COMPETENCIES OF CHIEF KNOWLEDGE OFFICERS

สมรรถภาพของนักบริหารจัดการความรู้ในองค์กรภาคเอกชน 

สมรรถภาพของนักบริหารจัดการความรู้ในองค์กรภาคเอกชนนี้เป็นสมรรถภาพหลักเท่านั้น ไม่มีการจำแนกตามกลุ่มงาน เพราะ ตำแหน่งนักบริหารจัดการความรู้เป็นตำแหน่งเฉพาะกิจที่องค์กรแต่งตั้งขึ้นมาและมีผู้ดำรงตำแหน่งเพียงคนเดียวเท่านั้น โดยจะแต่งตั้งผู้บริหารระดับสูงขององค์กรมาเป็นผู้รับผิดชอบในการจัดระบบการจัดการความรู้ขององค์กร ดังนั้นสมรรถภาพที่ได้นี้จึงเป็นแนวทางในการพัฒนาตนเองของนักบริหารจัดการความรู้ในองค์กรภาคเอกชน

ซึ่งข้อมูลที่นำมาแสดงนี้ได้มาจากการศึกษาวิจัย

1. ชื่อสมรรถภาพ : การบริหารจัดการองค์กรเพื่อมุ่งสู่องค์กรแห่งการเรียนรู้

คำจำกัดความของสมรรถภาพ : ความสามารถในการกำหนดวิสัยทัศน์ กลยุทธ์ และแผนการดำเนินงานการจัดการความรู้ขององค์กร ให้ตอบสนองต่อวิสัยทัศน์และเป้าหมายของธุรกิจองค์กร คิดและปรับแผนงานตามสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลง รวมถึงพัฒนาองค์กรไปสู่การเป็นองค์กรแห่งการเรียนรู้

คำอธิบายเชิงพฤติกรรม :

1. รู้และเข้าใจองค์กร ประกอบด้วย เป้าหมายหลักของการดำเนินธุรกิจ โครงสร้างองค์กรที่เอื้อต่อการจัดการความรู้ความรู้ที่จำเป็นสำหรับองค์กร และวัฒนธรรมการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ขององค์กร

2. รู้และเข้าใจการบริหารทรัพยากรสำหรับการจัดการความรู้ ประกอบด้วย งบประมาณ บุคลากร และเทคโนโลยี

3. รู้และเข้าใจการบริหารความเปลี่ยนแปลงขององค์กร

4. กำหนดวิสัยทัศน์การจัดการความรู้ขององค์กร

5. วางแผนกลยุทธ์การจัดการความรู้เชื่อมโยงกับกลยุทธ์ทางธุรกิจขององค์กร

6. กำหนดกิจกรรมการจัดการความรู้ในแต่ละหน่วยธุรกิจให้เชื่อมโยงกับระบบการจัดการความรู้ขององค์กร

7. สร้างบรรยากาศและวัฒนธรรม การใฝ่หาความรู้และการแบ่งปันความรู้ให้กับสมาชิกในองค์กร

8. วางแผนการใช้งบประมาณสำหรับการจัดการความรู้ขององค์กร

9. คัดเลือกบุคลากรมาเป็นทีมงานจัดการความรู้ขององค์กร

10. วิเคราะห์ผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงภายในองค์กรที่มีผลต่อการจัดการความรู้ขององค์กร

11. กำหนดแนวทางการจัดการความรู้ให้สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นภายในองค์กร

 

2. ชื่อสมรรถภาพ : การดำเนินงานตามกระบวนการจัดการความรู้

   คำจำกัดความของสมรรถภาพ : ความสามารถในการปฏิบัติงานด้านการจัดการความรู้ขององค์กรอย่างเป็นระบบ ประกอบด้วย บ่งชี้ความรู้ จัดหาความรู้ สร้างความรู้ ประมวลความรู้แบ่งปันความรู้ จัดเก็บความรู้ นำความรู้ที่ไปใช้ และ วัดและประเมินความรู้ที่จำเป็นสำหรับองค์กร

   คำอธิบายเชิงพฤติกรรม :

1. รู้และเข้าใจกระบวนการจัดการความรู้ ประกอบด้วย บ่งชี้ จัดหา สร้าง ประมวล จัดเก็บ นำไปใช้ และวัดและประเมินความรู้ที่จำเป็นสำหรับองค์กร

2. ระบุและจัดลำดับความสำคัญความรู้ที่จำเป็นสำหรับองค์กรที่สมาชิกต้องแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกันและองค์กรต้องจัดเก็บในฐานข้อมูล

3. จัดทำแผนที่ความรู้ (Knowledge Mapping) ที่มีในองค์กร

4. สังเคราะห์ความรู้ที่เกิดจากกระบวนการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในองค์กร

5. คัดสรรความรู้ที่มีประโยชน์ต่อองค์กรทั้งในปัจจุบันและอนาคต

6. สืบค้นและเข้าถึงแหล่งความรู้จากภายในและภายนอกองค์กร

7. เลือกวิธีการในการสร้างความรู้ที่จำเป็นสำหรับองค์กร

8. สนับสนุนการปรับปรุงและดัดแปลงความรู้เดิมที่มีอยู่ในองค์กรให้เกิดเป็นความรู้ใหม่แก่องค์กร

9. กำหนดนิยามความรู้ที่จำเป็นสำหรับองค์กรที่เกิดขึ้นมาใหม่

10. กำหนดเป้าหมายของการประมวลความรู้ที่สัมพันธ์กับเป้าหมายธุรกิจ

11. แยกประเภทของความรู้ออกเป็นหมวดหมู่ที่สอดคล้องกับเป้าหมายของการประมวลความรู้

12. สร้างสรรค์สื่อและกิจกรรมที่ทำให้เกิดกระบวนการกลุ่มอย่างเป็นรูปธรรม

13. สนับสนุนการสร้างชุมชนนักปฏิบัติ (CoPs) ของสมาชิกในองค์กร

14. กำหนดเกณฑ์คัดเลือกความรู้ที่จำเป็นสำหรับองค์กรเพื่อจัดเก็บในฐานข้อมูลขององค์กร

15. จัดกิจกรรมส่งเสริมการใช้ความรู้ในการปฏิบัติงานประจำของของสมาชิกในองค์กร

16. ประเมินความรู้ที่เกิดขึ้นจากกระบวนการจัดการความรู้

 

3. ชื่อสมรรถภาพ : การวางแผนและการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศสำหรับการจัดการความรู้

   คำจำกัดความของสมรรถภาพ : ความสามารถในการเลือกใช้ การวางแผนการใช้งานและการติดตามความก้าวหน้าของเทคโนโลยีสารสนเทศให้เหมาะสมกับระบบการจัดการความรู้ขององค์กร รวมถึงสามารถประเมินความพึงพอใจของผู้ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศได้

   คำอธิบายเชิงพฤติกรรม :

1. รู้และเข้าใจส่วนประกอบและกรอบแนวคิดทางเทคโนโลยีสารสนเทศสำหรับการจัดการความรู้

2. รู้และเข้าใจเทคโนโลยีสารสนเทศที่ปฏิสัมพันธ์สองทางสำหรับการจัดการความรู้

3. วางแผนการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศสำหรับระบบการจัดการความรู้ขององค์กร

4. เลือกใช้เครื่องมือด้านเทคโนโลยีสารสนเทศสำหรับกระบวนการจัดการความรู้อย่างเป็นระบบ

5. เลือกใช้เทคโนโลยีสารสนเทศที่สนับสนุนการสื่อสารและการแลกเปลี่ยนความรู้ระหว่างบุคคล

6. ติดตามความก้าวหน้าของเทคโนโลยีสารสนเทศสำหรับการจัดการความรู้ขององค์กร

7. ปรับปรุงระบบเทคโนโลยีสารสนเทศให้ทันสมัยและตอบสนองต่อความต้องการของผู้ใช้ความรู้และชุมชนนักปฏิบัติ

4. ชื่อสมรรถภาพ : การวัดผลและประเมินผลการจัดการความรู้ขององค์กร

   คำจำกัดความของสมรรถภาพ : ความสามารถในการคัดเลือกหรือสร้าง วิธีการวัดผล เครื่องมือที่ใช้ในการวัดผล และประเมินผลการจัดการความรู้ขององค์กร สามารถระบุจุดแข็ง หรือจุดอ่อนของการปฏิบัติงานด้านการจัดการความรู้ขององค์กรในภาพรวมได้

   คำอธิบายเชิงพฤติกรรม :

1. รู้และเข้าใจการวัดและประเมินองค์กรแห่งการเรียนรู้

2. วัดและประเมินผลการจัดการความรู้ขององค์กรจากนวัตกรรมที่เกิดขึ้นภายในองค์กร

3. วัดและประเมินผลการจัดการความรู้ขององค์กรจากชุมชนนักปฏิบัติที่เกิดขึ้นภายในองค์กร

4. วัดและประเมินผลการจัดการความรู้ขององค์กรจากความสามารถในการปฏิบัติงานของสมาชิกในองค์กร

5. วัดและประเมินผลการจัดการความรู้ขององค์กรจากลักษณะความเป็นองค์กรแห่งการเรียนรู้

 

5. ชื่อสมรรถภาพ : การสื่อสารและการสร้างเครือข่าย

   คำจำกัดความของสมรรถภาพ : ความสามารถในการสื่อสาร ประสานงาน สร้างและรักษาความสัมพันธ์ที่ดีกับสมาชิกในเครือข่ายทั้งภายในและภายนอกองค์กร เพื่อผลประโยชน์ร่วมกัน และสามารถใช้ภาษาเพื่อการสื่อสารและเลือกช่องทางสื่อสารได้อย่างเหมาะสม

   คำอธิบายเชิงพฤติกรรม :

1. นำเสนอความสำคัญและประโยชน์ของการจัดการความรู้แก่ผู้บริหารระดับสูงขององค์กรสื่อสารและประชาสัมพันธ์การจัดการความรู้ไปสู่สมาชิกในองค์กร

2. นำเสนอความคิดใหม่ๆ และหาข้อมูลมาสนับสนุนความคิด

3. ถ่ายทอดความคิดและสร้างให้เป็นที่ประจักษ์แก่ผู้อื่น

4. สร้างช่องทางการถ่ายทอดความรู้โดยนัยและความรู้ที่ปรากฏให้เป็นลายลักษณ์อักษร

5. แสวงหาความร่วมมือในการขยายฐานความรู้ที่จำเป็นสำหรับองค์กรกับองค์กรอื่นๆ

6. สร้างเครือข่ายความรู้จากภายในและภายนอกองค์กร

7. มีมนุษยสัมพันธ์ที่ดีกับบุคคลอื่นทั้งภายในและภายนอกองค์กร

 

6. ชื่อสมรรถภาพ : ความเป็นผู้นำ

   คำจำกัดความของสมรรถภาพ : การนำศักยภาพของตนเองออกมาเพื่อผลักดันให้เกิดกิจกรรม ผลงานด้านการจัดการความรู้ ซึ่งเป็นที่ยอมรับและได้รับความร่วมมือจากผู้ที่เกี่ยวข้อง สามารถโน้มน้าวหรือจูงใจผู้อื่นให้ปฏิบัติตามเพื่อให้งานบรรลุผลสำเร็จตามเป้าหมายที่กำหนด รวมทั้งสามารถมอบหมายอำนาจและความรับผิดชอบให้แก่ผู้ใต้บังคับบัญชาได้

   คำอธิบายเชิงพฤติกรรม :

1. สร้างแรงจูงใจและโอกาสการเรียนรู้แก่สมาชิกในองค์กร

2. สร้างบรรยากาศความร่วมมือในการทำงานเป็นกลุ่มของสมาชิกในองค์กร

3. โน้มน้าวให้สมาชิกขององค์กรปรับเปลี่ยนความคิดหรือการกระทำ ให้มีการแบ่งปันความรู้เกิดขึ้นทั่วทั้งองค์กร

4. กระตุ้นให้สมาชิกในองค์กรมีความผูกพันและมุ่งมั่นต่อเป้าหมายการจัดการความรู้ร่วมกัน

5. ให้คำปรึกษาแนะนำแนวทางแก่ผู้อื่นถึงวิธีการเรียนรู้และการแบ่งปันข้อมูล

6. มีวิสัยทัศน์ในการเล็งเห็นการเปลี่ยนแปลงในอนาคตขององค์กร

7. ยอมรับและปรับตัวเข้ากับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในอนาคตกับองค์กรและตนเอง

8. มุ่งมั่นทำงานให้ประสบผลสำเร็จตามแผนงานที่กำหนด

9. มีความคิดเชิงอนาคต (Future Thinking)

10. มีความคิดเชิงสร้างสรรค์ (Creativity Thinking)

11. มีความคิดเชิงกลยุทธ์ (Strategic Thinking)

 

7. ชื่อสมรรถภาพ : การมีวินัยของการเรียนรู้

   คำจำกัดความของสมรรถภาพ : การตระหนักถึงความสำคัญของความรู้และการเรียนรู้

พัฒนาความรู้ของตนเองและแบ่งปันความรู้กับผู้อื่นอยู่เสมอ สามารถสร้างวิสัยทัศน์ความรู้

ส่วนบุคคลและแพร่ขยายไปสู่ผู้อื่น รวมถึงมีความคิดอย่างเป็นระบบ

   คำอธิบายเชิงพฤติกรรม :

1. มีความเชื่อว่าความรู้เป็นทรัพย์สินที่มีคุณค่าและมีมูลค่า

2. มีจิตสำนึกในการเป็นผู้ให้ความรู้แก่ผู้อื่น

3. แบ่งปันและแลกเปลี่ยนความรู้กับผู้อื่นอยู่เสมอ

4. กระตือรือร้นและพยายามแสวงหาความรู้อยู่เสมอ

5. รับรู้ภาพลักษณ์โลกรอบตัวอย่างถูกต้อง

6. กระตุ้นให้ผู้อื่นมีวิสัยทัศน์โดยการสร้างบรรยากาศและกระตุ้นให้เกิดการสร้างสรรค์

7. พัฒนาวิสัยทัศน์ส่วนบุคคลให้เป็นวิสัยทัศน์ร่วมกันขององค์กร

8. สร้างทัศนคติต่อวิสัยทัศน์ในระดับความผูกพัน

9. มีความคิดอย่างเป็นระบบครบวงจร (Systems Thinking)

 

[อ.วิชิต มรช.]

สมรรถนะ ทั้งหมดนี้ อ่านคำอธิบายแล้วน่าสนใจดีครับ แต่อยากเรียนถามนิดหนึ่งว่า แต่ละสรรถนะ ไม่ได้มีการแบ่งระดับไว้หรือครับ หรือว่า ทุกคนต้องมีสมรรถนะ ทุกข้อที่กล่าวมาจึงจะถือว่าผ่านครับ ขอบคุณครับ