พลองเป็นพิธีกรรมความเชื่อทางไสยศาสตร์ผนวกรวมกับพิธีทางพุทธศาสนา ของชนเผ่าเขมร ผู้เขียนมีข้อมูลไม่มากไม่แน่ใจว่าที่อื่นในแถบอีสานใต้หรือเขมรกัมพูชามีพิธีกรรมนี้หรือไม่แต่ด้วยความรู้สึกแล้วคาดว่าน่าจะมีเนื่องด้วยเป็นประเพณีที่สืบทอดต่อกันมาเนิ่นนานผู้เขียนสังเกตมานานหลายปีและหลายครั้งสอบถามเพื่อนๆพี่ๆน้องๆจากหมู่บ้านอื่น จังหวัดอื่น ไม่ใคร่มีใครรู้จักพิธีนี้เท่าใดนัก
พิธีพลองจะถูกจัดขึ้นในยามเย็นย่ำค่ำพลบค่ำของวันอาสาฬหบูชาชาวบ้านประชาชน จะตระเตรียม “ของพลอง”บ้างใส่ครุถังบ้างตะกร้ากระบุงเดินทางมุ่งหน้าไปยังวัดสถานรวมจิตใจและพิธีกรรมในภาชนะที่มี “ของพลอง” อยู่นั้นจะประกอบไปด้วยข้าวของเครื่องใช้ในชีวิตประจำวันแล้วแต่จะสรรหาและมอบให้ “บรรพชน” ของตนและพอดีกับภาชนะที่หอบหิ้วมา มีข้าวสาร อาหารแห้ง เป็นเบื้องต้น มีพิเศษบ้าง เช่นหมากพลูหากผู้ล่วงลับผู้นั้นรับประทานหมากพลูเมื่อยังมีชีวิตอยู่ บุหรี่ยาสูบ มีให้เห็นบ้าง
เมื่อเดินทางถึงวัด ณ ศาลาการเปรียญหรือสาลาอเนกประสงค์พระสงฆ์จะมีพิธีบังสุกุลอยู่ด้านในโดยด้านในจะเป็นการบังสุกุลแด่บรรพชนผู้ล่วงลับถวายปัจจัยพร้อมเขียนชื่อผู้รับ(ผู้ล่วงลับไปแล้วว่าจะมอบเงินให้เท่าไหร่ ตามที่ได้ถวายพระ)มีการเผากระดาษที่เขียนชื่อ
ด้านนอก ตรงลานหน้าศาลาเป็นการรวมพลของภาชนะที่ใช้บรรจุ “ของพลอง” ของสาธุชนทั้งหลายที่ทยอยมาถึงวางรวมกัน ชิดติดกันปิดคลุมด้วยใบไม้พร้อมจุดเทียนเมื่อมีเสียงสัญญาณจากข้างนอกพระสงฆ์ 1 รูป ถือตาลปัตรสวดคาถาอะไรสักบท เป็นเสร็จพิธีจากพิธีด้านในและด้านนอกมีการเชื่อมโยงโดยกาบกล้วยวางเรียง ปักด้วยธูปถูกจุดเป็นแถวเรียงราย
“ของพลอง” ทั้งหลายจะถูกนำมารวมกันในศาลาเพื่อคัดแยกประเภทเพื่อสะดวกในการนำไปใช้ประโยชน์ต่อไป
คติ ความเชื่อความกตัญญูต่อบรรพชนถูกหล่อหลอมผ่านพิธีกรรมอย่างสละสลวย บรรจงงดงาม แฝงด้วยวัตถุประสงค์หรือกุศโลบายหลักที่ผู้เขียนเดาเอาว่าน่าจะความต้องการให้ประชาชนนำของมาถวายพระภิกษุสงฆ์เพื่อเก็บ กักตุนไว้ใช้ในช่วงเข้าพรรษาตลอด 3 เดือนก็เป็นได้
ภาสกรเตือประโคน
กรกฎาคม2552
เรื่องราวเกิดขึ้น ณ วัดบ้านโคกกลาง ตำบลโคกม้า อำเภอประโคนชัย ขังหวัดบุรีรัมย์
เสียดายที่ผู้เขียนไม่ได้บันทึกภาพมา