พี่จิน (ท่าพระ สุรินทร์) จัดกระบวนการเรียนรู้พัฒนาศักยภาพให้ทันตแพทย์ ทันตาภิบาล ผอ.รพ.สต. พยาบาล นักวิชาการ บุคลากรใน รพ.สต. 9 อำเภอ หนึ่งโซนของ สสจ.นครราชสีมา (พี่ตา) แต่ได้นอนพักเต็มที่ คืนเดียวก็หายเหนื่อยแล้วค่ะ
- ความอิ่มเอม....หัวใจพองโตไปกับพี่ ๆ น้อง ๆ ที่ร่วมกระบวนการเรียนรู้ ฝากไว้ก่อนจากลา เป็นพลังให้มีความสุขในการสร้างคนรุ่นใหม่มาพัฒนาต่อยอด....ก้าวกระโดด ให้สุขภาพคนไทยดียิ่ง ๆ ขึ้น
อันนี้สุขได้อีกนาน
ขอบคุณอีกครั้งนะคะ
ธิรัมภา